ΑΡΧΑΙΑ ΙΘΩΜΗ

Μπορεί να έχουν περάσει 80 χρόνια από τη συγχώνευση της Τράπεζας Ανατολής με την Εθνική Τράπεζα, ωστόσο το υπεραιωνόβιο εθνικό τραπεζικό σύστημα δείχνει να μην έχει αποβάλει τις παιδικές του ασθένειες. Η ψευδαίσθηση που επικρατεί είναι ότι με ακριβώς τα ίδια λάθη και με τις ίδιες συνταγές, τα τραπεζικά ιδρύματα θα βοηθήσουν την Ελληνική Οικονομία και για αυτό ενισχύονται σε βάρος των Ελλήνων πολιτών και της πραγματικής οικονομίας.

Αλέξανδρος Σβώλος

Μετά από τις αποτυχημένες προσπάθειες της Εθνικής Τράπεζας να συγχωνεύσει άλλα ιδρύματα, ίσως η συγχώνευση με την Τράπεζα Ανατολής, θα πρέπει να αποτελέσει “μνημόνιο” για όσους επιθυμούν να συνεργαστούν μαζί της. Οι μέτοχοι της Τράπεζας Ανατολής, ακόμη περιμένουν να αποπληρωθούν, μετά την εξαγορά της τράπεζας τους από την Εθνική Τράπεζα και η τελευταία προσπαθεί να αποφύγει τις υποχρεώσεις της, με κάθε πιθανό και απίθανο τρόπο, χρησιμοποιώντας ακόμη και το Νόμο Σβώλου.

Ο Αλέξανδρος Σβώλος, ήταν επιφανής Έλληνας νομικός και πολιτικός που την περίοδο της Κατοχής διατέλεσε πρωθυπουργός της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ, γνωστής και ως «Κυβέρνησης του Βουνού»). Στις 6 Σεπτεμβρίου 1944, ο Σβώλος ανέλαβε υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου και στις 19 Νοεμβρίου 1944 οδήγησε τη χώρα στη χρεοκοπία του 1944, που επιβλήθηκε με το νόμο 18/1944, γνωστού ως Νόμος Σβώλου.

Πως μπορεί όμως αυτός ο νόμος, να σχετίζεται ταυτόχρονα με τις πολεμικές αποζημιώσεις, το κατοχικό δάνειο που δόθηκε στους Γερμανούς και την υπόθεση της Τράπεζας Ανατολής;

Η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΣΒΩΛΟΥ

Η ανακοίνωση της Εθνικής Τράπεζας για την Τράπεζα της Ανατολής

Στις 21 Σεπτεμβρίου 2011 η Εθνική Τράπεζα εξέδωσε μια ανυπόγραφη ανακοίνωση για το θέμα της Τράπεζας Ανατολής, την οποία μοίρασε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Η ανακοίνωση αυτή δόθηκε σαν σχετικό έγγραφο σε δικαστική υπόθεση από την ίδια την νομική ομάδα της Εθνικής Τράπεζας [1]

Η ανακοίνωση κατέληγε αναφορικά με τις απαιτήσεις των μετόχων της Τράπεζας Ανατολής στο ότι «Αυτές οι απαιτήσεις, όπως και κάθε άλλη χρηματική απαίτηση, υπήχθησαν στο καθεστώς του Ν. 18/1944 (Νόμος Σβώλου), με τον οποίο ορίστηκε σχέση ανταλλαγής 1 νέας δραχμής για κάθε 50 δις προϋφιστάμενες δραχμές και έτσι ουσιαστικά εκμηδενίστηκαν».

Είναι πιθανό η ανακοίνωση της Εθνικής Τράπεζας να ήταν απλά η απάντηση στις προχειρότητες μιας ομάδας καιροσκόπων, που δεν ερεύνησαν ποτέ σε βάθος την υπόθεση της Τράπεζας Ανατολής, και που μερικά από τα λάθη τους για την υπόθεση αναλύθηκαν διεξοδικά σε σχετικό δημοσίευμα (http://banquedorient.org/web/?p=1930). Ίσως λοιπόν επειδή απευθυνόταν σε αυτούς, να μην ελέγχθηκε το νομικό της υπόβαθρο και για αυτό να ήταν τελικά ανυπόγραφη.

