ΑΡΧΑΙΑ ΙΘΩΜΗ

Αν το 2010 κάποιοι αντιλαμβάνονται  το Ελληνικό Δημόσιο και τους κατοίκους της περιοχής για  ιθαγενείς  εμείς όλοι οι υπόλοιποι πολίτες μιας ευνομούμενης κοινωνίας οφείλουμε και πρέπει να αντιδράσουμε.

Θέλω να πω ένα μεγαλο ευχαριστώ  στους φίλους αναγνώστες για τις πληροφορίες που μου στέλνουν! Χωρίς την βοήθειά τους δεν θα μπορούσα να προσφέρω σωστά για την πατρίδα μας!

Παρακαλώ όσοι διαβάζουν την ΑΡΧΑΙΑ ΙΘΩΜΗ να δείξουν το θέμα αυτό σε όσους περισσότερους μπορούν, η πατρίδα μας δεν πουλιέται απλά με την δικαιολογία τον θέσεων εργασίας και επενδύσεων, αλλά αφανίζεται!

Βάζω την παρότρυνση του φίλου μας  αυτούσια!!!

Kωστα καλημερα

-δες συννημενα  για την Υποθεση της Ελληνικος Χρυσος καπου μεσα στο αρχειο μου κραταω και το  αρχικο σχημα της εταιρειας , εταιρειας της ταξεως των 5 ή10 εκαττομυριων δραχμων του τότε,θα το  βρω και θα στο στειλω συντομα.

–διαβαστε και συνδυαστε τα ονοματα που αναφερονται στα εγγραφα!

-μην χαλαρωνουμε τωρα χτυπημα συνεχες και ανελεητο ομοιο με την δικη τους μεθοδο να μην βρισκουν λιθαρι ν΄αποστασουν ,ο κοσμος εχει αρχισει και καταλαβαινει την διαδικασια τους εχει αρχισει και  σκαλιζει τα πραγματα, μαθαινει,δεν μιλαει αλλα κοντα ειναι η ωρα που θ΄ανοιξουν τα στοματα , παραδειγμα πολλοι γνωριζουν οτι τα CAYMAN ISLANDS οπου ολα τα λαμογια εχουν τις λαμογιοεταιρειες τους και τα λαμογιολεφτα τους ειναι Αγγλικο ΕΔΑΦΟΣ δηλαδη ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΕΔΑΦΟΣ (χα,χα)

-υπαρχει ρε φιλε Ευρωπαικο Κρατος που μαζευει και υποθαλπει τα Ευρωπαικα και Παγκοσμια Λαμογια; ναι υπαρχει και λεγεται Ηνωμενο Βασιλειο.

………………………………………….

3 October, 2010 by antigoldgreece

Από της δημοσίευσης του Ν. 3220/2004, το “Παρατηρητήριο” καταγγέλλει τεκμηριωμένα ότι οι πράξεις “Συμβιβασμού” Δημοσίου και TVX και “Μεταβίβασης” των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ που κυρώθηκαν με αυτό το Νόμο συνιστούν μια καλοστημένη απάτη καταλήστευσης της μεγάλης δημόσιας περιουσίας των Μεταλλείων Κασσάνδρας. Εμπνευστής και οργανωτής της απάτης ο τότε Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και αυτουργοί οι Δημήτρης Κούτρας και Γιώργος Μπόμπολας του ΑΚΤΩΡΑ.

Σήμερα παρουσιάζουμε μια “ανάλυση πληροφοριών” από επίσημες οικονομικές καταστάσεις και πληροφοριακά δελτία της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ και της EUROPEAN GOLDFIELDS, στην Ελλάδα και τον Καναδά. Από τα αποκαλυπτικά αποτελέσματα της ανάλυσης ξεδιπλώνεται ένα μέρος μόνο από το οικονομικό εγκλημα σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου που μπήκε σε εφαρμογή τον Δεκέμβριο του 2003 και συνεχίζεται αδιάλειπτα μέχρι σήμερα.

Σε μορφή διαφανειών εδώ.

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ΑΕ

Ανάλυση ορισμένων πληροφοριών με βάση τις δημοσιευθείσες οικονομικές καταστάσεις στην Ελλάδα και τον Καναδά

Πηγές Στοιχείων

• Δημοσιευμένοι ισολογισμοί της «Ελληνικός Χρυσός ΑΕ»

• Δημοσιευμένες Οικονομικές Καταστάσεις (annual reports) και

  Ετήσια Πληροφοριακά Δελτία (annual information forms) της «European Goldfields LTD», μητρικής εταιρείας με έδρα το YUKON του Καναδά

• Εταιρική Παρουσίαση της μητρικής εταιρείας , www.egoldfields.com

Στο πιστοποιητικό του ορκωτού ελεγκτή επανεπιβεβαιώνεται το ύψος του τιμήματος εξαγοράς των 11.000.000 Ευρώ. Για να γίνει πλήρως αντιληπτό το μέγεθος του σκανδάλου αναφέρουμε ενδεικτικά τα περιουσιακά στοιχεία που μεταβιβάστηκαν όπως περιγράφονται στη σύμβαση μεταβίβασης:

• 2.500 στρέμματα γης.

• 40.000 τ.μ βιομηχανικών κτιρίων και γραφείων

• 34 οριστικές παραχωρήσεις μεταλλείων έκτασης 317.000 στρεμμάτων (με βεβαιωμένο μεταλλευτικό πλούτο αξίας 22 δισ. Ευρώ)

• 11.000 τμ αστικά οικόπεδα

• 310 κατοικίες στο Στρατώνι

• 2 πλήρη συγκροτήματα θραύσης, λιοτρίβισης και εμπλουτισμού

• 2 φρεάτια μεταλλείου

• Μηχανολογικός εξοπλισμός

• Ειδικός εξοπλισμός εξορύξεων

• Stock 270.000 τόνων συμπυκνώματος αρσενοπυρίτη (περίπου 250.000 ουγκιές χρυσού) παραγωγής της Α.Ε.Ε.Χ.Π.Λ από τη λειτουργία του μεταλλείου Ολυμπιάδος στο διάστημα 1976-1996 υπολογιζόμενης αξίας (με μέση τιμή χοντρικής πώλησης) πάνω από 200.000.000 δολάρια (σημερινή τιμή 1290 δολάρια η ουγκιά μείον 300 δολάρια κόστη μεταπώλησης). Να τονιστεί ιδιαίτερα ότι το συγκεκριμένο stock δεν είχε περιληφθεί στη προγενέστερη σύμβαση πώλησης της Εθνικής Τράπεζας και της ΕΤΒΑ προς την Καναδική TVX προφανώς γιατί οι Τράπεζες είχαν σωστά εκτιμήσει την πραγματική αξία του stock κάτι που δεν έγινε σε αυτή τη μεταβίβαση και ενισχύει περισσότερο το σκάνδαλο της πώλησης όσο όσο.

Αυξήσεις Κεφαλαίου & Γεγονότα
Παρατηρούμε ότι η εταιρία ιδρύεται με το ελάχιστο από το νόμο 2190/20 καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο και μάλιστα χωρίς ούτε καν να έχει γίνει η πιστοποίηση καταβολής του (η οποία γίνεται σε 2 μήνες μετά την έναρξη μιας επιχείρησης), δηλαδή μιλάμε ουσιαστικά μια εταιρία που υφίσταται μόνο με το καταστατικό της και χωρίς να έχει τίποτα περισσότερο που να αποδεικνύει τη φερεγγυότητα της. Μάλιστα ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι το 99,99% της αρχικής εταιρίας ανήκει στον κο Κούτρα ένα φυσικό πρόσωπο χωρίς ιδιαίτερο επιχειρηματικό «ειδικό βάρος» που να δικαιολογεί και να εγγυάται το μέγεθος του εγχειρήματος.

Μια τέτοια εταιρία λοιπόν που θα μπορούσε να ιδρυθεί από τον οποιοδήποτε, υπογράφει τρεις μόνο μέρες μετά την ίδρυση της μια τέτοια σημαντική σύμβαση και μάλιστα με τόσο χαμηλό τίμημα. Το αποτέλεσμα είναι προφανές. Οι υπεραξίες για τον κο Κούτρα (μήπως και για κάποιους που μπορεί να κρύβονται από πίσω του;) έρχονται η μια μετά την άλλη. Τα 10 Ευρώ ανά μετοχή γίνονται 30,536 για να γίνουν στη συνέχεια 81,905.

Παγιοποιήσεις ανά χώρα

Annual report σελ.52(2009) κ σελ.53(2008)

2008: Ελλάδα σε σχέση με το σύνολο : 90,4%

Πωλήσεις μητρικής σε σχέση με πωλήσεις θυγατρικής

Αποκαλύπτεται και επίσημα ότι ουσιαστικά δεν μιλάμε για μια πολυεθνική ξένη εταιρία με ανάλογη δραστηριότητα και σε άλλες χώρες του κόσμου αλλά για μια εταιρία που η αποκλειστική της ενεργή δραστηριότητα είναι στην Ελλάδα κάτι που φαίνεται τόσο από τα στοιχεία του Ενεργητικού όσο και από τις πωλήσεις (η διαφορά των συνολικών εσόδων που παρουσιάζει η μητρική από όλες της τις δραστηριότητες και των εσόδων της θυγατρικής στην Ελλάδα, είναι από παρεπόμενα και όχι από οργανικά έσοδα). Δεν μιλάμε λοιπόν για ξένα κεφάλαια που ήρθαν για να επενδυθούν στην Ελλάδα , αλλά για μια εταιρία που έγινε αποκλειστικά και μόνο για να εκμεταλλευθεί μια μεγάλη επιχειρηματική ευκαιρία που δημιουργήθηκε με τη σκανδαλώδη εύνοια των κυβερνώντων (και ειδικά του τότε υφυπουργού κου Πάχτα, αρχιτέκτονα της όλης συναλλαγής).

Παγιοποιήσεις ανά project (Ελλάδα)

Annual report σελ.37

Σύγκριση μεγεθών που εμφανίζονται στον ισολογισμό της εταιρίας στην Ελλάδα με τα ίδια στοιχεία από τον ισολογισμό της μητρικής
2008

Παρατηρούμε ότι η μητρική εταιρία αναπροσαρμόζει τις αξίες της θυγατρικής της, εκμεταλλευόμενη την πολύ χαμηλή αξία αγοράς. Ουσιαστικά δηλαδή βασιζόμενη προφανώς σε ανάλογες εκθέσεις εμπειρογνωμόνων αναπροσαρμόζει στο εξωτερικό την αξία των αποκτηθέντων περιουσιακών στοιχείων στα πραγματικά τους μεγέθη με ανάλογη αύξηση του κεφαλαίου της.

Τόση λοιπόν είναι η πραγματική αξία και όχι τα κονδύλια που εμφανίζονται στον ισολογισμό της θυγατρικής τα οποία διαμορφώθηκαν με βάση το εξευτελιστικό τίμημα των 11.000.000 + κάποιες προσθήκες κ βελτιώσεις τα επόμενα χρόνια. Με ομολογία λοιπόν της ίδιας της μητρικής εταιρίας αποκαλύπτεται το ποσό που ζημιώθηκε το Δημόσιο από αυτή τη συναλλαγή.

Πώληση του 30% της Ελληνικός Χρυσός ΑΕ αξίας 178 εκατ $

(Annual information form σελ3)

«The Company completed the acquisition of its additional 30% interest in Hellas Gold for a purchase price of approximately $178 million (the “Acquisition”), thereby increasing its stake in Hellas Gold to 95%. The purchase price was satisfied by the issuance to the vendor, Aktor S.A. (“Aktor”), through its 100% subsidiary Aktor Construction International (“ACI”) of 35,447,246 Common Shares, representing 19.9% of the then issued and outstanding shares of the Company on a diluted basis, and the balance of $8.4 million was paid in cash, 50% of which Aktor has agreed to re-invest into Hellas Gold as funding towards maintaining its residual 5% shareholding interest in Hellas Gold. Aktor/ACI agreed not to sell the shares in the Company it received as consideration until the earlier of the date on which gold production commenced in Greece and four years after the closing of the Acquisition.»

«Η Εταιρεία ολοκλήρωσε την εξαγορά του επιπλέον ποσοστού 30% στην Ελληνικός Χρυσός με τιμή αγοράς περίπου $178 εκατομμύρια, αυξάνοντας έτσι το μερίδιό της στην Ελληνικός Χρυσός στο 95%. Η τιμή αγοράς πραγματοποιήθηκε με την έκδοση 35.447.246 Κοινών Μετοχών προς τον πωλητή, την Άκτωρ Α.Ε., μέσω της κατά 100% θυγατρικής της Άκτωρ Διεθνείς Κατασκευές, που αντιπροσωπεύουν 19,9%  των he issued and outstanding shares of the Company on a diluted basis, και η διαφορά των $8,4 εκατομμυρίων πληρώθηκε σε μετρητά, 50% από τα οποί η Άκτωρ συμφώνησε να επανεπενδύσει στην Ελληνικός Χρυσός ώς χρηματοδότηση για την διατήρηση του υπόλοιπου ποσοστού 5% στην Ελληνικός Χρυσός. Η Άκτωρ/ΑΔΚ συμφώνησε να μην πουλήσει τις μετοχές της Εταιρείας που έλαβε μέχρι να ξεκινήσει η παραγωγή χρυσού στην Ελλάδα ή τέσσερα χρόνια μετά την ολοκλήρωση της Εξαγοράς»

Οι υπεραξίες πλέον στήνουν χορό. Το 30% της Hellas Gold πωλείται με βάση τα αναπροσαρμοσμένα κεφάλαια των 587.735.000 $ και όχι φυσικά τα κεφάλαια που εμφανίζει η εταιρία στην Ελλάδα. Σημειωτέον ότι αυτή η συναλλαγή εκτός του ότι αναδεικνύει το μέγεθος του σκανδάλου, πιθανώς υποκρύπτει και φορολογικό ενδιαφέρον στην Ελλάδα αφού η σχετική νομοθεσία για τη μεταβίβαση μετοχών εταιριών μη εισηγμένων στο Χ.Α. μιλάει για φόρο 5% πάνω στην υψηλότερη αξία, μεταξύ της τιμής που υπολογίζεται από το κεφάλαιο της πωλούμενης εταιρίας και του πραγματικού τιμήματος.

