ΑΡΧΑΙΑ ΙΘΩΜΗ

Η ερμηνεία πολλών συμπάντων – κόσμων της κβαντικής μηχανικής είναι η ιδέα ότι όλες οι πιθανές εναλλακτικές ιστορίες του σύμπαντος υπάρχουν πραγματικά.

Σε κάθε χρονική στιγμή, το σύμπαν χωρίζεται σε ένα πλήθος υπάρξεων στην οποία κάθε πιθανή έκβαση, κάθε κβαντικής διαδικασίας  συμβαίνει στην πραγματικότητα.
Η θεωρία των πολλαπλών κόσμων προτάθηκε από τον Hugh Everett τo 1957. 
Ο Hugh Everett, τελειόφοιτος τότε του Πρίνστον, συμφωνούσε  με πολλά από αυτά που ο αξιοσέβαστος φυσικός Niels Bohr είχε προτείνει για τον κβαντικό κόσμο.

Συμφωνούσε με την ιδέα της επαλληλίας, καθώς και με την έννοια των κυμματοσυναρτήσεων.

Αλλά ο Everett διαφώνησε με τον Bohr σε ένα ζωτικής σημασίας θέμα καθώς απορούσε πώς κατέρρεαν, σύμφωνα με την ερμηνεία της Κοπεγχάγης, «μαγικά» οι κυματικές συναρτήσεις μετά από κάθε κβαντική μέτρηση ή παρατήρηση και αναζητούσε άλλες εναλλακτικές απαντήσεις.

Παροτρυνόμενος από το διάσημο καθηγητή του J. Wheeler να διερευνήσει μια άλλη εναλλακτική ερμηνεία των κβαντικών φαινομένων, κατέληξε στη διατύπωση της Μεταθεωρίας της Σχετικής Κατάστασης ή Θεωρίας της Παγκόσμιας Κυματοσυνάρτησης, η οποία είναι γνωστή σήμερα σαν η Θεωρία των Πολλών Κόσμων.

Η θεωρία των πολλών κόσμων, η οποία ας σημειωθεί είναι μια καθαρά μαθηματική θεωρία, με πολύ δύσκολα μαθηματικά, στηρίζεται σε δυο βασικές υποθέσεις.

Η πρώτη είναι ότι η κυματοσυνάρτηση εκτός απο το κωδικοποιεί όλες τις πληροφορίες για ένα αντικείμενο, έχει μια αντικειμενική ύπαρξη, ανεξάρτητη από τον παρατηρητή, και ταυτίζεται στη πραγματικότητα με το αντικείμενο.

Η δεύτερη είναι ότι η κυματοσυνάρτηση υπακούει στην ίδια πάντα κυματική εξίσωση, ακόμα και στη διάρκεια της παρατήρησης, με τον παρατηρητή να μη παίζει κανένα ιδιαίτερο ρόλο στη θεωρία και να μην προκαλεί επομένως καμιά κατάρρευση της κυματικής συνάρτησης.

Ενώ η ερμηνεία της Κοπεγχάγης προβάλλει την άποψη ότι τίποτα δεν είναι πραγματικό μέχρι να παρατηρηθεί, η θεωρία των Πολλών Κόσμων υποστηρίζει ότι όλα τα κβαντικά ενδεχόμενα είναι πραγματικά και πραγματοποιούνται σε ισάριθμους κόσμους του «υπερχώρου». Με άλλα λόγια κάθε φορά που το σύμπαν αναγκάζεται να επιλέξει ανάμεσα σε ένα πλήθος διαφορετικών ενδεχομένων, τα πραγματοποιεί όλα.

Χωρίζεται δηλαδή σε ισάριθμα σύμπαντα με αντίστοιχους παρατηρητές, που παρατηρεί ο καθένας την πραγματοποίηση ενός από αυτά τα ενδεχόμενα, νομίζοντας ότι αυτός είναι που προκάλεσε τη κατάρρευση της κυματικής συνάρτησης σε μια μοναδική κβαντική δυνατότητα.

Δεν υπάρχει επομένως ένα μέλλον, αλλά πολλά μέλλοντα, όσα και τα δυνατά ενδεχόμενα.

Το τελικό αποτέλεσμα των διακλαδούμενων επιλογών είναι μια άπειρη ακολουθία «παράλληλων» κόσμων που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους
Αν κάθε απόφαση που παίρνουμε επηρεάζει το μέλλον μας, τότε σίγουρα θα πρέπει να υπάρχουν άπειρα μέλλοντα.

Αν πεθάνουμε σε ένα ατύχημα, μπορεί ο θάνατός μας να φαίνεται τελεσίδικος, αλλά σύμφωνα με τη θεωρία των πολλών συμπάντων -κόσμων σε ένα άλλο κλάδο της πραγματικότητας το ατύχημα δε συνέβη κι εξακολουθούμε να ζούμε.

Μπορεί το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο να φαίνεται στο κόσμο μας ότι τον κέρδισαν οι σύμμαχοι, αλλά σε έναν άλλο παράλληλο, πραγματικό επίσης κόσμο, τον έχουν κερδίσει οι Χιτλερικοί.

Παρόλο που ο πυρηνικός πόλεμος αποφεύχθη στο κόσμο μας στη διάρκεια του ψυχρού πολέμου, σε έναν άλλο εναλλακτικό, πραγματικό επίσης κόσμο, αυτός τελικά συνέβη με μοιραίες καταστροφές για την ανθρωπότητα.
Η πραγματοποίηση όλων των δυνατοτήτων μας θυμίζει το σύστημα του Πήτερ Ουσπένσκι στο βιβλίο του Ένα Νέο Πρότυπο του Σύμπαντος όπου ορίζει ένα εξαδιάστατο χώρο με τρεις χωρικές και τρεις χρονικές διαστάσεις, με το χώρο θεωρούμενο σα μια στερεή σπείρα.