Ωστόσο, όταν η Εθνική Τράπεζα προχωρεί σε μία τέτοια ανακοίνωση, αυτή θα πρέπει να έχει τεκμηριωθεί από το νομικό της τμήμα, ώστε να μην διασπείρει ιστορικές και νομικές ανακρίβειες τόσο στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, όσο και στις δικαστικές αίθουσες.

Ο ΝΟΜΟΣ ΣΒΩΛΟΥ

Λόγω της μη εφαρμογής του άρθρου 1 του ν. 5261/1931, νομικοί κύκλοι θεωρούν πως ο νόμος 18/1944 (νόμος Σβώλου) είναι μία από τις τελευταίες ελπίδες της Εθνικής Τράπεζας, μαζί με την επέκταση εφαρμογής του δικαστικού ενσήμου και την αποκρυστάλλωση αρμοδιότητας σε δικαστήριο των Αθηνών, πιθανά με μία εκούσια δικαιοδοσία ορισμού εκκαθαριστών από κάποιον (βλ. Αρτέμιος Σώρρας, άφραγκος επενδυτής και μεσάζοντας ακάλυπτων χρεογράφων).

Τα πιο σημαντικά σημεία του νόμου, που αφορούν την υπόθεση της Τράπεζας Ανατολής, είναι το άρθρο 5, παράγραφος 2 και το άρθρο 7. Ωστόσο, επειδή με μισές αλήθειες δεν μπορεί ένας μελετητής να έχει σφαιρική άποψη, ακολουθεί πλήρες το κείμενο του Νόμου Σβώλου.

Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΑΠΕΖΟΓΡΑΜΜΑΤΙΑ

Είναι φυσικό ότι ο ν. 18/1944 δεν ίσχυσε για τις μετοχές των Ανωνύμων Εταιρειών και ειδικά για τις υποχρεώσεις της Εθνικής Τράπεζας προς τους μετόχους της Τράπεζα Ανατολής, αφού η υποχρέωση αποπληρωμής στο παράδειγμα της Τράπεζας Ανατολής είναι κλασματική επί της περιουσίας της Εταιρείας, όποια και αν είναι αυτή (και μάλιστα όχι σε δραχμές, με εξαίρεση την προκαταβολή).

Αποδεικτικός για το παραπάνω είναι ο ίδιος ο νόμος Σβώλου, διότι σύμφωνα με το εδάφιο 3, της παραγράφου 1 του άρθρο 7: «Αι επί τη βάσει του άρθρου 11 του αυτού νόμου 4/30-10-44 συνωμολογημέναι ήδη υποχρεώσεις εις χρυσόν ή συνάλλαγμα μέχρι της ενάρξεως της ισχύος του παρόντος νόμου, δηλαδή μέχρι το 1944, (δεν ακυρώνονται αλλά) μετατρέπονται εις δραχμάς επί τη ισοτιμία τη καθορισθησομένη και δημοσιευθησομένη υπό της Τραπέζης της Ελλάδος την 11ην Νοεμβρίου 1944».

Συνεπώς, οι μετοχές της Τράπεζας Ανατολής οι οποίες ενσωματώνουν αξία 125 χρυσών φράγκων δεν έχουν ακυρωθεί, αλλά ισχύουν μέχρι σήμερα αφού προστατεύονται από την άνω διάταξη του ως μετοχές συνομολογηθείσες (αγορασθείσες) με νόμισμα, που αποτελεί και συνάλλαγμα και αξία σε χρυσό (χρυσά φράγκα).

Στον αλληλόχρεο λογαριασμό που έχει ανοιχτεί από την Εθνική Τράπεζα, σύμφωνα με τη σύμβαση συγχώνευσης (άρθρο VΙ) στο όνομα των κομιστών των μετοχών, έπρεπε να διατηρείται το μετοχικό κεφάλαιο σε συνάλλαγμα (franc-or) και όχι δραχμές, σύμφωνα με τον Αναγκαστικό Νόμο της 26ης Απριλίου 1935 «Περί των εις ξένον νόμισμα κεφαλαίων Ελληνικών Ανωνύμων Εταιρειών».

