ΑΡΧΑΙΑ ΙΘΩΜΗ ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΙΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ

Κάθε τέσσερα χρόνια, τα βλέμματα του αθλητικού κόσμου στρέφονται στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Το αθλητικό φεστιβάλ προαναγγέλλεται ως ο κορυφαίος διαγωνισμός πολλαπλών αθλημάτων στον πλανήτη, με ρίζες χιλιάδες χρόνια πίσω.

Ας ρίξουμε μια ματιά στην ιστορία των Αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων.

Προέλευση

Οι πρώτοι αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες πραγματοποιήθηκαν το 776 π.Χ. Διεξήχθη στην Ολυμπία, κοντά στην πόλη-κράτος της Ήλιδας (σημερινή δυτική Ελλάδα), που έγινε ο διοικητικός κόμβος των Αγώνων.

Η τοποθεσία ήταν μεγάλης σημασίας αφού ήταν ιερό αφιερωμένο στον Δία, την κύρια θεότητα της ελληνικής μυθολογίας.

Με τον Όλυμπο, το σπίτι των θεών, κοντά, οι Αγώνες γίνονταν προς τιμήν του Δία.

Για τους αρχαίους Έλληνες, το φεστιβάλ αφορούσε τόσο τη θρησκεία όσο και τον αθλητισμό.

Οποιοσδήποτε ελεύθερος Έλληνας μπορούσε να αγωνιστεί, ανεξάρτητα από το κοινωνικό ανάστημα, πράγμα που σημαίνει ότι οποιοσδήποτε από αγρότη μέχρι βασιλικό μπορούσε να συμμετάσχει στους Αγώνες.

Διαγωνίστηκαν επίσης εντελώς γυμνοί με τους Έλληνες να μην βλέπουν καμία ντροπή στο γυμνό.

Η φυσική εμφάνιση αθλητών σε κατάσταση αιχμής λέγεται ότι τιμούσε τους θεούς.

Οι πρώτοι Αγώνες περιλάμβαναν μόνο ένα γεγονός – έναν αγώνα τρεξίματος γνωστός ως «στάδιο» (προέλευση της λέξης «στάδιο» ).

Ο αγώνας περιελάμβανε έναν γύρο γύρω από την πίστα στην Ολυμπία που λέγεται ότι ήταν 192 μέτρα, την ακριβή απόσταση που μπορούσε να τρέξει ο Έλληνας ήρωας Ηρακλής σε μια ανάσα.

Ο εναρκτήριος νικητής ήταν ένας μάγειρας που έλαβε το πρώτο στεφάνι νίκης, κομμένο από την κοντινή ιερή ελιά του Δία.

Ενώ πολλά ακόμη γεγονότα προστέθηκαν στο ρόστερ των Αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων, το στάδιο παρέμεινε το πιο διάσημο.

Μετά το 776 π.Χ., το τετραετές αθλητικό γεγονός έγινε όχι μόνο αναπόσπαστο μέρος της ελληνικής ζωής, αλλά και η ελληνική ταυτότητα.

Μέχρι τον 7ο αιώνα π.Χ., οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν οι σημαντικότεροι αγώνες σε όλη την Ελλάδα.

Η περίοδος μεταξύ των αγώνων έγινε γνωστή ως Ολυμπιάδα και είχε τόση σημασία που οι Αρχαίοι Έλληνες συχνά μετρούσαν μεγάλες χρονικές περιόδους στις «Ολυμπιάδες».

Χιλιάδες άνθρωποι συνέρρευσαν από όλη τη Μεσόγειο για να παρακολουθήσουν τους Αγώνες.

Ωστόσο, οι ελληνικές πόλεις-κράτη βρίσκονταν συχνά σε πόλεμο μεταξύ τους, οπότε για να διασφαλιστεί ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να παρακολουθήσουν τους Αγώνες με ασφάλεια, κηρύχθηκε Ολυμπιακή εκεχειρία εν όψει του φεστιβάλ.

Όσοι ταξίδευαν στην Ολυμπία είχαν την ασφαλή διέλευση από οποιοδήποτε ελληνικό κράτος.

Η εξέλιξη των Αγώνων

Με το πέρασμα των αιώνων, περισσότερα γεγονότα και μέρες προστέθηκαν στο Ολυμπιακό φεστιβάλ.