Επειδή όμως είμαστε μονοδιάστατα όντα σε σχέση με το χρόνο, τον βλέπουμε και τον αντιλαμβανόμαστε μόνο σα μια γραμμή, σαν αποτελούμενο από το «πριν», το «τώρα» και το «μετά», τη πραγματοποίηση δηλαδή μίας μόνο δυνατότητας κάθε φορά από το σύνολο όλων των δυνατοτήτων που εμπεριέχονται σε μια δεδομένη χωροχρονική στιγμή.

Μας διαφεύγει ο παράλληλος κόσμος ή οι παράλληλοι χρόνοι, η πέμπτη διάσταση της «Αιωνιότητας», που αποτελεί την αέναη πραγματοποίηση μιας δυνατότητας και η έκτη διάσταση «της πραγματοποίησης όλων των δυνατοτήτων» σε όλες τις δυνατές χρονικές κατευθύνσεις του τρισδιάστατου σπειροειδούς, στερεού τελικά χρόνου.
Στη κλασσική φυσική το μέλλον προσδιορίζεται πλήρως από το παρελθόν κι επομένως δεν μπορεί να υπάρχει σε αυτή καμιά θέση για την ελεύθερη βούληση.

Αντίθετα, στους πολλαπλούς εναλλακτικούς κόσμους της κβαντικής φυσικής με τη πραγματοποίηση όλων των ενδεχομένων, υπάρχει αρκετός χώρος για την ελεύθερη βούληση.

Σύμφωνα με την ερμηνεία των πολλών κόσμων το μέλλον δεν είναι καθορισμένο, αλλά το παρελθόν είναι.

Με τη πράξη της παρατήρησης έχουμε επιλέξει μια πραγματική ιστορία μέσα από τις διάφορες πολλαπλές πραγματικότητες.

Αυτό ισχύει για όλη τη διαδρομή μας προς τα πίσω μέχρι τη Μεγάλη Έκρηξη.

Ανά πάσα στιγμή το σύμπαν διχάζεται μαζί με μας σε χιλιάδες αντίγραφα, όλα το ίδιο πραγματικά, σε καθένα από τα οποία πραγματοποιείται και ένα από τα δυνατά ενδεχόμενα.

Ο DeWitt, που υποστήριξε με θέρμη τη θεωρία του Everett, αναφέρει το σοκ που αισθάνθηκε τη πρώτη φορά που συνάντησε αυτή την ιδέα, «την ιδέα 10100 ελαφρά διαφορετικών αντιγράφων κάποιου πρωτότυπου που διαιρούνται όλα συνεχώς σε περαιτέρω αντίγραφα».

Μερικοί πιστεύουν ότι ο υπερχώρος μπορεί να μη διαθέτει αρκετό χώρο για να φιλοξενήσει όλες αυτές τις δυνατότητες και να απορρίπτει έτσι τις πιο εξωφρενικές και «διαταραγμένες», οι οποίες θα πρέπει άλλωστε να έχουν μια μηδενική πιθανότητα.

Παρόλο που η ερμηνεία του Everett υποστηρίζει ότι όλα είναι δυνατά, αυτό δε σημαίνει αναγκαστικά ότι πραγματοποιούνται όλα όσα μπορούμε να φαντασθούμε.

Μπορούμε να φαντασθούμε αδύνατα πράγματα με μηδενική πιθανότητα που οι πραγματικοί κόσμοι να μην μπορέσουν να περιλάβουν ποτέ.
Αν θέλουμε να εξηγήσουμε το πείραμα των δύο οπών με τη θεωρία των πολλών κόσμων, θα λέγαμε ότι όταν ένα σωματίδιο, όπως π.χ. το ηλεκτρόνιο, αντιμετωπίζει μια κβαντική επιλογή, να περάσει από την τρύπα Α ή την τρύπα Β, τότε αυτό και ολόκληρο το σύμπαν χωρίζεται σε δυο μέρη.

Στο ένα σύμπαν το ηλεκτρόνιο περνά από τη τρύπα Α και στο άλλο από τη τρύπα Β. Σε καθένα τώρα από τα δυο αυτά σύμπαντα υπάρχει ένας παρατηρητής που το βλέπει να περνά από την αντίστοιχη τρύπα.

Από κει και πέρα τα δυο αυτά σύμπαντα παραμένουν πλήρως ξεχωριστά, χωρίς να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.
Εκτός από το πείραμα των δύο οπών υπάρχει και το περίφημο πείραμα σκέψης της «γάτας του Σρέντιγκερ» που διατύπωσε ο διάσημος φυσικός κι ένας από τους βασικούς θεμελιωτές της κβαντικής θεωρίας Έργουιν Σρέντιγκερ, ο οποίος παρόλα αυτά πολέμησε στην αρχή με πάθος τις παράδοξες συνέπειές της.

Σύμφωνα με αυτόν μέσα σε ένα κλουβί υπάρχει μια γάτα, ένα ραδιενεργό υλικό, ένας ανιχνευτής σωματιδίων κι ένα μπουκάλι με δηλητήριο.

Ο ανιχνευτής λειτουργεί για ένα μικρό χρονικό διάστημα και αν ανιχνεύσει τότε κάποιο σωματίδιο που εκπέμφθηκε από το ραδιενεργό υλικό, μια αυτόματη διάταξη σπάει το μπουκάλι με το δηλητήριο και η γάτα πεθαίνει.

Το ερώτημα είναι σε ποια κατάσταση βρίσκεται η γάτα όταν δεν κοιτάμε το κλουβί.