Μελετώντας τη σύμβαση συγχώνευσης της Τράπεζας Ανατολής με την Εθνική Τράπεζα, είναι ξεκάθαρο ότι το τίμημα εξαγοράς είναι το προϊόν της ειδικής εκκαθάρισης διανεμημένο εξίσου σε 280.000 μετοχές και αυξημένο κατά 50 δραχμές για το goodwill – τη φήμη της τράπεζας. Κοινώς, η προκαταβολή μπορεί να ήταν δραχμική, αλλά η αποπληρωμή της μετοχής ήταν κλασματική επί των λογαριασμών της εκκαθάρισης, των οποίων η πλειονότητα ήταν σε συνάλλαγμα ( άρθρο VII: «Μέτοχοι της Τραπέζης της Ανατολής. Πληρωμή αυτών», σε αντιπαραβολή με το άρθρο ΙΙΙ: «Τίμημα της εξαγοράς»).

Μέχρι η υποχρέωση αυτή να εξειδικευτεί σε ποσό, δεν μπορεί να εκμηδενιστεί, ιδιαίτερα μάλιστα όσο η εταιρεία διαθέτει περιουσία την επομένη της εφαρμογής του νόμου, όπως καταθέσεις σε συνάλλαγμα, μετοχές άλλων εταιρειών, ακίνητα που δεν έχουν μεταγραφεί, και ένα μετοχικό κεφάλαιο σε συνάλλαγμα.

Ακόμη και στο αυτοσχέδιο έγγραφο που η Εθνική Τράπεζα παρέδωσε σε δικαστική διαμάχη ως “Τελική Κατάσταση Εκκαθαρίσεως της Τράπεζας Ανατολής”, στα δεξιά του εγγράφου, αναφέρονται κάποια ποσά της εκκαθάρισης, στα οποία αυθαίρετα κατέληξε η Εθνική Τράπεζα, αλλά και το συνάλλαγμα στο οποία τηρούνται. Το ποσό σε δραχμές είναι ελάχιστο, όπως φαίνεται στο σχετικό έγγραφο, και η Εθνική Τράπεζα μπορεί, με τις ευχές όλων μας, να εκμηδενίσει τις δραχμικές απαιτήσεις σύμφωνα με τον νόμο Σβώλου.

ΤΟ ΚΑΤΟΧΙΚΟ ΔΑΝΕΙΟ, ΟΙ ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ ΚΑΙ Ο ΝΟΜΟΣ ΣΒΩΛΟΥ

Το 1942 οι γερμανικές κατοχικές δυνάμεις αποφάσισαν να πιέσουν το Ελληνικό δημόσιο να προχωρήσει στη σύναψη δανείου, με το οποίο θα καλύπτονταν τα έξοδα (κυρίως μισθοί και προμήθειες) των γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα. Η κατοχική κυβέρνηση της εποχής διέταξε την Τράπεζα της Ελλάδος, ως τον ταμία του κράτους, να προχωρήσει στη συγκεκριμένη δανειακή σύμβαση προς την Γερμανία.

Στα πλαίσια της Δημοσιονομικής Διάσκεψης Εμπειρογνωμόνων της Ρώμης (14-3-1942) ανάμεσα στην Ιταλία και τη Γερμανία, υπογράφηκε σχετική οικονομική συμφωνία που αφορούσε την Ελλάδα. Η συμφωνία αυτή, με την οποία εξαναγκαζόταν η Ελλάδα να δανειοδοτήσει τους κατακτητές για τις θηριωδίες εναντίον της, υπογράφηκε από τους Γκίτζι και ΄Αλτενμπουργκ, αντιπροσώπους της Ιταλίας και της Γερμανίας στην Ελλάδα.

Μέσα σε λιγότερο από ένα μήνα, ο Άλτενμπουργκ μεταβίβασε την υποχρέωση αυτή στην κατοχική κυβέρνηση του Γεωργίου Τσολάκογλου. Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας της κυβέρνησης Τσολάκογλου, Πλάτωνας Χατζημιχάλης, παραιτήθηκε την ίδια ημέρα που ανακοινώθηκε η ρηματική διακοίνωση του Αλτενμπουργκ (23-3-1942) και ο Υπουργός Οικονομικών Σωτήριος Γκοτζαμάνης ανέλαβε και τα καθήκοντα του υπουργού Εθνικής Οικονομίας.

