Κυπριακό: Η ανατομία ενός δύσκολου παζλ
Τόσο κοντά και τόσο μακριά
28.06.2017
Συντάκτης: Ακης Φάντης
Ελβετία, Αποστολή
Αρχίζουν στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας, υπό την αιγίδα του οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, οι εργασίες της διεθνούς διάσκεψης για το Κυπριακό, με τη συμμετοχή των δύο κοινοτήτων και των τριών εγγυητριών δυνάμεων, Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας.
Επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας είναι ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, ο οποίος συμμετείχε χθες βράδυ, σε δείπνο εργασίας με τους συμμετέχοντες στη Διάσκεψη.
Ο ΟΗΕ, με πρωτοβουλία του Γ.Γ. Αντόνιο Γκουτέρες, απέσυρε το έγγραφο του ειδικού απεσταλμένου του για το Κυπριακό, Εσπεν Αϊντε, «μετά την απόδειξη της μονομέρειάς του» όπως αναφέρει σε ανάρτησή του στο twitter ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κότζιας.
Αναφορικά με τη διαδικασία, ο κ. Αϊντε δήλωσε χθες ότι «συνεχίζουμε από εκεί που μείναμε (στην προηγούμενη Διάσκεψη στη Γενεύη), δεν έχουμε καταληκτική ημερομηνία, αλλά για λόγους σχεδιασμού η τελευταία ημέρα είναι η 7η Ιουλίου».
Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ κάλεσε με γραπτή του δήλωση όλους τους εμπλεκόμενους να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία που παρουσιάζεται στο Κυπριακό και επισήμανε ότι «η ευκαιρία για την επανένωση της Κύπρου είναι τελικά ενώπιον όλων».
Τα μακρά κοντά εγινήκασιν*
Κυανόκρανοι στην πράσινη γραμμή Κυανόκρανοι στην πράσινη γραμμή |
Αν ρωτήσετε 100 ανθρώπους να σας πουν αν είναι αισιόδοξοι ή απαισιόδοξοι εν όψει της διάσκεψης για την Κύπρο στο θέρετρο Κραν Μοντάνα στην Ελβετία, που αρχίζει σήμερα, οι 90 θα απαντήσουν ότι δεν βλέπουν να εξελίσσονται θετικά τα πράγματα.
Είναι απαισιόδοξοι ότι θα βρεθεί επιτέλους η λύση στο κυπριακό πρόβλημα ύστερα από 43 χρόνια από την τουρκική εισβολή και κατοχή.
Και δικαιολογημένα θα έλεγα η πλειονότητα εκφράζει απαισιοδοξία.
Ξέρουν ότι μετά από αμέτρητες προσπάθειες δεν έγινε κατορθωτή η εξεύρεση της συμβιβαστικής εκείνης φόρμουλας που θα επέτρεπε να λυθεί το Κυπριακό.
Γιατί λοιπόν, λένε, αυτό να γίνει τώρα; Ξέρουν επίσης ότι η Τουρκία παραμένει η κυρίαρχη δύναμη τόσο στο προσκήνιο όσο και στο παρασκήνιο των εξελίξεων, οπόταν τα πράγματα ξεφεύγουν από τον έλεγχο των δύο κοινοτήτων στο νησί.
Ξέρουν επίσης ότι οι δυο πλευρές προτάσσουν σε κάποια κεφαλαιώδη ζητήματα τις «κόκκινες» γραμμές τους.
Ξέρουν, με άλλα λόγια, ποια και πόσα εμπόδια παρεμβάλλονται στον δρόμο προς τη λύση.
Παρ’ όλα αυτά ξέρουν επίσης ότι έφτασε η ώρα της αλήθειας.
Είναι γι’ αυτό που με έκπληξη άκουσα τις εκτιμήσεις προεδρικού παράγοντα με τον οποίο είχαμε μια συζήτηση εν όψει της διάσκεψης: «Η απόσταση που χωρίζει τις δυο πλευρές από την κατάληξη σε τελική συμφωνία είναι τόση όσο μια κλωστή».