Σύμφωνα με το Σρέντιγκερ δεν μπορεί αυτή να είναι νεκροζώντανη.

Ή θα είναι ζωντανή, αν στον αντίστοιχο χρόνο δεν ανιχνεύθηκε κανένα σωματίδιο, ή νεκρή, αν ανιχνεύθηκε.

Κάπου λοιπόν η κβαντική θεωρία θα πρέπει να κάνει λάθος.

Οι υποστηρικτές όμως της ερμηνείας της Κοπεγχάγης απαντούν ότι σε αυτή τη περίπτωση η γάτα δεν είναι ούτε ζωντανή, ούτε νεκρή, μέχρι να παρατηρήσουμε το κλουβί.

Όσο δεν το παρατηρούμε, αυτή παραμένει σε μια απροσδιόριστη κατάσταση.

Καμιά από τις δυνατότητες (κυματοσυναρτήσεις) που υπάρχουν γι αυτή (ζωντανή ή νεκρή) δεν είναι πραγματική, εκτός και αν παρατηρηθεί.

Η ραδιενεργή διάσπαση ούτε έχει συμβεί, ούτε δεν έχει συμβεί και η γάτα ούτε έχει πεθάνει ούτε είναι ζωντανή, μέχρι να κοιτάξουμε στο εσωτερικό του κουτιού και να δούμε τι έγινε (να προκαλέσουμε τη κατάρρευση της κυματοσυνάρτησης).
Σύμφωνα τώρα με τη θεωρία των πολλαπλών κόσμων το σύμπαν έχει χωρισθεί σε δυο σύμπαντα στο ένα από τα οποία η γάτα είναι ζωντανή και στο άλλο νεκρή.

Τελικά κοιτώντας στο κουτί να δούμε ποιο ακριβώς από τα δυο συμβαίνει, επιλέγουμε, για τους δικούς μας λόγους, να μεταφέρουμε τη συνείδησή μας σε ένα από τα δυο αυτά σύμπαντα.

Στο άλλο όμως σύμπαν υπάρχει ένας άλλος εαυτός μας ή αντίγραφό μας που παρατηρεί να πραγματοποιείται το αντίθετο ακριβώς ενδεχόμενο!

Κάθε κβαντική μέτρηση ή παρατήρηση διχάζει τον παρατηρητή σε ένα αριθμό αντιγράφων, με κάθε αντίγραφο να παρατηρεί ένα ακριβώς από τα δυνατά αποτελέσματα της μέτρησης και ανίδεο των άλλων αποτελεσμάτων και όλων των άλλων παρατηρητών-αντιγράφων του.

Η κυματοσυνάρτηση, αντί να καταρρεύσει τη στιγμή της παρατήρησης, συνεχίζει να αναπτύσσεται με ένα καθαρά ντετερμινιστικό τρόπο, αγκαλιάζοντας όλες τις δυνατές λύσεις.

Όλα τα αποτελέσματα υπάρχουν συγχρόνως, αλλά δεν αλληλεπιδρούν περαιτέρω μεταξύ τους, με τον κάθε μοναδικό προηγούμενα κόσμο να έχει διχαστεί σε αμοιβαία μη παρατηρήσημους, αλλά εξίσου πραγματικούς κόσμους.
Σχετικά με όλα αυτά τα δυνατά αντίγραφά μας στους διάφορους παράλληλους κόσμους προβάλλουν χιλιάδες εύλογα ερωτήματα και δυνατές απαντήσεις.

Πρώτα απ’ όλα είναι αυτά μέρη του εαυτού μας ή τελείως διαφορετικοί άνθρωποι από μας;

Η απάντησε είναι ότι δεν μπορούν να είναι τελείως διαφορετικά άτομα από μας, διότι εάν μηδενίσουμε τα πλάτη των πιθανοτήτων όλων των γειτονικών συμπάντων, οι νόμοι της κβαντικής συμβολής προβλέπουν, όπως παρατηρεί ο φυσικός Michael Gibbs, μια μεγάλη πιθανότητα για σύμπαντα στα οποία το σώμα μας «εκρήγνυται σα μια γιγαντιαία πυρηνική βόμβα».

Και συνεχίζει:
Όλα τα σύμπαντα που σχηματίζουν τα ηλεκτρονικά «νέφη» γύρω από τους πυρήνες του σώματός μου είναι απαραίτητα για να συνεχίσουν να υπάρχουν τα άτομά μου σε μια σταθερή κατάσταση.

Έτσι δεν υπάρχει κανένας λογικός τρόπος αυτά τα όντα να μην είναι «εγώ».

Και για να είναι αυτά τα σύμπαντα σταθερά, θα υπάρχουν πιθανότατα άλλα σύμπαντα γειτονικά σε αυτά, αλλά όχι γειτονικά σε μένα, που θα τα κρατούν σταθερά.
Υπάρχει μια μεγάλη πιθανότητα για σύμπαντα που περιέχουν αντίγραφα ενός όντος με τον ίδιο γενετικά κώδικα με εμάς, χωρίς να είναι όμως σαφές αν θα έχουν όλα τους ίδιους γονείς.

Όσο για το αριθμό των πιθανών γονέων μας στα εναλλακτικά σύμπαντα, αυτός είναι τεράστιος.

Οποιοδήποτε άλλωστε γονίδιο που δεν κληρονομήσαμε από τους γονείς μας μπορεί να αλλαχθεί και να συνεχίσουμε να είμαστε οι ίδιοι. Από την άλλη μεριά μπορεί να μην έχει σχέση ποιο γονίδιο πήραμε από ποιο γονέα μας.