Ο Υπουργός Οικονομικών έδωσε εντολή στην Τράπεζα της Ελλάδος να υπακούσει στις εντολές του Γερμανού Αλτενμπουργκ και να προχωρήσει στη δανειοδότηση των δυνάμεων κατοχής, ενώ η Ελληνική οικονομία ήταν ήδη στα πρόθυρα της κατάρρευσης.

Σε πρώτη φάση η κατοχική κυβέρνηση υποχρεώθηκε να καταβάλλει στις δυνάμεις κατοχής το ποσό των 1,5 δισεκατομμυρίων δραχμών σαν έξοδα κατοχής. Οι δραχμικές αναλήψεις από την Τράπεζα της Ελλάδος πάνω από το ποσό αυτό θα χρεώνονταν ως δάνειο προς τις κυβερνήσεις της Γερμανίας και της Ιταλίας, μετατρέποντας την Τράπεζα της Ελλάδος σε έναν κουμπαρά για τις δυνάμεις του άξονα. Ακολούθησαν διαδοχικές τροποποιήσεις της συμφωνίας μέσα στο 1942 και με νέα συμφωνία στην οποία αναγκάστηκε να συμμετάσχει και η Ελλάδα, συμφωνήθηκε ο δανεισμός να σταματήσει την Πρωταπριλιά του 1943, οπότε και θα ξεκινούσε η άτοκη αποπληρωμή του. Με βάση τις νέες συμφωνίες, οι δαπάνες κατοχής αυξήθηκαν στα 8 δισεκατομμύρια δραχμές το μήνα, ενώ το τελειωτικό χτύπημα έδωσε νέα συμφωνία που κατάργησε το μηνιαίο όριο! Και αυτό δεν ήταν πρωταπριλιάτικο ψέμα.

Γερμανικές κατοχικές δυνάμεις

Το συνολικό ύψος του δανείου που δόθηκε αναγκαστικά από το υπό κατοχή Ελληνικό κράτος μόνο στη Γερμανία του Γ’ Ράιχ ξεπέρασε το 1,5 τρις δραχμές και ανήλθε στο ποσόν των 1.530.033.302.528.819 δραχμών (έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος 1947), τη στιγμή που ο Ελληνικός πληθυσμός λιμοκτονούσε.

Μέσα στις τελευταίες πέντε δεκαετίες, από τη δεκαετία του ’60 έως σήμερα, εκπονήθηκαν διάφορα άρθρα και μελέτες για το θέμα αυτό, από τον καθηγητή Αγγελόπουλο το 1962, έως το σύγχρονο μας Δημοσθένη Κούκουνα [4], ο οποίος δίνει το δικό του άξιο αγώνα για το θέμα. Τελευταία μάλιστα έχουν εμφανιστεί και σχετικές δημοσιεύσεις και από μελετητές που παρουσιάζουν το νόμο Σβώλου σαν τροχοπέδη στη διεκδίκηση των πολεμικών αποζημιώσεων.

Διαβάζοντας μάλιστα το άρθρο του Τάκη Μίχα στο protagon.gr με τίτλο «Η αλήθεια για το κατοχικό δάνειο» [2] είναι εμφανές το γεγονός ότι γίνεται προσπάθεια να χρησιμοποιηθεί ο νόμος Σβώλου, για να διαγράφει και η υποχρέωση επιστροφής του κατοχικού δανείου από τη Γερμανική κυβέρνηση.

Μάλιστα στο συγκεκριμένο άρθρο φιλοξενείται δήλωση του νομικού Γεωργίου Στεφανάκη για το θέμα: «Κατά Νοέμβριο 1944 υπό Γεωργ. Παπανδρέου, η κυβέρνηση “Εθνικής Ενότητος” ομοφωνούντων και των κομμουνιστών, θέσπισε τον ν. 18/44. Τον άλλοτε πασίγνωστο ως “νόμο Σβώλου”. Κατ΄ άρθρ. 1 ορίσθηκε ότι νομισματική μονάς (μας) είναι η δραχμή. Κατ΄ άρθρ. 5 § 1 η σχέση της εισαχθείσας δραχμής προς την αντικατασταθείσα ωρίσθη σε 50 δισεκατομμύρια παλαιών δρχ. έναντι μιας (1) νέας. Ουσιαστικά διαγράφηκαν όλες οι κατοχικές οφειλές. Ο νόμος δεν εξαιρεί οφειλές αλλοδαπών, άρα και Γερμανών. Κατακρίθηκε (ο νόμος) ως άδικος. Ίσχυσε όμως. Ισχύει ακόμη. Δεν μεταβάλλεται το ζήτημα και εάν τονισθεί ο χαρακτήρας του δανείου ως αναγκαστικού. Αν προβληθεί, δηλαδή, το εντεύθεν φανερό αδίκημα κατά της χώρας. Οι εδώ οφειλές εξ αδικήματος, κατ΄ άρθρ. 26 ΑΚ, υπόκεινται στο εθνικό μας δίκαιο. Άρα διέπονται από τον ν. 18/44.”.