Αυτά ήταν τα ακριβή λόγια του. Σε παρατήρησή μου ότι ο απολογισμός των συγκλίσεων και αποκλίσεων που έκανε ο Ακιντζί, καθώς επίσης τα μηνύματα από την τουρκική πλευρά στα θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων δείχνουν ότι υπάρχουν ακόμα αρκετά σοβαρά ζητήματα, η απάντηση του ήταν διαφωτιστική: «Μα γι΄αυτό ακριβώς πάνε στην Ελβετία, για να γεφυρώσουν τις διαφορές μέσα από ένα τελικό πάρε-δώσε».
Με αυτά τα λόγια ο προεδρικός συνομιλητής καθόρισε επακριβώς το στίγμα των συνομιλιών, ότι δηλαδή είναι πολύ κοντά στο να φτάσουν σε τελική διευθέτηση αν «δουλέψει» το πάρε-δώσε.
Οταν τον ρώτησα αν αυτό ισχύει και στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων, ο ίδιος παράγοντας μου απάντησε με μια κυπριακή ρήση: «Τα μακρά κοντά εγινήκαν», δηλαδή, και πάλι, έφτασε η ώρα της αλήθειας.
Τα τρία «κλειδιά»
Τι να συμπεράνουμε από την αποκαλυπτική όντως συνομιλία μας;
Πρώτον, ότι πάντα υπάρχει και μια δεύτερη ανάγνωση των δεδομένων, πέραν από τις δημόσιες δηλώσεις.
Δεύτερον, ότι κλειδί για την εξεύρεση συμβιβαστικής φόρμουλας είναι τα πέντε κεφάλαια της εσωτερικής πτυχής, δηλαδή το εδαφικό, το περιουσιακό, η διακυβέρνηση, η Ε.Ε. και η οικονομία.
Και, τρίτον, ότι στη διεθνή πτυχή της ασφάλειας και των εγγυήσεων, μάλλον είναι κοντά να βρουν τη φόρμουλα και μένει να υλοποιηθεί ανάλογα με το αντάλλαγμα που θα πάρει η Τουρκία.
Αλλωστε το κοινό έγγραφο που ετοίμασαν τα Ηνωμένα Εθνη αφορά αποκλειστικά τα θέματα αυτά και αναγνωρίζει ότι τυχόν πρόοδος θα είναι κλειδί για την εξεύρεση λύσης.
Αυτά είναι τα τρία «κλειδιά» που μπορεί να ξεκλειδώσουν τις όποιες δυσκολίες σ’ αυτό το τελευταίο μίλι της διαπραγμάτευσης.
Μήπως τα δεδομένα αυτά αλλάζουν την εικόνα ως προς τις εκτιμήσεις και τον βαθμό αισιοδοξίας ή απαισιοδοξίας; Θα έλεγα όχι, ούτε κατ’ ελάχιστον.
Το πνεύμα των συνομιλιών και τα πραγματικά δεδομένα του παρασκηνίου μπορεί να δίνουν τροφή για μια διαφορετική ερμηνεία.
Ομως ο λαός, ένθεν και ένθεν των οδοφραγμάτων, έχει πικρές αρνητικές εμπειρίες ύστερα από αλλεπάλληλες προσπάθειες για λύση, και μάλιστα όταν κάποιες από αυτές είχαν φτάσει σε σημείο που ήταν ορατό το ενδεχόμενο κατάληξης, χωρίς όμως αίσιο τέλος.
Αυτά δεν ξεχνιούνται και οπωσδήποτε κάνουν τον όποιον αναλυτή να κρατά μια «πισινή», ώστε να είναι on the safe side όπως λένε και οι Εγγλέζοι.
Την ίδια στάση φαίνεται να ενστερνίζονται και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη έτσι που στο τέλος να «ψήνεται» η άποψη ότι η διάσκεψη στο Κραν Μοντάνα μπορεί να μην είναι και το τέλος του δρόμου, αλλά να έχουμε ακόμη έναν ενδιάμεσο σταθμό.
Κακό και καλό σενάριο
Ποια όμως είναι τα σενάρια από δω και μπρος; Τα «κακό» σενάριο είναι να αποτύχουν οι προσπάθειες για ακόμη μία φορά, με αποτέλεσμα το Κυπριακό να «παραπεμφθεί» και πάλι στις ελληνικές καλένδες.