Και ο αριθμός έτσι των δυνατών αδελφών μας θα είναι τεράστιος και πολλοί από αυτούς μπορεί να είναι πολύ διαφορετικοί από αυτούς που έχουμε σε αυτό το σύμπαν. Εφόσον υπάρχουν πολλά εγώ μας, ο νους μας εκτείνεται σε πολλά σύμπαντα κ.ο.κ.

Οι επιστημονικές, φιλοσοφικές και θρησκευτικές προεκτάσεις της όλης ιδέας είναι πραγματικά αναρίθμητες.
Η μη σχετικιστική κβαντομηχανική και η θεωρία του κβαντικού πεδίου υποστηρίζουν ότι οι «παράλληλοι» εναλλακτικοί κόσμοι καταλαμβάνουν τον ίδιο χωρόχρονο με μας.

Συνήθως αυτοί περιγράφονται να διχάζονται σε άλλες διαστάσεις, ορθογώνιες μεταξύ τους και με το κόσμο μας. Οι διαστάσεις όμως αυτές δεν είναι γνωστές μας χωροχρονικές διαστάσεις, αλλά οι διαστάσεις του μαθηματικού χώρου του Hilbert.

Το βασικό πάντως ερώτημα είναι γιατί δεν αντιλαμβανόμαστε αυτούς τους κόσμους.

Η σύγχρονη θεωρία λέει ότι μπορούμε να ανιχνεύσουμε την παρουσία τους, αλλά είναι αδύνατον να ταξιδέψουμε σε αυτούς ή να επικοινωνήσουμε μαζί τους.

Αυτό αντιστοιχεί μαθηματικά στη «γραμμικότητα» της κυματοσυνάρτησης που σημαίνει ότι για δυο δεδομένες λύσεις της, αυτή θα έχει επίσης σα λύση και οποιοδήποτε γραμμικό συνδυασμό τους.

Εφόσον κάθε συνιστώσα μιας γραμμικής λύσης εξελίσσεται τελείως αδιάφορα από τη παρουσία ή απουσία των άλλων λύσεων, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι κανένα πείραμα στον ένα κόσμο δεν μπορεί να έχει καμιά επίδραση σε ένα πείραμα σε έναν άλλο κόσμο.

Καμιά έτσι επικοινωνία δεν είναι δυνατή μεταξύ των κβαντικών κόσμων και τα διχασμένα κβαντικά αντίγραφα ενός παρατηρητή στους διάφορους κόσμους δεν μπορούν να επικοινωνήσουν ποτέ μεταξύ τους.
Η γραμμικότητα της κυματοσυνάρτησης έχει επαληθευθεί με μια ακρίβεια 1:1027.

Εάν ανακαλύπταμε έστω και τις ελάχιστες μη γραμμικές επιδράσεις, τότε θα ήταν δυνατή η επικοινωνία μας με τους άλλους κόσμους και η συνάντησή μας με κάποιο από τα αντίγραφά μας.

Λέγεται πάντως ότι η ύπαρξη των παράλληλων κόσμων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να υποστηρίξει ότι η φυσική πρέπει να είναι τελείως γραμμική και ότι οι μη γραμμικές επιδράσεις δε θα ανιχνευθούν ποτέ.

Σύμφωνα με την επιστημονική λοιπόν άποψη δεν ισχύουν όσα προβάλλονται στα διάφορα μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας για διάφορα ταξίδια των ηρώων τους σε κάποιον άλλο παράλληλο κόσμο με το δικό τους ή για μηνύματα που έρχονται από άλλους παράλληλους κόσμους με το δικό μας, όπως έχουν υποστηρίξει μερικοί σχετικά με τη τηλεπάθεια, τα προφητικά όνειρα η την εξωαισθητηριακή αντίληψη – εκτός και εάν υπάρχει ένας μεταφυσικός ή αποκρυφιστικός τρόπος επικοινωνίας που δεν απαγορεύεται από τις εξισώσεις της θεωρίας.

Παρότι η θεωρία απαγορεύει τη δυνατότητα αντίληψης των άλλων κλάδων των πολλαπλών κόσμων, ο David Deutsch περιγράφει ένα πείραμα στο οποίο ένας παρατηρητής μπορεί να αισθανθεί τον εαυτό του να έχει διχαστεί σε δυο κλάδους που έχουν συγχωνευθεί στο τωρινό του κλάδο, με την έννοια ότι, παρόλο που θυμάται με ακρίβεια μόνο ένα κλάδο, μπορεί να συμπεράνει εντούτοις ότι «υπήρχαν περισσότερα από ένα αντίγραφα του εαυτού του σε ύπαρξη εκείνο το καιρό και ότι αυτά τα αντίγραφα συγχωνεύθηκαν για να σχηματίσουν το τωρινό εαυτό του».
Η μη δυνατότητα επικοινωνίας των διχαζόμενων παράλληλων κόσμων εξηγεί επίσης γιατί δεν αντιλαμβανόμαστε κανέναν από αυτούς τους διχασμούς.

Αυτό συμβαίνει διότι διχαζόμαστε κι εμείς σε μη αλληλεπιδρώντα αντίγραφα μαζί με τον υπόλοιπο κόσμο.

Ως προς το γιατί τώρα καταλήγουμε σε αυτό το κόσμο και όχι σε ένα άλλο, η απάντηση δίνεται από τον κβαντικό φυσικό Michael Price ως εξής:
Έστω ότι έχουμε διχοτομήσει τον εγκέφαλο του Fred (αριστερό και δεξιό ημισφαίριο) και έχουμε μεταμοσχεύσει τα δυο κομμάτια του σε δυο διαφορετικά κλωνοποιημένα σώματα.