Μέτοχοι της Ελληνικός Χρυσός ΑΕ (06/2010)

Μέτοχοι της Μητρικής (06/2010)

Επανεπιβεβαιώνεται τόσο από τους μετόχους της Ελληνικός Χρυσός, όσο και από της μετόχους της μητρικής εταιρίας, η παρατήρηση ότι ουσιαστικά μιλάμε για Ελληνικά επιχειρηματικά συμφέροντα και όχι για τις τόσο διαφημιζόμενες πολυεθνικές επενδύσεις στην Ελλάδα από ξένες εταιρίες με τεχνογνωσία και τα ανάλογα κεφάλαια.

Να σημειωθεί ότι όλοι οι υπόλοιποι μέτοχοι της μητρικής εταιρίας (δηλαδή εκτός της Ελλάκτωρ και του κου Κούτρα) είναι Τράπεζες και Επενδυτικά fund τα οποία επένδυσαν μέσω του Χρηματιστηρίου στον Καναδά και δεν υπάρχει καμιά εταιρία έστω και με ελάχιστο ποσοστό που να έχει σχέση, εμπειρία και τεχνογνωσία από τέτοιου είδους εξορύξεις και κατεργασία.

Στοιχεία για την Μητρική (06/2010)

• Επωνυμία : European Goldfields LTD

  (site www.egoldfields.com)

• Τιμή Μετοχής : 6,11 Δολάρια Καναδά

• Κεφαλαιοποίηση : 1,1 δισ Δολάρια

• Αριθμός μετοχών : 182,391,046 μετοχές

Εξέλιξη Μετοχής

• Ιούλιος 2003 : 1,06 $

• Μάιος 2004 : 4,30$

• Ιαν 2008 : 6,71$

• Ιούλιος 2009: 7,02$

Η συνέχεια είναι αναμενόμενη. Μια χρηματιστηριακή φούσκα στο Χρηματιστήριο του Καναδά που δημιουργήθηκε εξαιτίας της σκανδαλώδους μεταβίβασης.

Ελληνικός Χρυσός: Τι κερδίζει το Ελληνικό Δημόσιο; Κέρδη-ζημίες 2003 – 2008

(Η εταιρία δεν έχει ελεγχθεί φορολογικά καμία χρονιά)

Ένας ακόμη μύθος καταρρίπτεται. Κερδίζει τελικά το Ελληνικό Δημόσιο από αυτή την επένδυση; Αξίζει όλη αυτή η τεράστια οικολογική καταστροφή που συντελείται, ο κίνδυνος κατάρρευσης ενός χωριού με την εκσκαφή από τη παράνομη χρήση φουρνέλων κάτω από τα σπίτια του (τεράστιες ρωγμές εμφανίζονται καθημερινά σε σπίτια της Στρατονίκης, στον κεντρικό δρόμο, στην Εκκλησία της οποίας απαγορεύθηκε η χρήση με το 4377/11-9-2009 έγγραφο εξαιρετικώς επείγον της  10ης εφορίας Βυζαντινών αρχαιοτήτων κλπ). Τελικά και με δεδομένο το ασήμαντο τίμημα εξαγοράς, τι εισπράττει από φόρους το Ελληνικό Δημόσιο;

Παρατηρούμε λοιπόν ότι από το σύνολο των ετών λειτουργίας της επιχείρησης, μέσω  μεταφερόμενων  ζημιών  και ανόργανων εξόδων  (αλήθεια τι ανόργανα έξοδα τέτοιου ύψους σε σχέση με το τζίρο της και μάλιστα φορολογικά εκπεστέα μπορεί να έχει μια επιχείρηση;), εμφανίζει φορολογητέα κέρδη και πληρώνει φόρο (4.556.000 Ευρώ)  μόνο μία χρονιά το 2007. Κάποιοι κερδίζουν δισεκατομμύρια από αναπροσαρμογές, υπεραξίες και μεταβιβάσεις , οι κάτοικοι και η περιοχή υφίστανται το τίμημα και το Ελληνικό Δημόσιο εισπράττει ψιχία.

Προκαταβολές-πωλήσεις σε offshore εταιρίες

Annual Report 2009 (σελίδα 42)

14 Deferred revenue
«In April 2007, Hellas Gold agreed to sell to Silver Wheaton (Caymans) Ltd. (“Silver Wheaton”) all of the silver metal to be produced from ore extracted during the mine-life within an area of some 7 km² around its zinc-lead-silver Stratoni mine in northern Greece (the “Silver Wheaton Transaction”).The sale was made in consideration of a prepayment to Hellas Gold of $57.5 million in cash, plus a fee per ounce of payable silver to be delivered to Silver Wheaton of the lesser of $3.90 (subject to an inflationary adjustment beginning after year three) and the prevailing market price per ounce. During the year ended 31 December 2009, Hellas Gold delivered concentrate containing ounces 772,865 (2008 – 1,038,762 ounces) of silver for credit to Silver Wheaton.»

«Τον Απρίλιο 2007 η Ελληνικός  Χρυσός συμφώνησε να πουλήσει στην  Silver Wheaton (Caymans) Ltd τον άργυρο που θα παραχθεί από το μετάλλευμα που θα εξαχθεί κατά τη διάρκεια της ζωής του μεταλλείου σε έκταση περίπου 7 τετρ. χλμ. γύρω από το μεταλλείο ψευδαργύρου-μολύβδου-αργύρου Στρατώνι στη βόρεια Ελλάδα (η “Συναλλαγή με την Silver Wheaton”). Η πώληση έγινε με μια προπληρωμή $57,5 εκατομμυρίωνστην Ελληνικός Χρυσός σε μετρητά, συν ένα τέλος ανά ουγγιά αργύρου που θα παραδοθεί στην Silver Wheaton, το μικρότερο ποσό μεταξύ των $3.90 (υποκείμενο σε πληθωριστική αναπροσαρμογή από τον τρίτο χρόνο) και της επικρατούσας αγοραίας αξίας ανά ουγγιά. Κατά το έτος που τελείωσε στις 31 Δεκεμβρίου 2009, η Ελληνικός Χρυσός παρέδωσε συμπύκνωμα που περιείχε 772.865 ουγγιές (2008 – 1.038.762 ουγγιές) αργύρου στην Silver Wheaton».

Να και οι απαραίτητες off shore εταιρείες. Ο μεγαλύτερος πελάτης της Ελληνικός Χρυσός είναι off-shore εταιρία. Το κόλπο γνωστό και φορολογικά ελεγκτέο. (άρθρο 30 παρ.5 του Ν.2238/94 για τις πωλήσεις Ελληνικών επιχειρήσεων σε off-shore εταιρίες).

Η Ελληνική εταιρία πουλάει σε χαμηλό τίμημα τα προϊόντα στην off-shore, η off-shore με τη σειρά της τα πουλάει στην πραγματική τιμή στον τελικό πελάτη και έτσι ένα σημαντικό κομμάτι του κέρδους μεταφέρεται στην off-shore αντί να φορολογηθεί στην Ελλάδα. Το ότι η off-shore εταιρία είναι μόνο ενδιάμεσος και αποκλειστικά χρησιμοποιείται για τη μεταφορά κερδών σε φορολογικούς παραδείσους, αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι τα προϊόντα στέλνονται απ ευθείας από τον πωλητή στον τελικό πελάτη (ουσιαστικά δηλαδή η off-shore εκδίδει και λαμβάνει τιμολόγια και δεν είναι εταιρία με συγκεκριμένη υπόσταση, γραφεία, υπαλλήλους κλπ).

Πασίγνωστη και πανάρχαια μέθοδος φοροδιαφυγής αλλά από ότι φαίνεται το θράσος περισσεύει. Μήπως αυτό δίνει και μια επιπλέον εξήγηση στη χαμηλή κερδοφορία που προαναφέραμε;

Αντί επιλόγου

Αν το 2010 κάποιοι αντιλαμβάνονται  το Ελληνικό Δημόσιο και τους κατοίκους της περιοχής για  ιθαγενείς  εμείς όλοι οι υπόλοιποι πολίτες μιας ευνομούμενης κοινωνίας οφείλουμε και πρέπει να αντιδράσουμε.

Προσκαλούμε τον οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο, και γενικά τον οποιονδήποτε ευαισθητοποιημένο πολίτη να επισκεφθεί αυτή την περιοχή της Β. Χαλκιδικής,  μια περιοχή ισάξιου φυσικού κάλλους με το Πήλιο, με συνδυασμό δασών εκπληκτικής πυκνότητας και ομορφιάς με καταγάλανες θάλασσες και τρεχούμενα νερά,  και να συνειδητοποιήσει πως μόνο και μόνο για να κερδοσκοπήσουν κάποιοι αυτή η περιοχή κινδυνεύει με αφανισμό.

Επιπλέον να συζητήσει και να μοιραστεί τις πρωτοβουλίες που συζητιούνται  από τους πολίτες για μια άλλη ανάπτυξη που θα δημιουργεί και θα διασφαλίζει θέσεις εργασίας χωρίς να καταστρέφει. Προτάσεις υπάρχουν!