Μέχρι τον 5ο αιώνα π.Χ., οι Αγώνες ήταν οι πιο δημοφιλείς τους.

Σε πέντε ημέρες, το φεστιβάλ θα μπορούσε να προσελκύσει έως και 50.000 θεατές.

Οι αγώνες τρεξίματος είχαν πλέον χωριστεί σε διάφορους κλάδους, συμπεριλαμβανομένου ενός μεγαλύτερου αγώνα, καθώς και σε έναν αγώνα όπου οι συμμετέχοντες έτρεχαν με πανοπλίες.

Το πένταθλο είχε καθιερωθεί και αποτελούνταν από ακόντιο, άλμα εις μήκος, δίσκο, τρέξιμο και πάλη.

Οι αρματοδρομίες συμπεριλήφθηκαν και πραγματοποιήθηκαν σε μια ξεχωριστή τοποθεσία που ονομάζεται Ιππόδρομος, ενώ εισήχθησαν διάφορα μαχητικά αθλήματα όπως η πάλη, η πυγμαχία και το παγκράτιο, που ήταν ένας συνδυασμός των δύο.

Ο τελευταίος είχε μόνο δύο κανόνες, κανένα δάγκωμα και κανένα τράβηγμα, διαφορετικά, οι αγωνιζόμενοι μπορούσαν να κάνουν ό,τι χρειαζόταν για να αδυνατίσουν τον αντίπαλό τους.

Δεν ήταν ασυνήθιστο για ένα από τα μαχητικά αθλήματα να καταλήγει με μοιραίο.

Με τον καιρό ανεγέρθηκε ένα στάδιο στην Ολυμπία και ανέλαβε διάφορες ενσαρκώσεις κατά τους επόμενους αιώνες, ώσπου στην ακμή των Αγώνων χωρούσε 40.000 άτομα.

Εμφανίστηκαν επίσης εγκαταστάσεις προπόνησης, συμπεριλαμβανομένου ενός γυμνασίου και μιας παλαίστρας (σχολή πάλης).

Ένα φεστιβάλ για όλους

Για πέντε ημέρες κάθε τέσσερα χρόνια, η Ολυμπία γινόταν το κέντρο της Ελλάδας και ξεσπούσε σε ένα κέντρο φρενήρης δραστηριότητας.

Έξω από το αθλητικό θέαμα, υπήρχαν πολλά να δεις και να κάνεις.

Οποιοσδήποτε από ζωγράφους μέχρι ρήτορες συνέρρεαν στους Αγώνες για να επιδείξουν τα έργα ή τα ταλέντα τους.

Αν θέλατε να σας προσέξουν, η Ολυμπία ήταν το μέρος που έπρεπε να πάτε.

Για παράδειγμα, πολλά πλήθη συνέρρεαν συχνά κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων για να ακούσουν τον διάσημο Έλληνα ιστορικό Ηρόδοτο (ο οποίος είχε κουρνιάσει έξω από έναν ναό) να διαβάζει μερικά από τα πρόσφατα έργα του.

Το επίκεντρο των Αγώνων ήρθε την τρίτη μέρα. Οπουδήποτε μέχρι και 100 αγελάδες θυσιάστηκαν προς τιμήν του Δία πριν γίνει μια τεράστια γιορτή για να απολαύσουν όλοι.

Διάσημοι νικητές

Ενώ οι Αγώνες δεν πρόσφεραν χρηματικά έπαθλα για τους νικητές (μόνο το στεφάνι της νίκης και μια ταινία/κορδέλα για να δένουν γύρω από το κεφάλι τους), η δόξα της νίκης στους Ολυμπιακούς Αγώνες ήταν απαράμιλλη στον αρχαίο κόσμο.

Η νίκη χάρισε στον νικητή απίστευτο κύρος στην πατρίδα, με τις πόλεις-κράτη να τιμούν συχνά τους ντόπιους νικητές με αγάλματα, νομίσματα και ποιήματα.

Μόλις κάποιος είχε αποδείξει τον εαυτό του στους Ολυμπιακούς Αγώνες, θα μπορούσε να κερδίσει τεράστια χρηματικά ποσά σε άλλους αγώνες που διεξάγονταν σε όλο τον ελληνικό κόσμο.