Ας υποθέσουμε επίσης ότι ο κάθε μισός εγκέφαλος αναγεννάται πλήρως και ας ονομάσουμε τα αντίστοιχα άτομα Αριστερό-Fred και Δεξιό-Fred.

Τα δυο αυτά άτομα μπορούν στη συνέχεια να ρωτήσουν γιατί κατέληξαν αντίστοιχα σαν Αριστερός και Δεξιός Fred.

Η μόνη δυνατή απάντηση είναι ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος.

Από την άποψη του Fred αυτή είναι μια υποκειμενικά τυχαία επιλογή.

Για το χειρούργο η όλη διαδικασία είναι ντετερμινιστική.

Για αμφότερους όμως τους Fred φαίνεται τυχαία. Το ίδιο συμβαίνει και με τους πολλούς κόσμους.

Δεν υπήρχε κανένας λόγος «γιατί καταλήξατε σε αυτό το κόσμο από έναν άλλο» – καταλήγετε σε όλους τους κβαντικούς κόσμους.

Είναι μια υποκειμενικά τυχαία επιλογή, ένα τεχνούργημα του εγκεφάλου και της συνείδησής σας οι οποίοι διχάζονται μαζί με τον υπόλοιπο κόσμο, που κάνει τις εμπειρίες μας να φαίνονται τυχαίες.

Το σύμπαν εκτελεί στη πραγματικότητα αναρίθμητους διχασμούς πάνω μας όλο το χρόνο.

Η εμφανής τυχαιότητά του είναι μια συνέπεια του συνεχιζόμενου διχασμού σε αμοιβαία μη παρατηρήσιμους κόσμους.
Η κβαντική αυτή τυχαιότητα ή ίσως «καρμικότητα» που αποφασίζει σε ποιο κλάδο της πραγματικότητας περνάμε κάθε φορά θα μπορούσε, σύμφωνα με έναν εσωτεριστή, να αποβεί, στη περίπτωση μιας εξελιγμένης συνείδησης, μια συνειδητή επιλογή.

Από την άλλη μεριά ο μάγος που ρίχνει ζάρια και φέρνει τον αριθμό που θέλει, δεν είναι ότι επηρεάζει με τη θέλησή του την πραγματικότητα, αλλά ότι εστιάζει απλώς την αντίληψή του στον παράλληλο κόσμο όπου πραγματοποιείται αυτό το αποτέλεσμα.
Σύμφωνα πάντως με το φυσικό Τζων Γκίμπριν η εκλογή μας είναι αυτή που καθορίζει ποιο από τους κβαντικούς κόσμους μετρούμε στα πειράματα μας κι επομένως σε ποιον κατοικούμε και όχι η τύχη.

Το φαινόμενο Zeno της κβαντικής φυσικής αναφέρεται στην ιδιότητα μερικών κβαντικών συστημάτων να μην αλλάζουν τις καταστάσεις τους όταν παρατηρούνται συνεχώς.

Λέγεται και ιδιότητα του «παρατηρούμενου τσουκαλιού (Watched-Pot), με την έννοια ότι το τσουκάλι που παρατηρούμε συνεχώς «δεν βράζει».

Σε μερικά άλλα είδη κβαντικών συστημάτων παρατηρείται το αντίστροφο φαινόμενο του Αντι-Zeno, στο οποίο η παρατήρηση επιταχύνει την αλλαγή της κατάστασης του συστήματος.

Σύμφωνα με το φυσικό Tony Smith και τα δυο αυτά φαινόμενα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από ένα «κβαντικό νου» για την επιλογή ενός κλάδου από τους πολλούς παράλληλους κόσμους.
Ο Τζων Γκίμπριν υποστηρίζει επίσης ότι εάν θέλουμε να βρεθούμε σε μια άλλη εναλλακτική πραγματικότητα που δημιουργήθηκε από μια κβαντική επιλογή, θα πρέπει να ταξιδεύσουμε πίσω στο χρόνο στη δική μας πραγματικότητα μέχρι το κατάλληλο σημείο διακλάδωσης και μετά να μετακινηθούμε απευθείας στο χρόνο του εναλλακτικού κλάδου ορθογώνια προς το δικό μας κόσμο.

Αυτό όμως περιλαμβάνει όλα τα παράδοξα ενός ταξιδιού στο χρόνο, όπως το ότι πηγαίνεις πίσω και σκοτώνεις το παππού σου πριν καν γεννηθεί ο πατέρας σου.
Με το θέμα αυτό ασχολήθηκε και ο David Gerrold στο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας «Ο Άνθρωπος που Αναδιπλώθηκε» όπου παρουσιάζει την άποψη ότι σε μια τέτοια περίπτωση μπαίνουμε σε έναν παράλληλο κόσμο που είναι ορθογώνιος με αυτόν από τον οποίο ξεκινήσαμε, στον οποίο πραγματοποιείται αυτή η δυνατότητα.

Στη νέα αυτή πραγματικότητα ο πατέρας μας κι εμείς δε γεννηθήκαμε ποτέ, χωρίς να υπάρχει όμως κανένα παράδοξο σε αυτό, γιατί εξακολουθούμε να είμαστε γεννημένοι στην αρχική πραγματικότητα και κάνουμε απλώς το ταξίδι μας πίσω στο χρόνο και μέσα σε ένα άλλο κλάδο της πραγματικότητας.
Επιστρέφουμε μετά πίσω και αποκαθιστούμε το έγκλημά μας και το μόνο που θα έχουμε καταφέρει να κάνουμε θα είναι να επιστρέψουμε στον αρχικό κλάδο της πραγματικότητας ή τουλάχιστον σε κάποιο που να του μοιάζει πολύ.
Στο μυθιστόρημα επίσης «Απόδραση από το Χρόνο» του Gregory Benford η μοίρα του κόσμου αλλάζει σαν αποτέλεσμα των μυνημάτων που στέλνονται πίσω στη δεκαετία του ’60 από τη δεκαετία του ’90.