Έχει και συνέχεια

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 10.12.2008
E(2008) 7853 τελικό
ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗ
Το παρόν έγγραφο αποτελεί εσωτερικό
έγγραφο της Επιτροπής που διατίθεται μόνο
για ενημέρωση.
Θέμα: C 48/2008 (πρώην NN 61/2008) – Εικαζόμενη κρατική ενίσχυση προς την
εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. – Ελλάδα
Κύριε Υπουργέ,
Η Επιτροπή επιθυμεί να ενημερώσει την Ελλάδα ότι, αφού εξέτασε τις πληροφορίες που
χορηγήθηκαν από τις ελληνικές αρχές σχετικά με την ανωτέρω υπόθεση, αποφάσισε να κινήσει
τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 88 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ.
1. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
(1) H Επιτροπή έλαβε επιστολή με ημερομηνία 9/7/2007 από καταγγέλλοντα ο οποίος
επιθυμεί να παραμείνει ανώνυμος και ο οποίος ισχυρίζεται ότι η εταιρεία Ελληνικός
Χρυσός Α.Ε. έχει λάβει διάφορες κρατικές ενισχύσεις.
(2) Μετά την καταγγελία, η Επιτροπή διεβίβασε μη εμπιστευτική εκδοχή της στις
ελληνικές αρχές ζητώντας τους να την σχολιάσουν. Η Ελλάδα έστειλε απάντηση με
ημερομηνία 7/11/2007. Στις 7/4/2008, εστάλη αίτημα παροχής πληροφοριών στο
οποίο η Ελλάδα απάντησε εν μέρει με επιστολή με ημερομηνία 14/5/2008. Στις
26/6/2008, εστάλησαν ορισμένες συμπληρωματικές πληροφορίες. Δεύτερο αίτημα
παροχής πληροφοριών με υπενθύμιση εστάλη στις 25/6/2008, στο οποίο οι
2
ελληνικές αρχές απάντησαν εν μέρει με επιστολές με ημερομηνία 1/8/2008 και
27/11/2008.
2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
(3) Τα Μεταλλεία Κασσάνδρας ευρίσκονται στον Νομό Χαλκιδικής της Βορείου
Ελλάδος. Περιλαμβάνουν τα μεταλλεία χρυσού Στρατωνίου και Ολυμπιάδος, καθώς
και το μεταλλείο χαλκού και χρυσού Σκουριών.
(4) Το 1996, τα κρατικής ιδιοκτησίας Μεταλλεία Κασσάνδρας επωλήθησαν στην TVX
HELLAS A.E. με δημόσιο διαγωνισμό για το ισοδύναμο των 32 εκατ. €. Η πώληση
περιλάμβανε όλα τα πάγια και κυκλοφορούντα στοιχεία ενεργητικού της εταιρείας,
τα μεταλλευτικά δικαιώματα, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τις
σχετικές άδειες για τις μεταλλευτικές δραστηριότητες περιλαμβανομένης της
ακίνητης περιουσίας. Σε συμφωνία που συνήψε με την TVX HELLAS A.E., το
ελληνικό δημόσιο εγγυήθηκε την παροχή ορισμένων αδειών εκμετάλλευσης που θα
επέτρεπαν στην τελευταία να εφαρμόσει το επενδυτικό της πρόγραμμα (εφεξής
«συμφωνία του 1996»). Η αξία της ακίνητης περιουσίας είχε υπολογισθεί από
ανεξάρτητο εκτιμητή το 1996 σε 19,8 εκατ. €.
(5) Μετά την ακύρωση μεταλλευτικών αδειών από το Συμβούλιο της Επικρατείας της
Ελλάδας το 2002, η “TVX Gold Inc”, η καναδική μεταλλευτική εταιρεία,
ιδιοκτήτρια της TVX HELLAS A.E., αναγκάσθηκε να παύσει τη χρηματοδότηση της
τελευταίας, προκειμένου να διαφυλάξει την αξία των μετοχών της. Η ενέργεια αυτή
προξένησε ζημία στην οικονομική βιωσιμότητα της TVX HELLAS A.E. εξαιτίας
των σημαντικών οικονομικών της υποχρεώσεων και την ανάγκασε να κινήσει
πτωχευτική διαδικασία η οποία κατέληξε στην κήρυξή της σε πτώχευση από
ελληνικό δικαστήριο.
(6) Στις 12/12/2003, τα Μεταλλεία Κασσάνδρας μεταβιβάσθηκαν από την TVX
HELLAS A.E. στο ελληνικό δημόσιο έναντι 11 εκατ. € με βάση τους όρους
εξώδικου διακανονισμού μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και της TVX HELLAS
A.E.
(7) Την ίδια ημέρα, το ελληνικό δημόσιο πώλησε τα Μεταλλεία Κασσάνδρας στην
Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. έναντι 11 εκατ. €. Σύμφωνα με τον καταγγέλλοντα, η
συνολική έκταση των ακινήτων που μεταβιβάσθηκαν από το ελληνικό δημόσιο στην
Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. ήταν 2.142.621,31 m², συν 70 ακίνητα συνολικής έκτασης
411.779,26 m² τα οποία η TVX HELLAS A.E. είχε αποκτήσει την περίοδο 1996-
2003.
(8) Σύμφωνα με πληροφορίες που είχε λάβει η Επιτροπή από τις ελληνικές αρχές, η τιμή
των 11 εκατ. € με την οποία τα Μεταλλεία Κασσάνδρας μεταβιβάσθηκαν στην
Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. αποτελούσε την λογιστική αξία της TVX HELLAS A.E.,
ιδιοκτήτριας των μεταλλείων την εποχή εκείνη.
2
(9) Μέτοχοι της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. είναι επί του παρόντος η European Goldfields
(95% των μετοχών) και η Ελληνική Τεχνοδομική ΤΕΒ Α.Ε. (5% των μετοχών). Η
European Goldfields είναι καναδική εταιρεία που ασχολείται με την απόκτηση,
έρευνα και ανάπτυξη μεταλλευτικών ακινήτων στα Βαλκάνια.
(10) Στις 9/2/2004, η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. ανακοίνωσε τη σύναψη σύμβασης με το
ελληνικό δημόσιο στις 9/12/2003 (ημερομηνία ίδρυσης της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.)
για την αγορά των στοιχείων ενεργητικού των Μεταλλείων Κασσάνδρας. Η Ελλάδα
έδωσε τέλος στη συμφωνία με την TVX HELLAS A.E. στις 9/12/2003.
(11) Η πώληση των ακινήτων αυτών στην Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. πραγματοποιήθηκε
χωρίς διαφανή και ανοικτό διαγωνισμό. Σύμφωνα με τα λεγόμενα των ελληνικών
αρχών, ο αγοραστής δεσμεύθηκε να διατηρήσει ένα ελάχιστο επίπεδο απασχόλησης
στα μεταλλεία και να τηρήσει ορισμένους περιβαλλοντικούς όρους. Ωστόσο, μετά
από εξέταση της σύμβασης πώλησης η Επιτροπή δεν διαπίστωσε την ύπαρξη όρων
περί ελάχιστου επιπέδου απασχόλησης, αλλά μια αόριστη αναφορά σε προσλήψεις
προσωπικού αναλόγως των αναγκών της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.. Όσον αφορά τους
περιβαλλοντικούς όρους, η εταιρεία είχε αναλάβει βάσει της σύμβασης την
υποχρέωση να προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες και διαδικασίες για την
προστασία του περιβάλλοντος σύμφωνα με τις οδηγίες των ελληνικών αρχών.
(12) Σήμερα η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. είναι μια μεγάλη εταιρεία με περίπου 300
εργαζόμενους και κύκλο εργασιών το 2007 ύψους 57,87 εκατ. € (έναντι 41,12 εκατ.
€ το 2006).
(13) Σύμφωνα με την ανακοίνωση της European Goldfields, η εύλογη αγοραία αξία των
στοιχείων ενεργητικού των Μεταλλείων Κασσάνδρας ήταν 408 εκατ. € στις
30/6/2004, δηλαδή έξι μήνες μετά την πώληση των μεταλλείων στην Ελληνικός
Χρυσός Α.Ε., σύμφωνα με εκτίμηση της Behre Dolbear International Ltd, έγκριτης
εταιρείας παροχής συμβουλών στον μεταλλευτικό κλάδο, όπως την χαρακτηρίζει η
European Goldfields, για λογαριασμό της τελευταίας.
(14) Το 2007, τρία έτη μετά την πώληση των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων στην
Ελληνικός Χρυσός Α.Ε., η μέτοχος εταιρεία, η Ελληνική Τεχνοδομική ΤΕΒ Α.Ε.
αντάλλαξε το 30% των μετοχών της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. με μετοχές της
European Goldfields και μετρητά συνολικής αξίας 132 εκατ. €, πράγμα το οποίο
ανεβάζει τη συνολική αξία των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων σε 440 εκατ. €.
3. ΤΑ ΕΙΚΑΖΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ ΜΕΤΡΑ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΚΑΙ
ΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΥΠΕΒΑΛΑΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ
(15) Οι εικαζόμενες παράνομες ενισχύσεις που περιλαμβάνει η καταγγελία και για τις
οποίες η Επιτροπή ζήτησε από τις ελληνικές αρχές τη γνώμη τους και
συμπληρωματικές πληροφορίες, μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:
(16) Μέτρο αριθ. 1: Η τιμή την οποία κατέβαλε η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. για την αγορά των
Μεταλλείων Κασσάνδρας από το ελληνικό δημόσιο είναι κατώτερη της αγοραίας αξίας
της.
3
(17) Ο καταγγέλλων ισχυρίζεται ότι χορηγήθηκε κρατική ενίσχυση στην Ελληνικός
Χρυσός Α.Ε. στο πλαίσιο της πώλησης των Μεταλλείων Κασσάνδρας προς αυτήν
και υποστηρίζει ότι το ελληνικό δημόσιο δεν ενήργησε ως επενδυτής της οικονομίας
της αγοράς διότι πώλησε τα Μεταλλεία Κασσάνδρας σε τιμή κατώτερη εκείνης της
αγοράς.
(18) Συγκεκριμένα, ο καταγγέλλων ισχυρίζεται ότι η αγοραία αξία των Μεταλλείων
Κασσάνδρας ήταν πολύ ανώτερη των 11 εκατ. € που κατέβαλε η Ελληνικός Χρυσός
Α.Ε. Η καταγγελία προβάλλει δύο επιχειρήματα για να στηρίξει την άποψη αυτή:
πρώτον, μετά από ανοικτό διαγωνισμό, η τιμή που προσέφερε η TVX HELLAS A.E
το 1996 για τα Μεταλλεία Κασσάνδρας ήταν 32 εκατ. €· δεύτερον, ο καταγγέλλων
ανέφερε ότι το ελληνικό δημόσιο, κατά τη μεταβίβαση των Μεταλλείων
Κασσάνδρας από την TVX HELLAS A.E στην Ελληνικός Χρυσός Α.Ε., μεταβίβασε
και 70 άλλα στοιχεία ενεργητικού τα οποία η TVX HELLAS A.E είχε αποκτήσει
μετά την αγορά των Μεταλλείων Κασσάνδρας το 1996.
(19) Σύμφωνα με τον καταγγέλλοντα η αξία των Μεταλλείων Κασσάνδρας επηρεάζεται σε
μεγάλο βαθμό από την ακίνητη περιουσία τους.
(20) Οι ελληνικές αρχές ισχυρίσθηκαν ότι τα Μεταλλεία Κασσάνδρας δεν πωλήθηκαν
στην Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. κάτω της αγοραίας τιμής διότι η αξία των στοιχείων
του ενεργητικού είχε μειωθεί κατά την προηγηθείσα οκταετία. Κατακόρυφη μείωση
επήλθε με τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας με τις οποίες έπαυσε η
έκδοση ορισμένων αδειών ζωτικής σημασίας για τη συνέχιση των δραστηριοτήτων
της TVX HELLAS A.E. Εξαιτίας των αποφάσεων αυτών, η εταιρεία δεν έθεσε σε
εφαρμογή το επενδυτικό της πρόγραμμα με αποτέλεσμα να περιέλθει σε δύσκολη
οικονομική κατάσταση.
(21) Επιπλέον, οι ελληνικές αρχές υποστηρίζουν ότι τα πάγια στοιχεία των Μεταλλείων
Κασσάνδρας, και ιδίως η ακίνητη περιουσία τους, συνδέονται άμεσα με τα
μεταλλευτικά δικαιώματα. Η μείωση της αξίας των μεταλλευτικών δικαιωμάτων
συνεπάγεται αυτομάτως μείωση της αξίας των ακινήτων. Οι ελληνικές αρχές
υποστηρίζουν ότι ένας ιδιώτης επενδυτής θα θεωρούσε τα ακίνητα των Μεταλλείων
Κασσάνδρας και τα λοιπά στοιχεία ενεργητικού ως αναπόσπαστο μέρος της
συνολικής επιχείρησης και ότι η γη από μόνη της δεν έχει αξία.
(22) Εκτός αυτού, οι ελληνικές αρχές υποστηρίζουν ότι δεν προέβησαν στην προκήρυξη
ανοικτού διαγωνισμού το 2003, όταν τα Μεταλλεία Κασσάνδρας πωλήθηκαν στην
Ελληνικός Χρυσός Α.Ε., διότι υπήρχε κατεπείγουσα και επιτακτική ανάγκη
μεταβίβασης των στοιχείων ενεργητικού της TVX HELLAS A.E σε νέο επενδυτή.
Οι ελληνικές αρχές ανέφεραν ότι, λόγω του ότι η TVX HELLAS A.E κηρύχθηκε σε
πτώχευση το 2003, υπήρχε φόβος απόλυσης των 600 εργαζομένων της καθώς και
ρύπανσης του περιβάλλοντος σε περίπτωση παύσης λειτουργίας της μονάδας. Για
τον λόγο αυτόν, η μεταβίβαση των Μεταλλείων Κασσάνδρας πραγματοποιήθηκε
χωρίς προσφυγή σε ανοικτό διαγωνισμό διότι αυτό θα ήταν, υποθετικά, ανέφικτο
λόγω του πολύ χρονοβόρου χαρακτήρα της διαδικασίας αυτής. Αντ’ αυτού, έγιναν
4
αμέσως ενέργειες για την αντιμετώπιση των μειζόνων περιβαλλοντικών και
κοινωνικών προβλημάτων.
(23) Μέτρο 2: Απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής του φόρου μεταβίβασης ή
οιουδήποτε άλλου φόρου και μείωση των δικηγορικών, συμβολαιογραφικών και
λοιπών αμοιβών.
(24) Η καταγγελία αναφέρει ότι η μεταβίβαση των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην
Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. απηλλάγη από την υποχρέωση καταβολής φόρου
μεταβίβασης και οιουδήποτε άλλου φόρου. Η καταγγελία αναφέρει επίσης ότι
υπήρξε μείωση των δικηγορικών, συμβολαιογραφικών και λοιπών αμοιβών σε 5%
μόνον του πραγματικού ποσού που θα έπρεπε να είχε καταβληθεί, υπέρ της
Ελληνικός Χρυσός Α.Ε..
(25) Οι ελληνικές αρχές διεβίβασαν στην Επιτροπή αντίγραφο της σύμβασης για τη
μεταβίβαση των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. όπου
αναφέρεται σαφώς ότι η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. απαλλάσσεται από την καταβολή
του φόρου μεταβίβασης ή οιουδήποτε άλλου φόρου και ότι μειώνονται οι
δικηγορικές, συμβολαιογραφικές και λοιπές αμοιβές, χωρίς αιτιολόγηση. Οι
ελληνικές αρχές επιβεβαιώνουν ότι εφάρμοσαν τα μέτρα αυτά προκειμένου να
διευκολυνθεί η μεταβίβαση. Επιπλέον, οι ελληνικές αρχές ανέφεραν ότι σύμφωνα με
τον ελληνικό νόμο περί φόρου μεταβιβάσεως ακινήτου, ΦΕΚ 2941, ο σχετικός φόρος
ανέρχεται σε 7% της αξίας του μεταβιβαζόμενου ακινήτου για τα πρώτα 15.000 €
και σε 9% για το υπόλοιπο της αξίας.
4. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ
(26) Προκειμένου να θεωρηθεί ως ενίσχυση υπαγόμενη στις διατάξεις του άρθρου 87
παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, ένα μέτρο οφείλει να πληροί τα εξής τέσσερα
κριτήρια:
(27) Πρώτον, το μέτρο πρέπει να προσπορίζει κάποιο όφελος στον δικαιούχο. Στην
προκειμένη περίπτωση ένας πωλητής της οικονομίας της αγοράς κατά κανόνα
προσπαθεί να επιτύχει την υψηλότερη τιμή πώλησης. Ως εκ τούτου, το δημόσιο δεν
ενεργεί ως πωλητής της οικονομίας της αγοράς (ΠΟΑ) εάν δεν έχει σκοπό να
επιτύχει την μεγαλύτερη δυνατή τιμή κατά την πώληση περιουσιακών στοιχείων του
δημοσίου με αποτέλεσμα η σχετική συναλλαγή να περιλαμβάνει, ενδεχομένως,
ενισχύσεις.
(28) Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διεβίβασαν οι ελληνικές αρχές, δεν υπήρξε ανοικτή,
διαφανής, άνευ διακρίσεων και άνευ όρων διαδικασία διαγωνισμού για τη
μεταβίβαση των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.. Οι όροι
πώλησης καθορίσθηκαν σε άμεση συμφωνία μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και
της εταιρείας τρεις ημέρες πριν την πώληση καθεαυτή. Συνεπώς, δεν μπορεί να
1 Νόμος 1521/1950 που κυρώθηκε με τον νόμο 1587/1950 στο ΦΕΚ 294 A’
5
θεωρηθεί, στη φάση αυτή, ότι η Ελλάδα ενήργησε ως ΠΟΑ κατά την πώληση των
Μεταλλείων Κασσάνδρας.
(29) Η Επιτροπή σημειώνει ότι το 1996, το ελληνικό δημόσιο φαίνεται ότι ενήργησε ως
ΠΟΑ κατά την πώληση των μεταλλείων στην TVX HELLAS A.E, στο πλαίσιο
ανοικτού διαγωνισμού. Η τιμή που επέτυχε το 1996 ήταν τριπλάσια από την τιμή με
την οποία τα προσέφερε στην Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. μια οκταετία αργότερα. Εκτός
αυτού, η πώληση του 1996 δεν περιελάμβανε τα 70 επιπλέον ακίνητα που
πωλήθηκαν το 2003 στην Ελληνικός Χρυσός Α.Ε..
(30) Η Επιτροπή έχει σοβαρές αμφιβολίες ως προς το εάν η αγοραία αξία των ακινήτων το
2003 ήταν μόνον 11 εκατ. €. Φαίνεται εξωπραγματικό το ότι μόνον ένα εξάμηνο
μετά την απόκτηση των μεταλλείων για 11 εκατ. € η αξία τους ανήλθε σε 408 εκατ.
€ σύμφωνα με την αποτίμησή τους από την Behre Dolbear International Ltd. Εξ
αυτού συνάγεται ότι η τιμή αγοράς συνιστούσε όφελος για την Ελληνικός Χρυσός
Α.Ε..
(31) Οι ελληνικές αρχές τόνισαν στην απάντησή τους ότι η τιμή που κατέβαλε η
Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. ήταν τόσο χαμηλή λόγω του ότι το δημόσιο έπρεπε να λάβει
υπόψη τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει η επιχείρηση όσον αφορά το περιβάλλον
και την απασχόληση προκειμένου να αμβλυνθεί ο αντίκτυπος της πτώχευσης της
TVX HELLAS A.E. Όπως προαναφέρθηκε, η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. είχε
αναλάβει, βάσει της σύμβασης, την υποχρέωση να προβεί σε όλες τις απαραίτητες
ενέργειες και διαδικασίες για την προστασία του περιβάλλοντος, σύμφωνα με τις
οδηγίες των ελληνικών αρχών. Οι ελληνικές αρχές, ως εκ τούτου, παραδέχθηκαν ότι
η τιμή δεν αποτελούσε τον μόνο παράγοντα στην πώληση αυτή και ότι το δημόσιο
δεν ενήργησε ως ιδιώτης επενδυτής, επιβεβαιώνοντας έτσι τις υποψίες της