Οι κίνδυνοι από μια τέτοια τροπή είναι σαφείς και προδιαγεγραμμένοι.
Θα απομακρυνθεί περισσότερο (αν δεν εξανεμιστεί τελείως) η πιθανότητα λύσης, θα αναβαθμιστεί το «κράτος» στον Βορρά, θα ενισχυθεί η παρουσία της Τουρκίας στα δρώμενα της Κύπρου και, μεταξύ άλλων, θα μπουν εμπόδια στη διαχείριση του θέματος της εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου.
Αυτά και μόνο δείχνουν επιδείνωση της κατάστασης εις βάρος της ελληνοκυπριακής πλευράς, όπως άλλωστε συμβαίνει κάθε φορά που αποτυγχάνουν οι συνομιλίες.
Αφήστε που το θέμα της στρατιωτικής παρουσίας της Τουρκίας θα διαιωνιστεί, οι έποικοι θα συνεχίσουν να κατακλύζουν το ψευδοκράτος και γενικά η εξάρτηση των Τουρκοκυπρίων από την Τουρκία θα είναι πια αποπνικτική και απόλυτη.
Το «καλό» σενάριο είναι ασφαλώς η επίτευξη λύσης και η δημιουργία μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας στην Κύπρο.
Αυτό το σενάριο θα δώσει τέλος σε μια κατάσταση ντε φάκτο διαίρεσης και κατοχής του νησιού, που θα είναι το κυριότερο επίτευγμα, πλην όμως θα χρειαστούν πολλές προσπάθειες να λειτουργήσει το νέο μόρφωμα.
Αφήνουμε κατά μέρος το πρακτικό οικονομικό ζήτημα των τριών κυβερνήσεων, τριών Βουλών, τριών σωμάτων ασφαλείας (και σε άλλες ζωτικές υπηρεσίες), που θα φορτώσουν τους φορολογούμενους πολίτες με δυσβάκτακτα βάρη.
Μόνη ελπίδα είναι ότι η ξένη βοήθεια, το τουριστικό ρεύμα που θα εισρεύσει και το φυσικό αέριο που θα ρέει θα αποκαταστήσουν κατά κάποιο τρόπο τις ζημιές.
Και το τρίτο σενάριο είναι να έχουμε μια ενδιάμεση συμφωνία στο Κραν Μοντάνα και όλα να παραπεμφθούν στο μέλλον, πιθανότατα μετά τις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου του 2018.
Αστάθμητοι παράγοντες
Αν τελικά φτάσουμε σε αίσιο πέρας και επικρατήσει το «καλό» σενάριο, τότε θα πρέπει η προσοχή να στραφεί σε δύο παράγοντες από αυτούς που συνήθως αποκαλούνται «αστάθμητοι».
Ο πρώτος και κυριότερος παράγοντας είναι η βιωσιμότητα της λύσης.
Σε καμιά, μα καμιά περίπτωση δεν πρέπει να επαναληφθούν τα τραγικά λάθη μετά την Ανεξαρτησία, όταν ο Μακάριος επιζητούσε την Ενωση και οι φανατικοί της ΤΜΤ το Ταξίμ, δηλαδή τη διχοτόμηση.
Πρέπει όλοι να πιστέψουν στη λύση, να πιστέψουν στα νέα δεδομένα της διζωνικότητας και δικοινοτικότητας και να μην αφήσουν ποτέ ξανά τον εθνικισμό και τον σοβινισμό να κάνουν κουμάντο στον τόπο.
Ας μην ξεχνούμε τα διδάγματα από τις διακοινοτικές ταραχές του 1963-64, όταν η δολοφονία μιας ιερόδουλης ήταν η αφορμή να ξεσπάσουν οι φονικές συγκρούσεις ανάμεσα στις δύο κοινότητες.
Ενας τέτοιος κίνδυνος ελλοχεύει πάντα στο νησί, επειδή οι άμυαλοι και φανατισμένοι και από τις δυο πλευρές δεν έχουν εκλείψει.
Η βιωσιμότητα της λύσης είναι λοιπόν η νούμερο ένα προτεραιότητα.