Αυτή η δήλωση σίγουρα ακολουθεί το σκεπτικό της Εθνικής Τράπεζας στην υπόθεση της Τράπεζας Ανατολής. Θεωρούν λοιπόν κάποιοι νομικοί κύκλοι ότι ο νόμος Σβώλου (ν. 18/1944) εξαφάνισε όλες τις προϋπάρχουσες υποχρεώσεις προ του 1944 και μαζί με αυτές την υποχρέωση της επιστροφής του κατοχικού δανείου από τη Γερμανία στην Ελλάδα, τις πολεμικές αποζημιώσεις, αλλά και την υποχρέωση αποπληρωμής του προϊόντος της εκκαθάρισης της Τράπεζας Ανατολής από την Εθνική Τράπεζα προς τους κομιστές μετοχών της απορροφηθείσας τράπεζας.

Εκεί που σίγουρα χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή είναι στο γεγονός ότι ο ίδιος ο νόμος Σβώλου εξαιρεί στο άρθρο 5, παράγραφος 2 τις οφειλές προς το Δημόσιο, τους Δήμους και τις Κοινότητες, ενώ στο άρθρο 8, γίνεται ειδική μνεία για τροποποιήσεις με μελλοντικές διεθνείς νομισματικές συμφωνίες. Επειδή είναι ξεκάθαρο ότι η Τράπεζα της Ελλάδος λειτουργούσε ως εντολοδόχος του Ελληνικού δημοσίου, τα χρήματα του οποίου προσέφερε στους Γερμανούς και Ιταλούς κατακτητές, ένα τέτοιο δάνειο του Ελληνικού Δημοσίου προς τη Γερμανία δεν μπορεί να υπόκειται στις ρυθμίσεις του νόμου Σβώλου. Μπορεί να καλύπτεται από διατάξεις άλλων νόμων, αλλά σίγουρα όχι του ν. 18/1944.

Ακόμη και η αναφορά στη «μη εξαίρεση οφειλών αλλοδαπών, άρα και Γερμανών» είναι και αυτή ανακριβής, αφού στα επόμενα χρόνια υπήρξαν διεθνείς συμφωνίες που επικυρώθηκαν με νέους νόμους και οδήγησαν στην αποπληρωμή τέτοιων ακριβώς οφειλών αλλοδαπών. Παράδειγμα διεθνούς συμφωνίας που επικυρώθηκε με νόμο ήταν η πλήρης αποπληρωμή των υποχρεώσεων της Ελληνικής πολιτείας προς τους Αμερικανούς ομολογιούχους, για το σύνολο των υποχρεώσεων, στο ακέραιο του κεφαλαίου, παρά τη ψήφιση του νόμου Σβώλου [5][6].

Ανάλογη ρύθμιση έγινε και για τους Άγγλους ομολογιούχους, μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις, στις οποίες την Ελληνική πλευρά ηγήθηκε ο υποδιοικητής της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος Ν. Γαζής Σε αυτές κατατέθηκε προσφορά από το Ελληνικό κράτος προς τους Άγγλους, κατά την οποία καλύφθηκε το 96% του ονομαστικού κεφαλαίου, μεταξύ των ετών 1965 και 1967 [7][8].

Σίγουρα ο νόμος Σβώλου επηρέασε τις καταθέσεις σε δραχμές εντός της χώρας. Φυσικά όμως δεν θα μπορούσε να επηρεάσει τραπεζικές καταθέσεις Ελλήνων πολιτών εκτός της Ελλάδας ή καταθέσεις και επενδύσεις σε ξένα νομίσματα εντός της Ελληνικής επικράτειας. Ο νόμος αυτός ήταν νομισματικός και αφορούσε την Ελληνική δραχμή και μόνο.