Επιτροπής όσον αφορά την ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης στη σύμβαση πώλησης.
(32) Η Επιτροπή εξέτασε την σύμβαση πώλησης και δεν διαπίστωσε την ύπαρξη όρων
περί ελάχιστου επιπέδου απασχόλησης, αλλά μια αόριστη αναφορά σε προσλήψεις
προσωπικού αναλόγως των αναγκών της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε..
(33) Οι ελληνικές αρχές πληροφόρησαν την Επιτροπή ότι η λογιστική αξία TVX HELLAS
A.E. των Μεταλλείων Κασσάνδρας κατά τον χρόνο της πώλησης το 2003 ήταν 11
εκατ. €. Η πληροφορία αυτή δεν αλλάζει την εκτίμηση της Επιτροπής στο στάδιο
αυτό, δεδομένου ότι η λογιστική αξία δεν είναι αντιπροσωπευτική της αγοραίας
αξίας. Η αγοραία αυτή αξία πρέπει να καθορίζεται είτε μέσω μιας άνευ όρων
διαδικασίας υποβολής προσφορών είτε μέσω εκτίμησης από ανεξάρτητο
εμπειρογνώμονα. Οι ελληνικές αρχές δεν ανέφεραν ποτέ στην Επιτροπή ότι πριν από
την πώληση των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. είχε
πραγματοποιηθεί μελέτη από ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα.
(34) Επιπλέον, η απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής των σχετικών φόρων φαίνεται,
επί του παρόντος, ότι συνιστά όφελος. Όσον αφορά τη μείωση των δικηγορικών,
συμβολαιογραφικών και λοιπών αμοιβών, η Επιτροπή έχει αμφιβολίες ως προς τον
ρόλο του ελληνικού δημοσίου, όσον αφορά την αντιστάθμιση αυτών.
6
(35) Δεύτερον, το όφελος πρέπει να χορηγείται από το δημόσιο ή με κρατικούς πόρους. Η
χορήγηση φορολογικής απαλλαγής περιλαμβάνει την απώλεια φορολογικών εσόδων
τα οποία, σύμφωνα με το σημείο 10 της ανακοίνωσης της Επιτροπής σχετικά με την
εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στα μέτρα που σχετίζονται με
την άμεση φορολογία των επιχειρήσεων, ισοδυναμεί με κατανάλωση ισόποσων
κρατικών πόρων υπό μορφή δημοσιονομικών δαπανών. Όσον αφορά τη μείωση των
δικηγορικών, συμβολαιογραφικών και λοιπών αμοιβών, η Επιτροπή έχει αμφιβολίες
ως προς τον ρόλο του ελληνικού δημοσίου, στη διαδικασία αυτή και ως προς το εάν
είναι δυνατόν να καταλογιστεί στο ελληνικό δημόσιο μια πιθανή αποζημίωση για τις
αμοιβές αυτές. Η εικαζόμενη αποδοχή από μέρους του ελληνικού δημοσίου
χαμηλότερης τιμής κατά την πώληση των στοιχείων των Μεταλλείων Κασσάνδρας
θα αποτελούσε σαφή παραίτηση από κρατικούς πόρους.
(36) Τρίτον, το μέτρο πρέπει να επηρεάζει το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών. Τα μέτρα
φαίνεται ότι πληρούν το κριτήριο αυτό, δεδομένου ότι η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.
είναι σε θέση να συναλλάσσεται με εταιρείες εγκατεστημένες σε άλλα κράτη μέλη
και δραστηριοποιείται σε τομέα του οποίου τα προϊόντα αποτελούν αντικείμενο
συναλλαγών ευρείας κλίμακας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
(37) Τέλος, το μέτρο πρέπει να είναι ειδικό ή επιλεκτικό, δηλαδή να ευνοεί «ορισμένες
επιχειρήσεις ή ορισμένους κλάδους παραγωγής». Δικαιούχος των μέτρων είναι
αποκλειστικά η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.. Συνεπώς, τα μέτρα είναι επιλεκτικά καθότι
ευνοούν μόνον τη συγκεκριμένη επιχείρηση.
(38) Συμπερασματικά, η Επιτροπή κρίνει, στην τρέχουσα φάση, ότι τα μέτρα συνιστούν
κρατική ενίσχυση. Για τον λόγο αυτόν πρέπει να εκτιμήσει τη συμβατότητά τους.
5. ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ
(39) Στο μέτρο που τα μέτρα συνιστούν καθεστώς ενισχύσεων κατά την έννοια του
άρθρου 87 παράγραφος 1, η συμβατότητά τους πρέπει να εκτιμηθεί υπό το πρίσμα
των απαλλαγών που θεσπίζονται στις παραγράφους 2 και 3 του ιδίου άρθρου.
(40) Οι απαλλαγές που θεσπίζονται στο άρθρο 87 παράγραφος 2 και παράγραφος 3
στοιχεία β), δ) και ε) είναι σαφές ότι δεν ισχύουν στην προκειμένη περίπτωση και οι
ελληνικές αρχές δεν τις επικαλέσθηκαν. Αφετέρου, οι απαλλαγές που αφορούν την
ανάπτυξη ορισμένων περιοχών ή τομέων που θεσπίζονται στο άρθρο 87 παράγραφος
3 στοιχείο α) πρέπει να ληφθούν υπόψη δεδομένου ότι η δικαιούχος επιχείρηση είναι
εγκατεστημένη σε ενισχυόμενη περιοχή. Όσον αφορά την απαλλαγή που θεσπίζεται
στο άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) σχετικά με ενισχύσεις για την προώθηση
ορισμένων τομέων, λαμβανομένου υπόψη του χαρακτήρα των επίμαχων μέτρων τα
μόνα συναφή κριτήρια είναι εκείνα που αφορούν ενισχύσεις για τη διάσωση και
αναδιάρθρωση επιχειρήσεων.
(41) Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θα προβεί σε ανάλυση του μέτρου υπό το πρίσμα των
κανόνων που διέπουν τις περιφερειακές ενισχύσεις. Σύμφωνα με την ανακοίνωση
της Επιτροπής για τον καθορισμό των εφαρμοστέων κανόνων για την αξιολόγηση
7
παράνομης κρατικής ενίσχυσης2, το μέτρο πρέπει να εξετασθεί υπό το πρίσμα των
κατευθυντήριων γραμμών που ίσχυαν την εποχή της χορήγησης της ενίσχυσης. Στο
πλαίσιο αυτό, οι εφαρμοστέοι κανόνες είναι, πρώτον και κύριον, οι κανόνες του
ισχύοντος σήμερα κανονισμού απαλλαγής, και μόνον εναλλακτικά θα εφαρμοσθούν
οι ανακοινώσεις που ίσχυαν την εποχή που χορηγήθηκε η ενίσχυση.
(42) Σύμφωνα με τον γενικό κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία για την κήρυξη
ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων συμβατών με την κοινή αγορά κατ’ εφαρμογή
των άρθρων 87 και 88 της Συνθήκης3, η απόκτηση παγίων στοιχείων ενεργητικού
που συνδέονται άμεσα με μια εγκατάσταση, εφόσον έχει κλείσει ή θα είχε κλείσει,
αν δεν είχε αγορασθεί, θεωρείται ότι αποτελεί επιλέξιμη δαπάνη υπό τον όρο ότι η
συναλλαγή είχε πραγματοποιηθεί υπό τους όρους της αγοράς4. Οι ελληνικές αρχές
δεν διαβίβασαν στην Επιτροπή καμία πληροφορία από την οποία να απορρέει ότι η
συναλλαγή είχε πραγματοποιηθεί υπό τους όρους της αγοράς, δηλαδή με ανοικτό,
άνευ όρων και διαφανή διαγωνισμό ή με ανεξάρτητη αποτίμηση της αγοραίας αξίας
των περιουσιακών στοιχείων των Μεταλλείων Κασσάνδρας. Σε κάθε περίπτωση, η
Επιτροπή δεν έχει ενδείξεις ότι τηρήθηκαν οι ισχύουσες εντάσεις ενίσχυσης.
(43) Δεδομένου ότι δεν τηρήθηκαν οι όροι του γενικού κανονισμού απαλλαγής κατά
κατηγορία, η Επιτροπή πρέπει να εκτιμήσει το μέτρο υπό το πρίσμα των
κατευθυντήριων γραμμών για τις περιφερειακές ενισχύσεις του 19985 που ίσχυαν
την εποχή της πώλησης των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην Ελληνικός Χρυσός
Α.Ε.. Κατ’ ουσίαν, οι κατευθυντήριες γραμμές ήδη περιλάμβαναν τις ίδιες διατάξεις
όσον αφορά τη δυνατότητα να ενταχθεί στις επιλέξιμες δαπάνες ο αριθμός των
θέσεων απασχόλησης που επρόκειτο να διατηρηθούν στο πλαίσιο της πώλησης της
εγκατάστασης6, και σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, η Επιτροπή
αμφιβάλλει κατά πόσο είναι αυτό δυνατόν δεδομένου ότι η σύμβαση πώλησης
μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. δεν περιλαμβάνει
ρήτρα βάσει της οποίας η τελευταία όφειλε να διατηρήσει ένα δεδομένο επίπεδο
απασχόλησης, αλλά αντίθετα, της επιτρέπει να προσαρμόσει τον αριθμό των
εργαζομένων στις ανάγκες της. Και στην περίπτωση αυτή, ακόμη και αν προβληθεί
το επιχείρημα ότι διατηρήθηκαν ορισμένες θέσεις απασχόλησης που θα μπορούσαν
να θεωρηθούν ως επιλέξιμη επένδυση, η Επιτροπή δεν διαθέτει καμία ένδειξη ότι
τηρήθηκαν οι εφαρμοστέες εντάσεις ενίσχυσης.
(44) Σύμφωνα με την παρέκκλιση του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ), η Επιτροπή
αμφιβάλλει επίσης ως προς το εάν τηρήθηκαν οι όροι που τέθηκαν με τις κοινοτικές
κατευθυντήριες γραμμές του 1999 όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις για τη
2 ΕΕ C 119 της 22.5.2002, σ. 22.
3 ΕΕ L 214 της 9.8.2008, σ. 3.
4 ΕΕ L 214 της 9.8.2008, σ. 22.
5 ΕΕ C 74 της 10.3.1998, σ. 9.
6 Βλ. απόφαση της Επιτροπής, της 16ης Δεκεμβρίου 2003 σχετικά με το καθεστώς ενισχύσεων που εφάρμοσε η
Γαλλία για την ανάληψη των δραστηριοτήτων προβληματικών επιχειρήσεων. ΕΕ L 108 της 16.4.2004, σ.3.
8
διάσωση και την αναδιάρθρωση προβληματικών επιχειρήσεων. Πράγματι, όπως
αναφέρεται στο σημείο 7 των κατευθυντήριων γραμμών, «[…] μία επιχείρηση που
δημιουργήθηκε πρόσφατα δεν είναι επιλέξιμη για ενισχύσεις διάσωσης και
αναδιάρθρωσης, ακόμη και αν η αρχική της χρηματοοικονομική θέση είναι επισφαλής.
Αυτό ισχύει ιδίως όταν μια νέα επιχείρηση προκύπτει κυρίως από εκκαθάριση
προϋπάρχουσας επιχείρησης ή από ανάληψη μόνο του ενεργητικού της»7. Η Ελληνικός
Χρυσός Α.Ε. συστάθηκε τρεις ημέρες πριν αγοράσει τα Μεταλλεία Κασσάνδρας, με
αποτέλεσμα να μην θεωρείται επιλέξιμη για ενισχύσεις διάσωσης και
αναδιάρθρωσης.
(45) Τέλος, όσον αφορά τη δυνατότητα να θεωρηθεί η ενίσχυση συμβατή υπό το πρίσμα
των διατάξεων για τις ενισχύσεις υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος, οι
συναφείς διατάξεις του γενικού κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία και των
κοινοτικών κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για την
προστασία του περιβάλλοντος8 δεν φαίνεται ότι έχουν εφαρμογή στην προκειμένη
περίπτωση. Πράγματι, η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. δεσμεύθηκε μόνον να τηρήσει την
υφιστάμενη ελληνική νομοθεσία.
(46) Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή αμφιβάλλει κατά πόσο το μέτρο μπορεί να
θεωρηθεί συμβατό με την κοινή αγορά.
6. ΔΙΑΤΑΓΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
(47) Με επιστολή της 7/4/2008 και υπενθύμιση της 25/6/2008, η Επιτροπή ζήτησε
λεπτομερή στοιχεία προκειμένου να προσδιορίσει ποσοτικά το ύψος της εικαζόμενης
κρατικής ενίσχυσης προς την Ελληνικός Χρυσός Α.Ε..
(48) Συγκεκριμένα, η Επιτροπή ζήτησε τις εξής πληροφορίες:
• την τιμή που κατέβαλε η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. για τα 70 επιπλέον περιουσιακά
στοιχεία, που είχε αγοράσει η TVX HELLAS A.E. μεταξύ 1996 και 2003 και τα
οποία αναφέρει ο καταγγέλλων,
• το ποσό που αντιπροσωπεύει η μείωση των δικηγορικών, συμβολαιογραφικών και
λοιπών αμοιβών,
• το συνολικό ύψος της απαλλαγής από τον φόρο μεταβίβασης ή οποιοδήποτε άλλο
φόρο τον οποίο θα έπρεπε να καταβάλει η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. στο πλαίσιο
της πώλησης.
(49) Ανταποκρινόμενη στο αίτημα της Επιτροπής, η Ελλάδα εξήγησε μόνον ότι οι μέθοδοι
υπολογισμού της αξίας των 70 περιουσιακών στοιχείων δεν είναι αντικειμενικές και
ότι αυτά δεν μπορούν να αποτιμηθούν βάσει των τιμών που ισχύουν στην αγορά
7 ΕΕ C 288 της 9.10.1999, σ. 2.
8 ΕΕ C 37 της 3.2.2001, σ. 3
9
ακινήτων δεδομένου ότι έχουν αξία μόνον στο μέτρο που μπορούν να
χρησιμοποιηθούν για βιομηχανικούς/μεταλλευτικούς σκοπούς.
(50) Η Ελλάδα δεν προσδιόρισε ποσοτικά το ύψος της μείωσης των δικηγορικών,
συμβολαιογραφικών και λοιπών αμοιβών και απλώς ανέφερε ότι η μείωση αυτή
εφαρμόσθηκε προκειμένου να διευκολυνθεί και να επιταχυνθεί η μεταβίβαση.
(51) Όσον αφορά τις απαλλαγές από τον φόρο μεταβίβασης και άλλους φόρους, η Ελλάδα
αναφέρθηκε μόνον στον νόμο 1521/1950 βάσει του οποίου χορηγήθηκαν οι
απαλλαγές αυτές χωρίς να προσδιορίζεται ποσοτικά η συνολική τους αξία.
Δεδομένου ότι η Ελλάδα δεν διαβίβασε τις πληροφορίες αυτές παρά την αποστολή
υπενθύμισης, η Επιτροπή κρίνει σκόπιμο να εκδώσει διαταγή παροχής
πληροφοριών.
7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
(52) Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει τη διαδικασία
του άρθρου 88 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ και καλεί την Ελλάδα να υποβάλει
τις παρατηρήσεις της και να παράσχει όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες για την
αξιολόγηση της ενίσχυσης εντός ενός μηνός από τη λήψη της παρούσας. Η Επιτροπή
ζητεί από τις αρχές της χώρας σας να διαβιβάσουν αμελλητί αντίγραφο της
παρούσας επιστολής στον δυνητικό δικαιούχο της ενίσχυσης.
(53) Η Επιτροπή υπενθυμίζει στην Ελλάδα ότι το άρθρο 88 παράγραφος 3 της συνθήκης
ΕΚ έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα και εφιστά την προσοχή στο άρθρο 14 του
κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου, το οποίο προβλέπει την
ανάκτηση των ενισχύσεων που έχουν χορηγηθεί παράνομα.
(54) Ως εκ τούτου, η Επιτροπή αποφασίζει να διατάξει την Ελλάδα, βάσει του άρθρου 10
παράγραφος 3 του κανονισμού αριθ. 659/99 του Συμβουλίου να παράσχει εντός
προθεσμίας ενός μηνός όλη την σχετική τεκμηρίωση ώστε να δοθεί στην Επιτροπή η
δυνατότητα να προσδιορίσει ποσοτικά την εικαζόμενη κρατική ενίσχυση που
χορηγήθηκε στην Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. και ιδίως:
• την τιμή που κατέβαλε η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. για τα 70 επιπλέον περιουσιακά
στοιχεία, που είχε αγοράσει η TVX HELLAS A.E. μεταξύ 1996 και 2003 και τα
οποία αναφέρει ο καταγγέλλων,
• το ποσό που αντιπροσωπεύει η μείωση των δικηγορικών, συμβολαιογραφικών και
λοιπών αμοιβών,
• το συνολικό ύψος της απαλλαγής από τον φόρο μεταβίβασης ή οποιοδήποτε άλλο
φόρο τον οποίο ήταν υποχρεωμένη να καταβάλει η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. στο
πλαίσιο της πώλησης.
(55) Σε περίπτωση που η Ελλάδα, παρά την παρούσα διαταγή παροχής πληροφοριών, δεν
παράσχει τις αιτούμενες πληροφορίες εμπρόθεσμα, η Επιτροπή θα λάβει απόφαση
για την υπόθεση βάσει των πληροφοριών που έχει στη διάθεσή της. Συγκεκριμένα,
10
δύναται να θεωρήσει ότι η προαναφερθείσα εκτίμηση της αξίας των στοιχείων
ενεργητικού των Μεταλλείων Κασσάνδρας από την Behre Dolbear International Ltd,
διεθνή εταιρεία παροχής συμβουλών στον μεταλλευτικό τομέα, για λογαριασμό της
European Goldfields, αποτελεί την εύλογη αγοραία αξία την οποία θα έπρεπε να είχε
καταβάλει η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. την εποχή της πώλησης.
(56) Επιπλέον, η Επιτροπή θα ήθελε να λάβει από την Ελλάδα ή τρίτα μέρη πληροφορίες
σχετικά με την αγοραία αξία των Μεταλλείων Κασσάνδρας.
(57) Η Επιτροπή προειδοποιεί την Ελλάδα ότι θα ενημερώσει τα ενδιαφερόμενα μέρη με
τη δημοσίευση της παρούσας επιστολής και περίληψής της στην Επίσημη
Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα ενημερώσει επίσης τα ενδιαφερόμενα μέρη
στις χώρες ΕΖΕΣ οι οποίες έχουν υπογράψει τη συμφωνία ΕΟΧ, με δημοσίευση
ανακοίνωσης στο συμπλήρωμα ΕΟΧ της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής
Ένωσης και θα ενημερώσει την Εποπτεύουσα Αρχή της ΕΖΕΣ αποστέλλοντας
αντίγραφο της παρούσας επιστολής. Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη θα κληθούν να
υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους εντός ενός μηνός από την ημερομηνία της
δημοσίευσης αυτής.
Σε περίπτωση που η επιστολή αυτή περιέχει στοιχεία εμπιστευτικά τα οποία δεν πρέπει να
δημοσιευθούν, καλείστε να ενημερώσετε σχετικά την Επιτροπή, μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε
εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία παραλαβής της. Αν η Επιτροπή δεν λάβει σχετική
αιτιολογημένη αίτηση μέσα στην οριζομένη προθεσμία, θα θεωρήσει ότι είστε σύμφωνοι με την
δημοσίευση ολόκληρου του κειμένου της επιστολής. Η αίτηση αυτή όπου θα αναφέρονται οι
προαναφερθείσες πληροφορίες θα πρέπει να σταλεί με συστημένη επιστολή ή με φαξ στην
ακόλουθη διεύθυνση:
European Commission
Directorate-General for Competition
Directorate E
Building SPA3
B-1049 Brussels
Φαξ: +32-2-296 12 42
Με τιμή,
Για την Επιτροπή
Neelie Kroes
Μέλος της Επιτροπής