Ωστόσο, μέχρι να φτάσουμε στα θέματα της βιωσιμότητας, πρέπει πρώτα να εγκρίνουν οι δύο κοινότητες τη λύση.
Και αυτό μας φέρνει στον δεύτερο αστάθμητο παράγοντα, που είναι τα δημοψηφίσματα.
Και στην Ελληνοκυπριακή αλλά και στην Τουρκοκυπριακή πλευρά έχουν σηκώσει κεφάλι οι πολέμιοι του συμβιβασμού.
Είναι αυτοί που θέλουν «καθαρές» λύσεις, δηλαδή την επιβολή της μιας κοινότητας πάνω στην άλλη ή και τον πλήρη διαχωρισμό.
Είναι αυτοί που επενδύουν στο πατροπαράδοτο μίσος, κληροδότημα της Ιστορίας, άσχετα αν δεν έχουν την ικανότητα να βλέπουν μακρύτερα από τη μύτη τους.
Είναι αυτοί και θα δουλέψουν φανατικά για να μην περάσει η λύση από τα δημοψηφίσματα.
Ο κίνδυνος αυτός είναι υπαρκτός και αν επαληθευτεί, θα τινάξει στον αέρα, όχι απλώς τις συνομιλίες και τη δυνατότητα εξεύρεσης λύσης, αλλά μακροπρόθεσμα θα θέσει και υπό διαρκή κίνδυνο την ύπαρξή μας.
*Κυπριακή παροιμία που σημαίνει «έφτασε η ώρα της αλήθειας»
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Χωρίς κοινό έγγραφο οι συνομιλίες για το Κυπριακό
Τέσσερις πυλώνες για την ασφάλεια στο έγγραφο του ΟΗΕ
http://www.efsyn.gr/
…………………………
Πάλι η τελευταία ευκαιρία; Δεν βαρεθήκατε;
Στέργιος Σεβαστιάν
“Ο Πρόεδρος της Συμμαχίας Φιλελεύθερων και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ALDE Group) και πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου Γκι Φερχόφστατ… επισημαίνει ότι οι δύο ηγέτες θα πρέπει να προειδοποιηθούν για τις ολέθριες συνέπειες και για τις δύο πλευρές σε περίπτωση που αυτή η ευκαιρία χαθεί” διαβάζουμε στον Ινφογνώμονα.
Αγαπητέ κύριε Φερχόφστατ,
Πως θα σας φαινόταν, αν κάποιος κατά σεσημασμένος εγκληματίας βίαζε την κόρη σας, και οι “φίλοι” σας σας προέτρεπαν να προβείτε σε έναν συμβιβασμό μαζί του; Και μάλιστα ότι θα υπάρξουν ολέθριες συνέπειες και για τους δύο, αν δεν το κάνετε;
Είστε πρόεδρος κόμματος του Ευρωκοινοβουλίου και δεν γνωρίζετε, ότι το 38% του εδάφους ενός κράτους μέλους της ΕΕ, κατέχεται παρανόμως από τρίτη χώρα; Η μήπως το γνωρίζετε;;
Θα ανεχόσασταν τέτοιες παρεναίσεις, αν στη θέση της Κύπρου ήταν το Βέλγιο;
Πως θα σας φαινόταν, αν ακόμα η Γερμανία κατείχε μέρος του Βελγιου;
Επιθυμείτε την είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ από την πίσω πόρτα, με όλα τα δικαιώματα, άλλα χωρίς καμία από τις υποχρεώσεις;
Από γεωπολιτική σκαμπάζετε καθόλου;
Την ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ από την Ρωσία, την έχετε ακουστά;
Τον αγωγό East Med, που σκοπεύει να συγχρηματοδοτήσει η ΕΕ, τον ξέρετε;
Από που θα περνάει και τι θα σημαίνει για την ΕΕ, γνωρίζετε;
Μήπως να συνέλθετε;
Ξέρετε σε ποιούς απευθύνεστε;
Ξέρετε για πόσους αιώνες απαντάμε σε τελεσίγραφα;
Ξέρετε από πόσες “τελευταίες ευκαιρίες” έχουμε επιβιώσει;
Δεν βαρεθήκατε να μας απειλείτε;
Αλήθεια, δεν βαρεθήκατε;;
Leave a Reply