Επειδή τώρα ο κόσμος αλλάζει λόγω των αποφάσεων των ανθρώπων που λαμβάνουν αυτά τα μηνύματα από το μέλλον, αυτό το μέλλον δεν υπάρχει γι’ αυτούς κι επομένως αυτοί μετακινούνται στο χρόνο σε ένα άλλο παράλληλο κόσμο.

Και οι δυο αυτοί διαφορετικοί κόσμοι υπάρχουν και η επικοινωνία μεταξύ τους διακόπτεται τη στιγμή που θα ληφθεί η κρίσιμη απόφαση που θα επηρεάσει το μέλλον.
Η θεωρία των πολλών κόσμων φαίνεται να αποφεύγει λοιπόν τα παράδοξα ενός ταξιδιού στο χρόνου προσφέροντας μια λογική δυνατότητα για ένα τέτοιο ταξίδι.

Ο διαχρονικός ταξιδιώτης όμως, όπως σωστά παρατηρεί ο φυσικός Τζακ Σαρφάτι, μπορεί να επιστρέψει σε ένα κόσμο που διαφέρει αλλά και που μοιάζει πολύ με το κόσμο από τον οποίο ξεκίνησε:

«Αυτοί οι διαφορετικοί κόσμοι διαφέρουν συνήθως σε τόσο μικρές λεπτομέρειες, ώστε ο διαχρονικός ταξιδιώτης πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός για να τις αντιληφθεί και να συνειδητοποιήσει ότι γύρισε σε ένα διαφορετικό και όχι στον ίδιο κόσμο».

Ανάλογες παρατηρήσεις κάνει και ο Κάρλος Καστανέντα για τις μικρές μετακινήσεις του σημείου συναρμολόγησης από τη συνηθισμένη παγιωμένη θέση του.

Οι μεγάλες μετακινήσεις δομούν τελείως νέους κόσμους και πραγματικότητες που θα μπορούσαν να θεωρηθούν κάλλιστα σαν «παράλληλοι» με το κόσμο μας και η τεχνική της μετακίνησης του σημείου συναρμολόγησης σαν αυτή που επιτρέπει τελικά -παραβιάζοντας τους περιορισμούς της γραμμικότητας της κβαντικής θεωρίας – την επικοινωνία με τους άλλους κόσμους.

Η συνείδηση δε φαίνεται να υπακούει σε οποιουσδήποτε γραμμικούς νόμους και θα μπορούσε να είναι τελικά κάλλιστα το μοναδικό μέσον επικοινωνίας μας με τις άλλες εναλλακτικές πραγματικότητες, όπως διατείνονται και όλοι οι αποκρυφιστές και μυστικιστές οι οποίοι μιλούν αντίστοιχα για τα επτά επίπεδα της πραγματικότητας, με τα οποία μπορεί να επικοινωνήσει κανείς «ανυψώνοντας» τη συνείδησή του.

Και όσο αφορά την ύπαρξη πολλών αντιγράφων μας στη θεωρία των πολλών κόσμων, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι και ο Καστανέντα μιλάει για το «διπλό» ή «αντίγραφο» του μάγου, το ίδιο και οι εσωτεριστές (για το «αστρικό διπλό»), ενώ ο Βουδισμός μιλάει για τη δυνατότητα άπειρων προβολών του εαυτού μας, στην οποία και εξασκείται στη Dream Yoga.
Είναι σαφές ότι η θεωρία των πολλών κόσμων κρύβει πολλές μεταφυσικές προεκτάσεις, κάτι που έκανε τον καθηγητή Wheeler, ο οποίος είχε υποστηρίξει με σθένος στην αρχή τη θεωρία του μαθητή του Everett και την είχε κάνει γνωστή με το κύρος του στην επιστημονική κοινότητα, να αποσύρει αργότερα την υποστήριξή του προς αυτή λόγω του «μεγάλου φορτίου των μεταφυσικών αποσκευών που μετέφερε μαζί της», όπως ανέφερε σε ένα συνέδριο.
Ετσι κι αλλιώς, από κάποιο σημείο κι έπειτα, τα σύνορα μεταξύ της φυσικής, της μεταφυσικής και της επιστημονικής φαντασίας φαίνονται να καταρρέουν.

Σήμερα όλες οι προσπάθειες των θεωρητικών φυσικών στρέφονται προς την κατεύθυνση μιας ενοποιημένης θεωρίας που θα συνδυάζει την κβαντομηχανική με τη γενική θεωρία της σχετικότητας, δηλαδή το Μικρόκοσμο με το Μακρόκοσμο, και θα εξηγήσει όλα τα γνωστά μέχρι τώρα φαινόμενα, προσφέροντας μια νέα αντίληψη για τα θέματα του χωρόχρονου.
Επειδή καμιά επιστημονική θεωρία πάντως δεν θεωρείται αξιόλογη εάν δεν κάνει μερικές προβλέψεις που να μπορούν να ελεγχθούν και να την επαληθεύσουν κάποια στιγμή ή να την απορρίψουν, η θεωρία των πολλών κόσμων κάνει τρεις βασικές προβλέψεις: για τη γραμμικότητα, τη κβαντική βαρύτητα και τους αντιστρεπτούς κβαντικούς υπολογιστές.
Σε σχέση με τη γραμμικότητα προβλέπει ότι η φυσική είναι αρκετά γραμμική για να εμποδίσει τα ταξίδια ανάμεσα στους παράλληλους κόσμους.