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες 23.02.2011

Ε(2011)1006 τελικό

ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗ

Το παρόν έγγραφο αποτελεί εσωτερικό

έγγραφο της Επιτροπής που διατίθεται

μόνο για ενημέρωση.

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

της 23.02.2011

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ

αριθ. C 48/2008 (πρώην NN 61/2008)

που εφάρμοσε η Ελλάδα

υπέρ της Ελληνικός Χρυσός ΑΕ.

(Το κείμενο στην ελληνική γλώσσα είναι το μόνο αυθεντικό)

(κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

της 23.02.2011

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ

αριθ. C 48/2008 (πρώην NΝ 61/2008)

που εφάρμοσε η Ελλάδα

υπέρ της Ελληνικός Χρυσός ΑΕ.

(Το κείμενο στην ελληνική γλώσσα είναι το μόνο αυθεντικό)

(κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

H ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ,

Έχοντας υπόψη τη συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το

άρθρο 108 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο,

Έχοντας υπόψη τη συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, και ιδίως το άρθρο

62 παράγραφος 1 στοιχείο α),

Έχοντας υπόψη την απόφαση της Επιτροπής για την κίνηση της διαδικασίας του άρθρου

108 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ1 αναφορικά με την ενίσχυση αριθ. C 48/2008 (πρώην NN

61/2008)2,

Αφού κάλεσε τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σύμφωνα με

τις ανωτέρω διατάξεις, και έχοντας υπόψη τις παρατηρήσεις τους,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

I ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

(1) Στις 9 Ιουλίου 2007, η Επιτροπή έλαβε καταγγελία με ισχυρισμούς ότι η Ελλάδα

είχε χορηγήσει δύο μέτρα κρατικής ενίσχυσης υπέρ της Ελληνικός Χρυσός ΑΕ

(εφεξής: «Ελληνικός Χρυσός»). Κατόπιν ανταλλαγής πληροφοριών, στις 10

Δεκεμβρίου 2008 η Επιτροπή κίνησε την επίσημη διαδικασία έρευνας σχετικά με

τα εικαζόμενα μέτρα.

1 Από την 1η Δεκεμβρίου 2009, τα άρθρα 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ έγιναν άρθρα 107 και 108,

αντιστοίχως, της ΣΛΕΕ. Τα δύο ζεύγη διατάξεων είναι κατ’ ουσίαν ταυτόσημα. Για τους σκοπούς της

παρούσας απόφασης οι παραπομπές στα άρθρα 107 και 108 της ΣΛΕΕ νοούνται αντιστοίχως ως

παραπομπές στα άρθρα 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ, κατά περίπτωση.

2 Απόφαση της Επιτροπής Ε(2008)7853 τελικό της 10ης Δεκεμβρίου 2008 (ΕΕ L 56 της 10.3.2009, σ.

45).

3

(2) Στις 23 Φεβρουαρίου 2009, η Ελλάδα υπέβαλε τις παρατηρήσεις της επί της

απόφασης της Επιτροπής για κίνηση της διαδικασίας.