Όπως οι Ρωμαίοι μονομάχοι , οι Ολυμπιονίκες στην Αρχαία Ελλάδα έγιναν τεράστιες διασημότητες, που απαθανατίστηκαν σε πέτρα ή χαρτί για να θυμούνται για πάντα οι μελλοντικές γενιές.

Μερικοί από τους πιο διάσημους περιλάμβαναν τον Milo of Croton, έναν εύσωμο έξι φορές Ολυμπιονίκη στην πάλη που κάποτε λέγεται ότι κουβαλούσε μια αγελάδα στην πλάτη του, τη σκότωσε και μετά έφαγε ολόκληρη σε μια μέρα.

Ο Λεωνίδας από τη Ρόδο κατέκτησε 12 στεφάνια νίκης σε τρεις αγώνες τρεξίματος σε τέσσερις διαδοχικούς αγώνες.

Ένα αξιόλογο κατόρθωμα τόσο στους αρχαίους όσο και στους σύγχρονους Αγώνες.

Ωστόσο, δεν κρατήθηκαν όλοι οι νικητές με μεγάλη εκτίμηση.

Ο μη δημοφιλής Ρωμαίος Αυτοκράτορας Νέρων έχει μείνει στην ιστορία ως ο πιο επαίσχυντος ανταγωνιστής στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων .

Η Ελλάδα περιήλθε υπό ρωμαϊκή κυριαρχία στα μέσα του 2ου αιώνα π.Χ., οπότε όταν ο Νέρων βασίλεψε στην ανώτατη θέση το 67 μ.Χ., η ρωμαϊκή κυριαρχία στην Ελλάδα είχε εδραιωθεί από καιρό.

Αψηφώντας με θρασύτητα την εξουσία του, ο Νέρων όχι μόνο άλλαξε την ημερομηνία των Αγώνων και πρόσθεσε εκδηλώσεις όπως η ποίηση και το τραγούδι (πράγματα στα οποία ήταν καλός), αλλά συμμετείχε και σε αρματοδρομίες με πάρα πολλά άλογα.

Στη συνέχεια έπεσε από το άρμα του και ανακήρυξε τον εαυτό του νικητή.

Γυναίκες στους Αγώνες

Δεν υπήρχαν εκδηλώσεις για γυναίκες ούτε επιτρεπόταν στις γυναίκες να παρακολουθήσουν τους Αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες με την ποινή του θανάτου. αν και δεν υπάρχει κανένα αρχείο για τη θέσπιση αυτού του νόμου.

Υπάρχει επίσης κάποια συζήτηση για το αν η απαγόρευση των θεατών για τις γυναίκες ήταν μόνο για όσους ήταν παντρεμένοι.

Ενώ οι γυναίκες είχαν απαγορευτεί από τους αγώνες, ένα κενό επέτρεψε σε ορισμένες να διεκδικήσουν ολυμπιακά στεφάνια.

Η Kyniska, κόρη ενός Σπαρτιάτη βασιλιά, έγινε η πρώτη γυναίκα που κέρδισε στους Ολυμπιακούς Αγώνες μετά τη νίκη του άρματος της σε διαδοχικούς Αγώνες το 396 π.Χ. και το 392 π.Χ.

Οι κανόνες έλεγαν ότι στις αρματοδρομίες ο ιδιοκτήτης του άρματος ανακηρύσσεται νικητής και όχι ο αναβάτης.

Παρακμή και τέλος

Αφού η Ρώμη αφαίρεσε την ανεξαρτησία της από την Ελλάδα, οι Αγώνες σταδιακά μειώθηκαν κατά τους επόμενους αιώνες.

Ενώ οι Ρωμαίοι κατανοούσαν την πολιτική σημασία των Αγώνων, συνεχίζοντας το φεστιβάλ μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ., με τις μάχες μονομάχων να καταναλώνουν ρωμαϊκά χόμπι, δεν υπήρχε δίψα για τον ελληνικό αθλητισμό.

Τελικά, ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α’ απαγόρευσε τους Αγώνες το 393 μ.Χ. λόγω των ειδωλολατρικών τους συσχετισμών.

Το θέαμα παρέμεινε αδρανές μέχρι τη μετενσάρκωσή του στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1896, περίπου 1.500 χρόνια μετά την τελευταία φορά που παίχτηκαν.