Παράλληλα, ο νόμος Σβώλου δεν επηρέασε τα διεθνή δάνεια και τις υποχρεώσεις από και προς το Ελληνικό Δημόσιο. Αν ίσχυε κάτι τέτοιο δεν θα φτάναμε να πληρώνουμε μέσα στον εικοστό αιώνα δάνεια από την Ελληνική επανάσταση, κάτι που δυστυχώς είναι πραγματικό γεγονός.

Και κυρίως ο νόμος Σβώλου δεν επηρέασε τις πολεμικές αποζημιώσεις, αφού το ποσό αυτών δεν συγκεκριμενοποιήθηκε ποτέ πριν το 1944, αλλά αργότερα, μέσα από διεθνείς συμφωνίες και νομικές διεκδικήσεις. Οι πολεμικές αποζημιώσεις σαν υποχρέωση της Γερμανίας μπορεί να βασίζονται στα εγκλήματα των Γερμανών την περίοδο της κατοχής, ωστόσο η οφειλή της Γερμανίας προς τους παθόντες αποκρυσταλλώθηκε αργότερα, κατά την καταδίκη των πρακτικών αυτών από διεθνή δικαστήρια και οργανισμούς.

Μπορεί τα παραπάνω να μην βοηθούν το σκεπτικό της νομικής ομάδας της Εθνικής Τράπεζας, ωστόσο είναι η ιστορική πραγματικότητα και εκφράστηκε μέσα από τις διεθνείς συμφωνίες του Κωνσταντίνου Καραμανλή το 1962 και του Γεωργίου Παπανδρέου αμέσως μετά, χωρίς ποτέ να αναφερθεί ο νόμος Σβώλου, που θα βοηθούσε στη διαγραφή χρεών προηγούμενων δεκαετιών. Δυστυχώς, όψιμα κάποιοι ανακαλύπτουν νομικά προσχώματα, τα οποία σίγουρα δεν εξυπηρετούν το συμφέρον των Ελλήνων.

Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΤΕ ΣΤΗΝ ΙΩΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΟ 1948 ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Σημαντική για την εφαρμογή του ν. Σβώλου είναι και η απαντητική επιστολή της Εθνικής Τράπεζας προς την Ιωνική Τράπεζα, την 8η Δεκεμβρίου 1948, στην οποία καλείται από την Ιωνική Τράπεζα να προσδιορίσει την αξία μετοχών της Τράπεζας της Ανατολής, χωρίς το κουπόνι 55.

Ερώτημα της Ιωνικής προς την Εθνική Τράπεζα

Απάντηση της Εθνικής Τράπεζας προς την Ιωνική

Η απάντηση της Εθνικής Τράπεζας καταλήγει στο ότι:“αι εις χείρας του πελάτου σας μετοχαί, φέρουσαι την υπ αριθ. 56 μερισματαπόδειξιν, ουδεμίαν αξίαν έχουσιν, δοθέντος ότι κατά την αποκοπήν της μερισματαποδείξεως Νο 55, οι κομισταί των μετοχών τούτων θα έχουν πληρωθεί το ανωτέρω κατά μετοχήν συμφωνηθέν ποσόν των Δρχ. 200”.

Μόλις 4 χρόνια μετά την εφαρμογή του ν. 18/1944, η Εθνική Τράπεζα φυσικά δεν τον επικαλείται και αρκείται στην έλλειψη της μερισματαπόδειξης Νο 55.και στην υποτιθέμενη λήξη της εκκαθάρισης. Τελικά, οι μετοχές αυτές δεν είχαν αξία γιατί δεν είχαν τη μερισματαπόδειξη Νο 55 ή γιατί ίσχυσε ο νόμος Σβώλου;

Φαίνεται πως η νομική ομάδα της Εθνικής Τράπεζας την περίοδο εκείνη και λίγα μόνο χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου Σβώλου, είχε διαφορετική άποψη από τη σημερινή, μια και είναι φυσικό τέτοιες απαντήσεις να μπορούσαν να πείσουν απλούς πολίτες το 1948, αλλά να μην είναι δυνατόν να σταθούν στη σημερινή νομική πραγματικότητα. Όπως εξελίχθηκε λοιπόν η λογιστική και η νομική, έτσι εξελίχθηκε και το άλλοθι της Εθνικής Τράπεζας.