(3) Η απόφαση κίνησης της διαδικασίας δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της

Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 10 Μαρτίου 20093. Παρατηρήσεις υποβλήθηκαν από τα

ακόλουθα τέσσερα ενδιαφερόμενα μέρη: από την Ελληνικός Χρυσός, τον

δικαιούχο των εικαζόμενων μέτρων, στις 10 Απριλίου 2009, από την European

Goldfields Ltd, κύριο μέτοχο της Ελληνικός Χρυσός, στις 10 Απριλίου 2009, από

τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των Μεταλλείων Κασσάνδρας στις 2 Απριλίου

2009, από το Ελληνικό Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων, μια

ελληνική εταιρεία με αντικείμενο την «προστασία του περιβάλλοντος και του

κοινού από τις αρνητικές επιπτώσεις των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων και τη

διαφύλαξη του εθνικού πλούτου»4, στις 6 Απριλίου 2009.

(4) Οι παρατηρήσεις διαβιβάστηκαν στην Ελλάδα με επιστολές της 6ης Μαΐου 2009

και της 7ης Ιουλίου 2009. Η Ελλάδα απάντησε στις παρατηρήσεις των

ενδιαφερόμενων μερών με επιστολές της 3ης Ιουνίου 2009, της 20ής Ιουλίου 2009

και της 23ης Σεπτεμβρίου 2009.

(5) Η Επιτροπή ζήτησε περαιτέρω πληροφορίες από τις ελληνικές αρχές στις 19

Ιουνίου 2009, στις 11 Δεκεμβρίου 2009 και στις 22 Απριλίου 2010, στις οποίες η

Ελλάδα και η Ελληνικός Χρυσός απάντησαν με επιστολές της 23ης Ιουλίου 2009,

της 29ης Ιουλίου 2009, της 15ης Ιανουαρίου 2010, της 11ης Φεβρουαρίου 2010,

της 12ης Φεβρουαρίου 2010, της 4ης Μαΐου 2010 και της 27ης Μαΐου 2010. Τον

Μάιο του 2010 συνεχίστηκε ανεπισήμως μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου η

ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής και των ελληνικών

αρχών. Πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις μεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής

και των ελληνικών αρχών στις 11 Φεβρουαρίου 2009 και στις 24 Ιουνίου 2010,

καθώς και μεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής και του εικαζόμενου δικαιούχου

στις 2 Φεβρουαρίου 2009 και στις 26 Ιουνίου 2009.

II ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ

II.α. Γενικές πληροφορίες περί μεταλλευτικών δικαιωμάτων και αδειών

(6) Μεταλλευτικό δικαίωμα είναι το δικαίωμα εισόδου και εγκατάστασης σε

συγκεκριμένη έκταση για την εκτέλεση εργασιών, μέσω είτε υπόγειων εκσκαφών

είτε υπέργειων έργων, με στόχο την εξόρυξη ορυκτών μεταλλευμάτων που

βρίσκονται ενδεχομένως στο εσωτερικό της. Μεταβιβάζεται μαζί με τη

μεταλλευτική ιδιοκτησία, ως αναπόσπαστο μέρος αυτής.

(7) Το μεταλλευτικό δικαίωμα διαφέρει από τη μεταλλευτική άδεια, η οποία είναι

άδεια εκτέλεσης μεταλλευτικών δραστηριοτήτων. Εκχωρείται από τις αρμόδιες

αρχές κατόπιν αξιολόγησης των υποβληθεισών μελετών σκοπιμότητας και των

περιβαλλοντικών μελετών. Στην υπό εξέταση υπόθεση, κατά την πώληση του

2003, οι μεταλλευτικές άδειες εκχωρήθηκαν από το Υπουργείο Ανάπτυξης.

ΙΙ.β. Ο δικαιούχος

(8) Η Ελληνικός Χρυσός είναι μεγάλη ελληνική μεταλλευτική εταιρεία που

δραστηριοποιείται στον τομέα της εξόρυξης χρυσού, χαλκού, μολύβδου, αργύρου

και ψευδαργύρου. Το 2009 πραγματοποίησε κύκλο εργασιών ύψους 44,7 εκατ.

3 Βλ. υποσημείωση 2.

4 Όπως ορίζεται στις παρατηρήσεις που υπέβαλε στην Επιτροπή.

4

ευρώ (με κέρδη κατόπιν φόρων ύψους 1,7 εκατ. ευρώ) και απασχολούσε περίπου

350 υπαλλήλους. Κατά την περίοδο χορήγησης των υπό εξέταση μέτρων (βλ.

παραγράφους 11 και 16-18 κατωτέρω), η Ελληνικός Χρυσός ήταν μεγάλη

επιχείρηση διότι ήταν συνδεδεμένη με μεγάλη επιχείρηση. Σύμφωνα με τη

σύσταση της Επιτροπής, της 6ης Μαΐου 2003, σχετικά με τον ορισμό των πολύ

μικρών, των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων5: α) Η κατηγορία των πολύ

μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) αποτελείται από επιχειρήσεις

που απασχολούν λιγότερους από 250 εργαζομένους και/ή των οποίων ο ετήσιος

κύκλος εργασιών δεν υπερβαίνει τα 50 εκατομμύρια ευρώ ή το σύνολο του

ετήσιου ισολογισμού δεν υπερβαίνει τα 43 εκατομμύρια ευρώ (Παράρτημα, τίτλος

1 άρθρο 2 παράγραφος 1)· β) για να αποκλειστούν από τον ορισμό των ΜΜΕ οι

όμιλοι επιχειρήσεων των οποίων η οικονομική ισχύς μπορεί να υπερβαίνει εκείνη

μιας ΜΜΕ, πρέπει να γίνεται διάκριση μεταξύ των διαφόρων τύπων επιχειρήσεων

αναλόγως του εάν είναι ανεξάρτητες ή όχι (εισαγωγή, παράγραφος 9)· γ)

«ανεξάρτητη επιχείρηση» είναι κάθε επιχείρηση που δεν χαρακτηρίζεται ως

συνδεδεμένη επιχείρηση (Παράρτημα, τίτλος 1 άρθρο 3 παράγραφος 1)· και δ)

«συνδεδεμένη επιχείρηση» είναι επιχείρηση της οποίας την πλειοψηφία των

δικαιωμάτων ψήφου των μετόχων ή των εταίρων κατέχει άλλη επιχείρηση

(Παράρτημα, τίτλος 1 άρθρο 3 παράγραφος 3) στοιχείο α). Στην υπό εξέταση

υπόθεση, τον Δεκέμβριο του 2003 (οπότε πραγματοποιήθηκε η πώληση του 2003),

οι μετοχές της Ελληνικός Χρυσός ανήκαν κατά 53,3% (160.000 μετοχές επί

συνόλου 300.000) στην εταιρεία «Ελληνικά Μεταλλεία ΑΕ», θυγατρική της

εταιρείας «ΑΚΤΩΡ ΑΕ». Ο κύκλος εργασιών της ΑΚΤΩΡ ΑΕ κατά τις δύο

τελευταίες χρήσεις, δηλ. το 2001 και το 2002, ανερχόταν σε 120,9 εκατ. ευρώ και

302,6 εκατ. ευρώ, αντιστοίχως. Επίσης, το σύνολο των ετήσιων ισολογισμών της

κατά τις δύο τελευταίες χρήσεις ανερχόταν σε 151,9 εκατ. ευρώ και 260 εκατ.

ευρώ, αντιστοίχως6. Βάσει των στοιχείων αυτών, η ΑΚΤΩΡ ΑΕ μπορεί όντως να

χαρακτηρισθεί μεγάλη επιχείρηση. Επομένως, η Ελληνικός Χρυσός αποτελούσε

μεγάλη επιχείρηση κατά την εφαρμογή των υπό εξέταση μέτρων.

(9) Επί του παρόντος, μέτοχοι της Ελληνικός Χρυσός είναι η European Goldfields

Greece BV (με το 65% των μετοχών), η Hellas Gold BV (με το 30% των μετοχών)

και η ΑΚΤΩΡ ΑΕ (με το 5% των μετοχών), ελληνική εταιρεία που

δραστηριοποιείται στον τομέα των κατασκευών και της ενέργειας. Η European

Goldfields Greece BV και η Hellas Gold BV είναι θυγατρικές της European

Goldfields Ltd, καναδικής εταιρείας που δραστηριοποιείται στους τομείς της

αγοράς, έρευνας και ανάπτυξης μεταλλευτικών ακινήτων στα Βαλκάνια.

(10) Η Ελληνικός Χρυσός έχει την κυριότητα και διαχειρίζεται τα Μεταλλεία

Κασσάνδρας. Εξαγόρασε τα Μεταλλεία και τα μεταλλευτικά δικαιώματα από το

ελληνικό Δημόσιο τον Δεκέμβριο του 2003. Τα Μεταλλεία Κασσάνδρας

βρίσκονται στη Βόρεια Ελλάδα. Περιλαμβάνουν τα μεταλλεία χρυσού στην

Ολυμπιάδα και στις Σκουριές, καθώς και το μεταλλείο χαλκού-ψευδαργύρου στο

Στρατώνι.

(11) Πριν από το 2003, τα Μεταλλεία Κασσάνδρας αποτελούσαν ιδιοκτησία της

εταιρείας TVX Hellas ΑΕ, η οποία τα είχε εξαγοράσει από το ελληνικό Δημόσιο

το 1995 κατόπιν δημόσιου διαγωνισμού έναντι της τιμής των 11 δισεκατ. δραχμών

(περί τα 39,8 εκατ. ευρώ )7.

5 ΕΕ L 124 της 20.5.2003, σ. 36.

6 Σύμφωνα με τον δικτυακό χώρο της ΕΛΛΑΚΤΩΡ ΑΕ, μητρικής της ΑΚΤΩΡ ΑΕ.

7 Τιμή προσαρμοσμένη βάσει του ελληνικού γενικού δείκτη τιμών βιομηχανικής παραγωγής που ίσχυε

κατά την περίοδο 1995-2003. Η συγκεκριμένη πώληση αφορά τα βιομηχανικά (μεταλλευτικά) στοιχεία

5

(12) Το 2002, το ελληνικό Συμβούλιο Επικρατείας ακύρωσε τις μεταλλευτικές άδειες

και τις άδειες επεξεργασίας χρυσού των Μεταλλείων Κασσάνδρας, ιδίως της

Ολυμπιάδος και του Στρατωνίου. Οι μεταλλευτικές άδειες και οι άδειες

επεξεργασίας χρυσού στο μεταλλείο Ολυμπιάδας ακυρώθηκαν για

περιβαλλοντικούς λόγους, οι οποίοι χαρακτηρίστηκαν σοβαροί. Αφετέρου δε, η

μεταλλευτική άδεια του μεταλλείου Στρατωνίου ακυρώθηκε διότι διαπιστώθηκε

ότι το ελληνικό Δημόσιο την είχε εκδώσει παράτυπα, μέσω αναρμόδιας

υπηρεσίας.

(13) Συνεπεία της ως άνω ακύρωσης από το Ελληνικό Συμβούλιο Επικρατείας, το

αρμόδιο Υπουργείο Ανάπτυξης προέβη στην έκδοση δύο πράξεων σχετικά με το

μεταλλείο Στρατωνίου: 1) στις 7 Ιανουαρίου 2003, διέταξε την διακοπή των

δραστηριοτήτων στο Στρατώνι· και 2) στις 29 Ιανουαρίου 2003, διέταξε τη λήψη

πρόσθετων μέτρων ασφαλείας στο Στρατώνι. Στις 18 Φεβρουαρίου 2003, το

Υπουργείο Ανάπτυξης, δυνάμει της προαναφερόμενης ακυρωτικής αποφάσεως

του Ελληνικού Συμβουλίου Επικρατείας, εξέδωσε νέα πράξη με την οποία,

αφενός, επέτρεπε την έναρξη δραστηριοτήτων στο Στρατώνι και, αφετέρου,

ακύρωνε τις προηγούμενες πράξεις της 7ης και 29ης Ιανουαρίου 2003. Η εν λόγω

πράξη της 18ης Φεβρουαρίου 2003 ίσχυε κατά την εκποίηση των Μεταλλείων

στην Ελληνικός Χρυσός.

(14) Συνεπεία επίσης της ως άνω ακύρωσης των μεταλλευτικών αδειών και των αδειών

επεξεργασίας χρυσού των Μεταλλείων Κασσάνδρας, η Kinross (μια καναδική

μεταλλευτική εταιρεία), ιδιοκτήτρια της TVX Hellas, έπαυσε τη χρηματοδότησή

της προκειμένου να διαφυλάξει την αξία των μετοχών της. Η συγκεκριμένη

ενέργεια υποχρέωσε την TVX Hellas να κινήσει πτωχευτική διαδικασία.

ΙΙ.γ. Μέτρο 1: Τιμή πώλησης χαμηλότερη της αγοραίας αξίας

(15) Στις 12 Δεκεμβρίου 2003, τα Μεταλλεία Κασσάνδρας μεταβιβάστηκαν από την

TVX Hellas στο ελληνικό Δημόσιο έναντι 11 εκατ. ευρώ, υπό όρους εξώδικου

διακανονισμού, στο πλαίσιο του οποίου πραγματοποιήθηκε συμψηφισμός

αμοιβαίων αξιώσεων (οι αξιώσεις της TVX Hellas έναντι του ελληνικού Δημοσίου

ανέρχονταν σε 293,5 εκατ. ευρώ). Την ίδια ημέρα, το ελληνικό Δημόσιο προέβη

στην πώληση των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην Ελληνικός Χρυσός έναντι 11

εκατ. ευρώ, χωρίς προηγούμενη εκτίμηση των στοιχείων ενεργητικού και χωρίς

ανοιχτό διαγωνισμό. Η πώληση περιλάμβανε: α) τα Μεταλλεία Στρατωνίου,

Σκουριών και Ολυμπιάδας, καθώς και τα σχετικά μεταλλευτικά δικαιώματα, β) γη,

γ) το απόθεμα μεταλλευμάτων, και δ) τα πάγια στοιχεία ενεργητικού (εξοπλισμός

εξόρυξης-επεξεργασίας, κατοικίες εργαζομένων και βιομηχανικά κτήρια).

Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές, το μέτρο αποσκοπούσε στην εξεύρεση ιδιοκτήτη

πρόθυμου να διατηρήσει σε λειτουργία τα μεταλλεία, ώστε να προστατευτούν η

απασχόληση και το περιβάλλον.

ΙΙ.δ. Μέτρο 2: Απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής φόρου και μείωση των

δικηγορικών αμοιβών

(16) Η πώληση των Μεταλλείων Κασσάνδρας από το ελληνικό Δημόσιο στην

Ελληνικός Χρυσός πραγματοποιήθηκε μέσω σύμβασης μεταξύ των δύο μερών, η

οποία κυρώθηκε με τον νόμο 3220/20048. Σύμφωνα με των εν λόγω νόμο, η

ενεργητικού και άρα η προσαρμογή πρέπει να είναι αντιπροσωπευτική των αλλαγών που σημειώθηκαν

στις τιμές στον κλάδο της βιομηχανίας. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή χρησιμοποίησε τον δείκτη τιμών

βιομηχανικής παραγωγής.

8 Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της 28ης Ιανουαρίου 2004.

6

Ελληνικός Χρυσός απαλλάχθηκε από την καταβολή οιουδήποτε φόρου. Υπήρξε

επίσης μείωση των δικηγορικών και λοιπών αμοιβών σε μόλις 5% του ποσού το

οποίο θα έπρεπε κανονικά να είχε καταβληθεί. Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές,

το μέτρο αποσκοπούσε στη δημιουργία κινήτρου για υποψήφιους αγοραστές διότι

η αξία των Μεταλλείων ήταν αρνητική.

(17) Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία9, ο φόρος μεταβίβασης ακίνητης περιουσίας

ανέρχεται σε 7% επί της αξίας της μεταβιβαζόμενης περιουσίας για τα πρώτα

15.000 ευρώ και σε 9% επί της υπόλοιπης αξίας. Επίσης, σύμφωνα με τον

ελληνικό Μεταλλευτικό Κώδικα10, ο ειδικός φόρος μεταβίβασης μεταλλευτικών

δικαιωμάτων ανέρχεται σε 5% επί της αξίας του μεταβιβαζόμενου δικαιώματος

(ήτοι της αξίας του μεταλλείου).

(18) Για τα μέτρα 1 και 2, στην παρούσα απόφαση η Επιτροπή καταλήγει σε συνολικό

ποσό ενίσχυσης ύψους 15,34 εκατ. ευρώ, έχοντας εξετάσει:

α) την αξία των τριών επιμέρους μεταλλείων (Στρατωνίου, Ολυμπιάδας και

Σκουριών) που συναποτελούν τα Μεταλλεία Κασσάνδρας, βάσει των

οικονομικών παραγόντων που ίσχυαν κατά τη στιγμή της πώλησης, καθώς

και την ικανότητα των εν λόγω μεταλλείων να καταστούν λειτουργικά (βλ.

εμπεριστατωμένη ανάλυση στις παραγράφους 63-79 κατωτέρω),

β) την αξία των εκτάσεων των Μεταλλείων Κασσάνδρας, όπως την

προσδιόρισε η έκθεση εκτίμησης (βλ. παράγραφο 19 κατωτέρω) και όπως

επαληθεύτηκε βάσει του τιμήματος που καταβλήθηκε για το μεγαλύτερο

μέρος των εν λόγω εκτάσεων σε ανοικτό διαγωνισμό που

πραγματοποιήθηκε το 1995 (βλ. εμπεριστατωμένη ανάλυση στις

παραγράφους 80-90 κατωτέρω),

γ) την αξία του αποθέματος μεταλλευμάτων που απέκτησε η Ελληνικός

Χρυσός μέσω της πώλησης του 2003, επίσης βάσει της προαναφερόμενης

έκθεσης εκτίμησης (βλ. εμπεριστατωμένη ανάλυση στις παραγράφους 91-

97 κατωτέρω),

δ) το ποσό των οφειλομένων φόρων των οποίων απαλλάχθηκε η Ελληνικός

Χρυσός στη σύμβαση πώλησης (βλ. εμπεριστατωμένη ανάλυση στις

παραγράφους 117-124 κατωτέρω).

9 Νόμος 1521/1950 που κυρώθηκε με τον νόμο 1587/1950 στο ΦΕΚ 294 A.

10 Ελληνικός Μεταλλευτικός Κώδικας του 1973, ΦEK 277A της 5/10/1973.

7

(19) Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, της 10ης Δεκεμβρίου 2008, η Επιτροπή

εξέφρασε αμφιβολίες, αφενός, για το κατά πόσο τα Μεταλλεία Κασσάνδρας

πωλήθηκαν από την Ελλάδα στην Ελληνικός Χρυσός έναντι της αγοραίας αξίας

τους, καθότι η πώληση πραγματοποιήθηκε χωρίς ανοικτό διαγωνισμό ή εκτίμηση

των στοιχείων ενεργητικού από ανεξάρτητο εκτιμητή και, αφετέρου, κατά πόσον η

πώληση σε τιμή χαμηλότερη της αγοραίας αξίας είναι συμβιβάσιμη με τη ΣΛΕΕ.

Έγινε επίσης παραπομπή σε έκθεση εκτίμησης των στοιχείων ενεργητικού των

Μεταλλείων Κασσάνδρας που δημοσιεύθηκε για λογαριασμό της European

Goldfields, μετόχου της Ελληνικός Χρυσός. Σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση, η

εύλογη αγοραία αξία των στοιχείων ενεργητικού των Μεταλλείων Κασσάνδρας

ανερχόταν σε 500 εκατ. δολάρια ΗΠΑ (ποσό που ισοδυναμούσε με 411 εκατ.

ευρώ στις 30 Ιουνίου 2004, βάσει της συναλλαγματικής ισοτιμίας 1,2155 δολάρια

ΗΠΑ/ευρώ της συγκεκριμένης ημέρας11). Η εν λόγω έκθεση δημοσιεύθηκε από

την Behre Dolbear International Ltd (εφεξής: «η έκθεση Behre Dolbear»), «μια

εξέχουσα διεθνή εταιρεία συμβούλων στον μεταλλευτικό κλάδο», σύμφωνα με την

European Goldfields12.

(20) Η Επιτροπή εξέφρασε επίσης αμφιβολίες για το κατά πόσον η απαλλαγή από την

υποχρέωση καταβολής φόρου και η μείωση των δικηγορικών αμοιβών συνιστούν

απαλλαγές από χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις προς το Δημόσιο οι οποίες είναι

συμβιβάσιμες με τη ΣΛΕΕ.

III ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΩΝ

ΙΙΙ.α. Παρατηρήσεις της Ελλάδας και του δικαιούχου

(21) Οι παρατηρήσεις της Ελλάδας και του δικαιούχου συμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή τις παραθέτει συγκεντρωτικά στις παραγράφους 22-31

κατωτέρω.

(22) Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές και τον δικαιούχο, η Ελλάδα ενήργησε μόνον ως

μεσάζων στην πώληση του 2003, διότι η TVX Hellas, εν μέσω πτωχευτικής

διαδικασίας, δεν ήταν σε θέση να πωλήσει τα Μεταλλεία απευθείας στην

Ελληνικός Χρυσός. Επίσης κατά τους ισχυρισμούς, η Ελλάδα ουδέποτε είχε στην

κυριότητά της τα Μεταλλεία ούτε και εισέπραξε οιοδήποτε χρηματικό ποσό κατά

την πώληση του 2003, καθότι το ποσό των 11 εκατ. ευρώ καταβλήθηκε απευθείας

στην TVX Hellas. Υποστηρίχθηκε επίσης ότι το 1995 η συναλλαγή πώλησης είχε

διενεργηθεί μεταξύ της TVX Hellas και του προηγούμενου ιδιοκτήτη, μιας

ιδιωτικής εταιρείας σε πτωχευτική διαδικασία και, συνεπώς, στην πώληση του

2003 δεν ενεπλάκησαν κρατικοί πόροι.

11 Στην απόφαση κίνησης της επίσημης διαδικασίας έρευνας στις 10 Δεκεμβρίου 2008, η Επιτροπή

χρησιμοποίησε τη συναλλαγματική ισοτιμία της 28ης Σεπτεμβρίου 2004, ήτοι της ημέρας δημοσίευσης

της έκθεσης Behre Dolbear, και μετέτρεψε την αποδοθείσα από την έκθεση αξία των 500 εκατ. ευρώ σε

408 εκατ. ευρώ. Για τους σκοπούς της παρούσας απόφασης, η Επιτροπή αποφάσισε να χρησιμοποιήσει

ως καταλληλότερη συναλλαγματική ισοτιμία αυτήν της 30ής Ιουνίου 2004, διότι είναι η ημερομηνία

για την οποία ισχύει η έκθεση Behre Dolbear και οι αξίες που αυτή αναφέρει.

12 Η Behre Dolbear αναφέρεται επίσης σε διάφορες μεταλλευτικές εκθέσεις και μελέτες εκτίμησης (για

λογαριασμό των Ηνωμένων Εθνών, της Citibank, της κυβέρνησης της Ινδίας, αλλά και εταιρειών όπως

της Anglo Asian Mining Plc, της Chaarat Holding Holdings Ltd και της Central African Mining and

Exploration Company Plc).

8

(23) Επιπροσθέτως, οι ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος ισχυρίζονται ότι κατά τη

στιγμή της πώλησης η αγοραία αξία των Μεταλλείων Κασσάνδρας ήταν μειωμένη

έως αρνητική, λόγω της μακράς παύσης των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων και

της ακύρωσης των μεταλλευτικών αδειών. Η αρνητική αγοραία αξία των

Μεταλλείων θα μπορούσε επίσης να καταδειχθεί από το γεγονός ότι η Kinross,

ιδιοκτήτρια εταιρεία της TVX Hellas και επιχείρηση της οικονομίας της αγοράς,

απέδωσε αρνητική αξία στα Μεταλλεία όταν κεφαλαιοποίησε σημαντικές

απώλειες από την επένδυσή της. Αναφέρθηκε επίσης ότι η θετική τιμή που

κατέβαλε η Ελληνικός Χρυσός, επίσης ιδιωτική εταιρεία, αιτιολογείται από την

ακυρωτική ρήτρα της σύμβασης η οποία εξάλειφε τον κίνδυνο του αγοραστή.

Επιπροσθέτως, στις παρατηρήσεις αναφέρεται ότι η γη που αγοράζεται από μια

μεταλλευτική εταιρεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνον για μεταλλευτικές

δραστηριότητες και δεν έχει αγοραία αξία επειδή η ελληνική νομοθεσία

αναγνωρίζει προτεραιότητα στις μεταλλευτικές δραστηριότητες σε ανάλογες

περιοχές. Συνεπώς, υποστηρίζεται ότι η μείωση της αξίας των μεταλλευτικών

δικαιωμάτων λόγω της μακράς παύσης των δραστηριοτήτων και της ακύρωσης

των μεταλλευτικών αδειών επέφερε μείωση και στην αξία της γης. Τέλος, σε ό,τι

αφορά το απόθεμα χρυσού που αποτελούσε μέρος των πωληθέντων στοιχείων

ενεργητικού στην Ελληνικός Χρυσός, υποστηρίζεται ότι το 2003 είχε αρνητική

τιμή, δεδομένων, αφενός, της σχετικά χαμηλής τιμής του χρυσού και, αφετέρου,

των σχετικά υψηλών συναφών εξόδων, όπως τα έξοδα μεταφοράς και

επεξεργασίας.

(24) Σε ό,τι αφορά τα κριτήρια της οικονομίας της αγοράς που πρέπει να λαμβάνονται

υπόψη σε μια συναλλαγή, και επιπροσθέτως των όσων αναφέρονται ανωτέρω, οι

ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος υποστηρίζουν ότι στα εν λόγω κριτήρια

περιλαμβάνονται επίσης περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα που συνδέονται

με την εικόνα της εταιρείας και την ικανοποίηση του προσωπικού. Η άποψη αυτή

ενισχύεται από το γεγονός ότι η TVX Hellas, μια επιχείρηση της οικονομίας της

αγοράς, έλαβε εξίσου υπόψη εργασιακά και περιβαλλοντικά ζητήματα

καταβάλλοντας σχετικές αποζημιώσεις. Υποστηρίχθηκε επίσης ότι η μη πώληση

των Μεταλλείων θα συνεπάγετο σημαντικές περιβαλλοντικές δαπάνες, της τάξεως

των 15,7 εκατ. ευρώ, οι οποίες θα βάρυναν το ελληνικό Δημόσιο. Παράλληλα,

στις παρατηρήσεις αναφέρεται ότι η τιμή που κατέβαλε η Ελληνικός Χρυσός

αιτιολογείται επίσης με κριτήρια της οικονομίας της αγοράς, καθότι ήταν ίση με

την τιμή που είχε ζητήσει η TVX Hellas, μια ιδιωτική εταιρεία. Σύμφωνα με την

Ελλάδα και με τον δικαιούχο, εάν μπορούσε η TVX Hellas, θα είχε ζητήσει

υψηλότερη τιμή. Επίσης, αναφέρεται ότι η τιμή που κατέβαλε η Ελληνικός

Χρυσός ήταν ίση προς τη λογιστική αξία του ενεργητικού στις οικονομικές

καταστάσεις της TVX Hellas. Τέλος, στις παρατηρήσεις αναφέρεται ότι η τιμή

που καταβλήθηκε κατά την πώληση του 2003 αντιστοιχούσε στην πραγματική

αξία των Μεταλλείων, ήτοι στην αξία του μεταλλείου στο Στρατώνι, καθότι ήταν

το μόνο σε λειτουργία. Σε ό,τι αφορά το μεταλλείο στις Σκουριές, η Ελλάδα και ο

δικαιούχος αναφέρουν ότι ουδέποτε είχαν πραγματοποιηθεί μεταλλευτικές

δραστηριότητες ή επενδύσεις εκεί, αλλά μόνο μεταλλευτική έρευνα, την οποία

διενήργησε η TVX Hellas πριν από την πώληση του 2003. Υποστηρίζουν επίσης

ότι για την κατασκευή μεταλλευτικών εγκαταστάσεων στο μεταλλείο στις

Σκουριές απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις. Για τους ανωτέρω λόγους,

υποστηρίζεται ότι η πώληση του 2003 δεν παρείχε στην Ελληνικός Χρυσός

ουδένα πλεονέκτημα.