Εάν η τεχνολογία περιορίζεται μόνο από το φυσικό νόμο, τότε η γραμμικότητα πρέπει να είναι ακριβής.
Σε σχέση με τη βαρύτητα, προβλέπει ότι αυτή πρέπει να είναι κβαντισμένη και όχι μόνο το καθαρά κλασσικό πεδίο φόντου της γενικής θεωρίας της σχετικότητας.
Παρόλο τώρα που προβλέπει ότι οι παράλληλοι κόσμοι δεν αλληλεπιδρούν μεταξύ τους λόγω της υποτιθέμενης γραμμικότητας της κυματικής εξίσωσης, οι κόσμοι αυτοί «συμβάλλουν» κβαντικά μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να μπορεί να ελεγχθεί η θεωρία.

Σύμφωνα με τη θεωρία οι κόσμοι διχάζονται με τη δράση κάθε θερμοδυναμικά μη αντιστρεπτής διαδικασίας.

Η λειτουργία του νου μας είναι μη αντιστρεπτή κι επομένως αυτός διχάζεται μαζί με το διχασμό των κόσμων.

Κανονικά αυτός ο διχασμός δεν είναι ανιχνεύσιμος από μας.

Για να μπορέσουμε να τον ανιχνεύσουμε θα πρέπει να κάνουμε ένα πείραμα όπου να είναι διχασμένος ο νους, αλλά όχι ο κόσμος.

Χρειαζόμαστε δηλαδή έναν αντιστρεπτό (και άρα μηχανικό, αφού ο βιολογικός νους δεν είναι αντιστρεπτός) νου.

Γενικά υποστηρίζεται ότι το πείραμα για την ανίχνευση άλλων κόσμων θα μπορεί να πραγματοποιηθεί γύρω στα μέσα του αιώνα μας.

Για να ανιχνεύσουμε αυτούς τους κόσμους χρειαζόμαστε μια αντιστρεπτή μηχανική ευφυία, πράγμα που απαιτεί μια αντιστρεπτή νανοτεχνολογία και τεχνητή νοημοσύνη.

Υποθέτοντας ότι έχουμε στη διάθεσή μας μια αντιστρεπτή τεχνητή νοημοσύνη, το πείραμα συνίσταται στην εκτέλεση από τη μηχανή τριών αντιστρεπτών μετρήσεων του σπιν ενός ηλεκτρονίου (ή της πόλωσης ενός φωτονίου). (1) Πρώτα η μηχανή μετρά το σπιν κατά μήκος του άξονα των z.

Καταγράφει έτσι ένα “πάνω” ή “κάτω” σπιν και το σημειώνει στη μνήμη της.

Αυτή η μέτρηση προετοιμάζει απλώς το ηλεκτρόνιο σε μια καθορισμένη κατάσταση. (2)

Μετά η μηχανή μετρά το σπιν κατά μήκος του άξονα των χ και καταγράφει ένα «αριστερό» ή «δεξιό» σπιν και το σημειώνει και αυτό στη μνήμη της.

Στη συνέχεια η μηχανή αντιστρέφει ολόκληρη τη μέτρηση στον άξονα των χ, μαζί με το αντιστρεπτό σβήσιμο της μνήμης της δεύτερης μέτρησης. (3) Τρίτον και τελευταίο η μηχανή μετρά το σπιν κατά μήκος του άξονα των z και σημειώνει ξανά το αποτέλεσμα.
Σύμφωνα με την ερμηνεία της Κοπεγχάγης η αρχική (1) και η τελική (3) μέτρηση του σπιν στον άξονα των z έχουν μια πιθανότητα συμφωνίας μόνο 50%, διότι η παρεμβολή της μέτρησης του άξονα των χ από το συνειδητό παρατηρητή (τη μηχανή) προκάλεσε τη κατάρρευση της κυματοσυνάρτησης του ηλεκτρονίου.

Σύμφωνα τώρα με τη θεωρία των πολλών κόσμων η πρώτη και η τρίτη μέτρηση θα συμφωνούν πάντα, διότι δεν υπήρξε καμιά ενδιάμεση κατάρρευση της κυματοσυνάρτησης.

Η μηχανή διχάστηκε σε δυο καταστάσεις ή διαφορετικούς κόσμους με τη δεύτερη μέτρηση, μία που παρατήρησε το ηλεκτρόνιο με «αριστερό» σπιν και μία άλλη που το παρατήρησε με «δεξιό» σπιν.

Επομένως όταν η μηχανή αντέστρεψε τη δεύτερη μέτρηση αυτοί οι δυο κόσμοι επανασυγχωνεύθηκαν και αποκατέστησαν πλήρως την αρχική κατάσταση του ηλεκτρονίου κατά 100%. Μόνο με την αποδοχή των πολλών κόσμων του Everett μπορεί να εξηγηθεί αυτή η αποκατάσταση κατά 100%.

Το μελλοντικό πείραμα θα δείξει τι ακριβώς συμβαίνει.

Σε μια δημοσκόπηση ανάμεσα σε 72 εξέχοντες κοσμολόγους και κβαντικούς θεωρητικούς σχετικά με την άποψή τους για τη θεωρία των πολλών κόσμων το 50%, μεταξύ των οποίων οι σημαντικοί φυσικοί Stephen Hawking, Richard Feynman, κ.α. απάντησαν ότι την υποστηρίζουν και ότι τη θεωρούν αληθινή.

Το 18% απάντησε ότι την απορρίπτει (ανάμεσά τους και ο διάσημος μαθηματικός Roger Penrose), το 13% ότι μπορεί να είναι αληθινή αλλά δεν έχει ακόμα πειστεί γι’ αυτό και το 11% ότι δεν έχει καμιά άποψη υπέρ ή εναντίον της.