ΤΙ ΕΓΙΝΑΝ ΟΙ ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Τον Φεβρουάριο του 1933 δημοσιεύτηκε ανακοίνωση της Εθνικής Τράπεζας προς στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών, σχετική με την εκκαθάριση της Τράπεζας Ανατολής, η οποία μεταξύ άλλων ανέφερε:

“Συνεπώς από της 15ης Φεβρουαρίου αι μετοχαί της Τραπέζης Ανατολής διαπραγματεύονται εν τω Χρηματιστηρίω Αθηνών άνευ της υπ. Αριθ. 55 μερισματαποδείξεως και φέρουσαι την σχετικής σφραγίδα περί καταβολής των 200 δραχμών. Μετά το πέρας της εκκαθαρίσεως η Εθνική Τράπεζα θέλει καταβάλει το αναλογούν τυχόν εκάστη μετοχή της Τραπέζης Ανατολής, επι πλέον των δραχμών 150, υπόλοιπον του προϊόντος της εκκαθαρίσεως”.

Η Εθνική Τράπεζα ωστόσο θεωρεί ότι οι προκαταβολές των 200 δραχμών, που δεν έχουν καταβληθεί μέχρι σήμερα, έχουν εκμηδενιστεί από το νόμο Σβώλου, λόγω μιας εντυπωσιακής απόφασης του Ειρηνοδικείου Αθηνών με αριθμό 2547/2004, στην οποία εξίσου εντυπωσιακή ήταν η ανυπαρξία επιχειρημάτων εκ μέρους του ενάγοντα.

Δυστυχώς για την Εθνική Τράπεζα, ακόμη και οι προκαταβολές των 200 δραχμών δεν είναι στο απυρόβλητο.
Σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία (ΝΔ 1195/1942), μετά την παρέλευση 5 ετών από την έναρξη καταβολής των προκαταβολών, το Ελληνικό δημόσιο θα έπρεπε να είχε εισπράξει τις προκαταβολές τις οποίες δεν απέδωσε η Εθνική Τράπεζα στους μετόχους, γιατί αυτοί δεν προσκόμισαν τις μετοχές τους στο προβλεπόμενο από το νόμο χρονικό διάστημα. Και αυτό θα έπρεπε να γίνει πολύ πριν εκδοθεί ο νόμος Σβώλου και μάλιστα το 1938, πέντε χρόνια μετά την απαρχή της καταβολής τους.

Οι προκαταβολές δυστυχώς δεν ανήκαν στην Εθνική Τράπεζα για να τις οικειοποιηθεί, όπως ορίζει σαφέστατα και η κείμενη νομοθεσία. Επίσης, ο νόμος Σβώλου στο άρθρο 6 διαφοροποιεί τις οφειλές προς το Δημόσιο, και το σίγουρο είναι πως το εθνικό συμφέρον μας επιτάσσει να ερευνήσουμε αν το Ελληνικό δημόσιο θα μπορούσε να κερδίσει ένα σημαντικό ποσό στη μάχη που δίνει για την ανοικοδόμηση της ελληνικής οικονομίας.

Επιπρόσθετα, θα πρέπει επίσης να διευκρινιστεί η τύχη των μερισμάτων της Τράπεζας Ανατολής του έτους 1931 και αν αυτά αποδόθηκαν στο Ελληνικό Δημόσιο, μετά την πάροδο της πενταετίας, όπως ορίζει ο νόμος. Το σχετικό μέρισμα δεν διαμοιράστηκε στους μετόχους, αλλά ενσωματώθηκε στην εκκαθάριση της Τράπεζας Ανατολής, χωρίς να εμφανιστεί έκτοτε σε σχετικό ισολογισμό.

ΔΩΡΕΑΝ ΧΡΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΟΠΩΣ ΤΟ 1932

Ο όμιλος της ΕΤΕ

Η πολιτική ηγεσία έχει προχωρήσει τελευταία σε δακρύβρεχτες δηλώσεις για την Εθνική Τράπεζα, ξεχνώντας ότι η συγκεκριμένη τράπεζα είναι μια ιδιωτική εταιρεία που δεν ανήκει καν σε Έλληνες και εταιρικά δεν έχει καμία διαφορά από ένα μανάβικο στο Ιράν. Μάλιστα το μανάβικο στο Ιράν, μπορεί να είναι και θετικό για την οικονομία της Ελλάδας, γιατί δεν κερδοφορεί σε βάρος των Ελλήνων με τοκογλυφικά επιτόκια και όταν βρεθεί σε δύσκολη θέση δεν χρηματοδοτεί τον εαυτό του σε βάρος της δικής μας οικονομίας.