Γενικότερα η έρευνα έδειξε ότι η θεωρία είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους επιστήμονες που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν σα θεωρητικοί των χορδών ή κβαντικοί κοσμολόγοι.

Είναι πάντως λιγότερο δημοφιλής στην ευρύτερη επιστημονική κοινότητα που κατά το πλείστον την αγνοεί.

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΛΩΝ ΝΟΩΝ
Η θεωρία των πολλών νόων θέτει το επιπλέον αξίωμα ότι κάθε ξεχωριστή εγκεφαλική κατάσταση σχετίζεται με μια απειρία ξεχωριστών νόων ή νοητικών καταστάσεων.

Όταν σε μια κβαντική υπέρθεση από μια μέτρηση διχάζεται μια εγκεφαλική κατάσταση, οι συσχετισμένοι με αυτή άπειροι νόες θεωρούνται ότι διαφοροποιούνται παρά ότι διχάζονται.

Στη πιο μεταφυσική (αν και επιστημονική) αυτή θεωρία δίνεται ένας ιδιαίτερος ρόλος στο συνειδητό παρατηρητή, σε αντίθεση με τη θεωρία των πολλών κόσμων που προσπαθεί να τον απομακρύνει από κάθε προνομιακή θέση του.
Σύμφωνα με τον M. Lockwood όλες οι εμπειρίες μας σχετίζονται με μετρήσεις και οι μετρήσεις δημιουργούν μια κβαντική εμπλοκή ανάμενα στον παρατηρητή και στο μετρούμενο σύστημα.

Κάθε φορά έτσι που βιώνουμε μια εμπειρία, όπως π.χ. όταν πίνουμε ένα φλιτζάνι τσάι στο γραφείο μας, συμβαίνουν συγχρόνως αμέτρητες άλλες εναλλακτικές εμπειρίες μας, όπως το ότι πίνουμε καφέ αντί για τσάι ή ότι χρησιμοποιούμε οποιοδήποτε άλλο κατάλληλο αντικείμενο αντί για το συγκεκριμένο φλιτζάνι κ.ο.κ.

Όλα αυτά τα αντικείμενα πρέπει να είναι επίσης πάνω στο γραφείο μας, παρόλο που δεν μπορούμε να τα δούμε και μιλάμε έτσι για τη «σύγχρονη ύπαρξη πολλών ξεχωριστών εμπειριών» που αποτελούν μια ειδική περίπτωση της γενικής πολλαπλότητας της φυσικής πραγματικότητας.

Ο λόγος που δεν έχουμε την εμπειρία όλων αυτών των εμπειριών είναι ότι οι νόμοι της κβαντομηχανικής περιορίζουν τη λειτουργία των εγκεφάλων μας σε ένα είδος «σηραγγώδους όρασης της πειραματικής πολλαπλότητας, εμποδίζοντας κάθε πλευρική όρασή μας που θα αποκάλυπτε και τις άλλες εναλλακτικές δυνατότητες ή εμπειρίες μας».

Κάθε φορά λοιπόν που πιστεύουμε ότι βιώνουμε κάτι πραγματικό, η κβαντική θεωρία μας υποχρεώνει να πιστεύσουμε το ίδιο και για τις άλλες εμπειρίες που μας λέει ότι επίσης βιώνουμε.

Για να μη δημιουργηθεί σύγχυση με τη συνηθισμένη γλώσσα μας που χρησιμοποιεί μονοσήμαντες μόνο εκφράσεις για τις εμπειρίες μας, ο Lockwood εισάγει τον όρο Νους για τη πολλαπλή οντότητα που βιώνει όλες τις εμπειρίες που έχουμε στη πραγματικότητα και τον όρο νους για την οντότητα που έχει μια οποιαδήποτε από αυτές τις εμπειρίες.

Σα Νους λοιπόν εγώ βλέπω να πίνω συγχρόνως τσάι και καφέ αυτού ή του άλλου είδους, με το ένα ή το άλλο σκεύος κ.ο.κ., αλλά σα νους βλέπω και πίνω μόνο Earl Gray στην αγαπημένη κούπα μου.
Ο Lockwood προτιμά τον όρο «πολλοί νόες» από τα «παράλληλα σύμπαντα», διακινδυνεύοντας να δώσει τη μεταφυσική εντύπωση ότι μόνο οι νόες είναι πολλαπλοί και όχι η υπόλοιπη πραγματικότητα.

Όπως όμως δηλώνει η πολλαπλότητα γενικά της πραγματικότητας «είναι μια αναπόφευκτη συνέπεια της κβαντικής θεωρίας που επιτρέπει υπερθέσεις αυτών που η κλασσική φυσική θα θεωρούσε σαν αμοιβαίως αποκλειόμενες εναλλακτικές δυνατότητες».

Για να διακρίνουμε τη πολυσήμαντη φυσική πραγματικότητα σαν όλο από το μονοσήμαντο για τα παρατηρούμενα γεγονότα σύμπαν (universe) της κλασσικής φυσικής, την ονομάζουμε υπερσύμπαν (multiverse).

Ο βασικός και διακριτικός τώρα ισχυρισμός της θεωρίας των πολλών νόων είναι ότι το σύμπαν, όπως το αντιλαμβάνεται οποιοσδήποτε νους, δεν είναι ένα αντικειμενικά ξεχωριστό «στρώμα» του υπερσύμπαντος, αλλά μόνον η άποψη του υπερσύμπαντος από την προοπτική αυτού του νου.

http://stamos-dynami.blogspot.gr/2013_09_01_archive.html