Η Εθνική Τράπεζα ηγείται σήμερα του μεγαλύτερου Ομίλου χρηματοοικονομικών υπηρεσιών στην Ελλάδα, με δυναμική παρουσία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο. Ο Όμιλος της ΕΤΕ δραστηριοποιείται διεθνώς σε 12 χώρες, όπου ελέγχει, εκτός της ΕΤΕ, 9 τράπεζες και 58 εταιρείες παροχής χρηματοοικονομικών και λοιπών υπηρεσιών, απασχολώντας 35.078 εργαζόμενους.

Η Εθνική Τράπεζα με τη σειρά της προσπαθεί να συγκεντρώσει το 10% των χρημάτων που θα λάβει με την ανακεφαλαιοποίηση. Το 90% απλά το φορτώνει στην πλάτη του Έλληνα φορολογούμενου με υποσχέσεις για τη συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας, μια διαδικασία που σίγουρα θα ζημιώσει στο τέλος το Ελληνικό Δημόσιο. Και μάλιστα η Εθνική Τράπεζα καλεί το σύνολο των Ελλήνων επιχειρηματιών να συμμετάσχουν σε αυτή την προσπάθεια, την οποία εύκολα θα μπορούσε να ολοκληρώσει από μόνη της με την κινητοποίηση του ενεργητικού του NBG Group.

Όταν υπάρχει δωρεάν χρήμα, για ποιο λόγο μια ανώνυμη εταιρεία να μην το “μαζέψει”, ειδικά όταν τα συμφέροντα των βασικών ιδιοκτητών της δεν συμπορεύτηκαν ποτέ με τα όνειρα των Ελλήνων πολιτών. Αν ο άξιος και ικανός οικονομολόγος και πολιτικός Αλέξανδρος Σβώλος, έβλεπε την κατάντια του Ελληνικού τραπεζικού συστήματος και πως αυτό προσπαθεί να χρησιμοποιήσει το νόμο του, ίσως να μην κατέβαινε ποτέ από το βουνό…

Παραπομπές

[1] Ανυπόγραφη ανακοίνωση της Εθνικής Τράπεζας για την υπόθεση της Τράπεζας Ανατολής (21.09.2011): http://banquedorient.org/web/?p=1279

[2] «Η αλήθεια για το κατοχικό δάνειο» Άρθρο του Τάκη Μίχα (21.5.2013): http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=24548

[3] Η απόρρητη έκθεση του Αρείου Πάγου για το κατοχικό δάνειο και τις γερμανικές αποζημιώσεις: http://www.iefimerida.gr/node/100287#ixzz2UaGoDHAs

[4] «Τι οφείλει η σημερινή Γερμανία προς την Ελλάδα», Μελέτη του Δημοσθένη Κούκουνα (1.6.2012): http://aera2012.blogspot.gr/2012/06/510.html

[5] «Δυσμενείς δια την Ελλάδα οι όροι της υπογραφείσης συμφωνίας με τους εις Η.Π.Α. ομολογιούχους», Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, φύλλο της 20ης Οκτωβρίου 1962.

[6] «Το απεχθές ελληνικό προπολεμικό εξωτερικό χρέος…», Τάκης Κατσιμάρδος, Ημερησία 2. 4.2011: http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=27721&subid=2&pubid=106787159

[7] «Ο εξωτερικός δανεισμός στη γένεση και εξέλιξη του Νέου Ελληνικού Κράτους 1824-2009», Μελέτη του Τ. Ηλιαδάκη, Εκδόσεις Μπατσιούλας, Αθήνα, 2011

[8] «1962-64: Η Ελλάδα παραδίδεται στους ξένους ομολογιούχους», Τάκης Κατσιμάρδος, Ημερησία 7.4.2011: http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26510&subid=2&pubid=108469175

  http://banquedorient.org/