(25) Σε ό,τι αφορά την έκθεση Behre Dolbear, ούτε η Ελλάδα ούτε ο δικαιούχος

αμφισβητούν την αξιοπιστία της ίδιας της Behre Dolbear. Ωστόσο, αμφότεροι

προβάλλουν ενστάσεις κατά της έκθεσης ισχυριζόμενοι ότι αυτή δεν μπορεί να

9

ληφθεί υπόψη διότι στόχος της ήταν να προσελκύσει το ενδιαφέρον των

επενδυτών, ενώ το χρονικό σημείο αναφοράς της (Ιούνιος 2004) δεν συνέπιπτε με

το χρονικό σημείο της πώλησης (Δεκέμβριος 2003). Επίσης, προβάλλουν το

επιχείρημα ότι η αξία των Μεταλλείων, όπως εκτιμήθηκε από την Behre Dolbear,

αφορά τα στοιχεία ενεργητικού σε συνδυασμό με τις σχετικές μεταλλευτικές

άδειες,, Η Ελληνικός Χρυσός ωστόσο αγόρασε μόνο τα στοιχεία ενεργητικού, ενώ

οι μεταλλευτικές άδειες επρόκειτο να εκχωρηθούν αργότερα από το ελληνικό

κράτος. Επιπλέον, υποστηρίζουν ότι η έκθεση δεν αναφέρεται στα πωληθέντα

στοιχεία ενεργητικού αλλά στην αξία της Ελληνικός Χρυσός ως ζωντανής

επιχείρησης και, για τον λόγο αυτό, δεν ήταν ενδεικτική της αξίας των στοιχείων

ενεργητικού που πωλήθηκαν από το ελληνικό Δημόσιο τον Δεκέμβριο του 2003.

Τέλος, στις παρατηρήσεις αναφέρεται ότι στη σελίδα 37 της έκθεσης, στον πίνακα

5.3, η Behre Dolbear εκτιμά την καθαρή παρούσα αξία των Μεταλλείων

Κασσάνδρας σε επίπεδο της οιονεί παραγωγής σε -2,59 εκατ. δολάρια ΗΠΑ και

άρα η πραγματικά καταβληθείσα τιμή (11 εκατ. ευρώ) ήταν υψηλότερη από την

αγοραία αξία των Μεταλλείων.

(26) Εάν, ωστόσο, ληφθεί υπόψη η έκθεση Behre Dolbear, η Ελλάδα υποστηρίζει ότι

μόνον η Προσέγγιση Εισοδήματος (από τις τρεις διαφορετικές μεθόδους που

εφαρμόζονται στην έκθεση) μπορεί να γίνει δεκτή διότι πρόκειται για διεθνώς

εφαρμοζόμενη βασική μέθοδο εκτίμησης, όμως μόνο σε ό,τι αφορά την

ημερομηνία έγκρισής της και υπό την προϋπόθεση εκχώρησης των μεταλλευτικών

αδειών και υλοποίησης σοβαρών επενδύσεων.

(27) Αφετέρου δε, οι ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος παραδέχονται ότι η Ελλάδα

πώλησε τα στοιχεία ενεργητικού απευθείας στην Ελληνικός Χρυσός χωρίς

προκήρυξη ανοιχτού διαγωνισμού ή προηγούμενη εκτίμηση της αξίας τους λόγω

πίεσης χρόνου για τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας και την προστασία του

περιβάλλοντος. Αναφέρεται επίσης ότι η TVX Hellas είχε αξιώσεις ύψους 293,5

εκατ. ευρώ έναντι της Ελλάδας, λόγω ζημιών που υπέστη από τις επενδύσεις στα

μεταλλεία (τα οποία έπαυσαν τη λειτουργία τους συνεπεία των ακυρωτικών

αποφάσεων του 2002) και από δαπάνες που πραγματοποίησε για την προστασία

του περιβάλλοντος. Επιπλέον, προβάλλεται το επιχείρημα ότι η σύμβαση πώλησης

δεν προέβλεπε ρήτρα ελάχιστων θέσεων εργασίας διότι οι μεταλλευτικές

δραστηριότητες απαιτούν μεγάλο αριθμό εργαζομένων, ενώ δεν υπάρχει η

δυνατότητα ποσοτικοποίησης της υποχρέωσης διατήρησης θέσεων εργασίας.

Τέλος, αναφέρθηκε ότι, σε περίπτωση έκδοσης εντολής ανάκτησης εκ μέρους της

Επιτροπής, θα μπορούσε να υποβληθεί αίτημα ακύρωσης της συμβάσεως και να

ζητηθεί από το Ελληνικό Δημόσιο να επιστρέψει στην εταιρεία 11 εκατ. ευρώ και

να του επιστραφούν τα στοιχεία ενεργητικού.

(28) Οι ελληνικές αρχές δηλώνουν εξάλλου ότι θα μπορούσε να ληφθεί υπόψη η αξία

που καθορίστηκε βάσει του ανοιχτού διαγωνισμού του 1995 και ότι η αξία της γης

θα μπορούσε να θεωρηθεί αμετάβλητη. Επίσης, αναφέρεται ότι μπορεί μεν να

γίνει δεκτή η μέθοδος που χρησιμοποιείται στην έκθεση Behre Dolbear (η μέθοδος

Προσέγγισης Εισοδήματος), όμως μόνο σε σχέση με την ημερομηνία της έκθεσης

(30 Ιουνίου 2004) υπό την προϋπόθεση εκχώρησης των μεταλλευτικών αδειών και

υλοποίησης σοβαρών επενδύσεων. Τέλος, γίνεται δεκτό ότι, κατά τη στιγμή της

πώλησης, το μεταλλείο Στρατωνίου διέθετε μεταλλευτικές άδειες σε ισχύ και άρα

ήταν λειτουργικό, πληρούσε δε ταυτόχρονα τη ρήτρα της έκθεσης Behre Dolbear

ως «οιονεί παραγωγική εγκατάσταση».

(29) Σε ό,τι αφορά την απαλλαγή της καταβολής φόρου και τη μείωση των

δικηγορικών αμοιβών, σύμφωνα με τον δικαιούχο, ο προβλεπόμενος φόρος

μεταβίβασης μεταλλείων δεν ήταν εφαρμοστέος στην προκείμενη περίπτωση.

10

Επιπλέον, σύμφωνα με την Ελλάδα, η αξία των Μεταλλείων ήταν αρνητική και

άρα ήταν απαραίτητο να δοθούν κίνητρα στους υποψήφιους αγοραστές. Η Ελλάδα

υποστηρίζει επίσης ότι το άρθρο 173 του ελληνικού Μεταλλευτικού Κώδικα

προβλέπει φόρο της τάξεως του 5%, όμως μόνο για συναλλαγές εξ επαχθούς

αιτίας, που, κατά την Ελλάδα, σημαίνει συναλλαγές οι οποίες προκαλούνται από

ατυχή συμβάντα, π.χ. τον θάνατο του ιδιοκτήτη, και άρα δεν ήταν εφαρμοστέο

στην προκείμενη περίπτωση. Ο δικαιούχος υποστηρίζει επίσης ότι η σύμβαση

πώλησης δεν είναι ακόμη οριστική εξαιτίας μιας ακυρωτικής ρήτρας και, συνεπώς,

θα ήταν πρόωρη η επιβολή οιουδήποτε φόρου. Τέλος, σύμφωνα με τον δικαιούχο,

η μείωση των δικηγορικών αμοιβών δεν εμπλέκει πόρους του Δημοσίου, διότι οι

δικηγόροι είναι ιδιώτες επαγγελματίες και ο φόρος και τα τέλη επί των αμοιβών

τους καταβλήθηκαν δεόντως.

(30) Η Ελλάδα αναγνωρίζει ότι επιβάλλεται πράγματι φόρος 7%-9% σε όλες τις

περιπτώσεις πώλησης γης, ανεξαρτήτως εάν πρόκειται για πώληση στοιχείων

ενεργητικού εταιρείας ή περιουσιακών στοιχείων ιδιωτών.

(31) Τέλος, τόσο η Ελλάδα όσο και ο δικαιούχος υποστηρίζουν ότι, ακόμη και αν η

πώληση του 2003 συνιστά ενίσχυση υπέρ της Ελληνικός Χρυσός, η τελευταία θα

ήταν επιλέξιμη για ενίσχυση σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του 1998

σχετικά με τις ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα και το πολυτομεακό πλαίσιο

του 2002 για τις περιφερειακές ενισχύσεις προς μεγάλα επενδυτικά σχέδια,

αμφότερα εφαρμοστέα την στιγμή της πώλησης, ως εταιρεία εγκατεστημένη σε

περιοχή επιλέξιμη κατά το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο α) της ΣΛΕΕ. Ο

δικαιούχος υποστηρίζει επίσης ότι η εταιρεία θα μπορούσε να είναι επιλέξιμη για

ενίσχυση δυνάμει του γενικού κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία, των

κατευθυντήριων γραμμών του 2008 σχετικά με τις ενισχύσεις για την προστασία

του περιβάλλοντος και του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της ΣΛΕΕ,

καθότι η συγκεκριμένη επένδυση αφορούσε έναν κλάδο και μια περιοχή ζωτικής

εθνικής σημασίας. Σε ό,τι αφορά την απαλλαγή από υποχρέωση καταβολής φόρου,

σύμφωνα με τον δικαιούχο, ο φόρος ισοδυναμούσε με 38.000 ευρώ και, άρα, ήταν

χαμηλότερος από το κατώτατο όριο για ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (100.000

ευρώ πληρωτέα σε περίοδο τριών ετών)13 και δεν συνεπάγετο κανένα όφελος υπέρ

της Ελληνικός Χρυσός.

ΙΙΙ.β. Παρατηρήσεις άλλων ενδιαφερομένων

(32) Η Επιτροπή έλαβε επίσης παρατηρήσεις επί της απόφασης κίνησης της

διαδικασίας εκ μέρους του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών

Δραστηριοτήτων (στις παραγράφους 32-34: «ΕΠΜΔ»)14. Το ΕΠΜΔ ισχυρίζεται

ότι στο ενεργητικό των Μεταλλείων Κασσάνδρας συγκαταλέγεται μεγάλος

αριθμός ακινήτων τα οποία αυξάνουν σημαντικά τη συνολική αξία των

μεταλλείων αλλά δεν ελήφθησαν υπόψη στην έκθεση Behre Dolbear.

Επιπροσθέτως, το ΕΠΜΔ απορρίπτει την επίκληση λόγων ανεργίας για τη

μεταβίβαση των Μεταλλείων χωρίς την τήρηση των νόμιμων διαδικασιών,

υποστηρίζοντας ότι η σύμβαση πώλησης δεν προέβλεπε καμία υποχρέωση της

Ελληνικός Χρυσός να προσλάβει συγκεκριμένο ή ελάχιστο αριθμό εργαζομένων.

(33) Στη συνέχεια, το ΕΠΜΔ απορρίπτει την επίκληση περιβαλλοντικών λόγων για τη

μεταβίβαση των Μεταλλείων χωρίς την τήρηση των νόμιμων διαδικασιών

13 Όπως ορίζεται από τον Κανονισμό της Επιτροπής (ΕΚ) αριθ. 69/2001 της 12ης Ιανουαρίου 2001 σχετικά με

την εφαρμογή των άρθρων 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ στις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας, ο οποίος ίσχυε

την στιγμή της πώλησης του 2003.

14 Βλ. παράγραφο 3.

11

υποστηρίζοντας ότι το άρθρο 1 της σύμβασης πώλησης του 2003 απαλλάσσει την

Ελληνικός Χρυσός από οιαδήποτε ευθύνη για ζημία στο περιβάλλον η οποία ήθελε

προκύψει ή αιτία αυτής ήθελε προκύψει πριν από τη δημοσίευση του νόμου για

την κύρωση της σύμβασης πώλησης. Τέλος, το ΕΠΜΔ ισχυρίζεται ότι στο

ενεργητικό των Μεταλλείων περιλαμβάνεται απόθεμα χρυσοφόρων

μεταλλευμάτων μεγάλης αξίας, ανερχόμενης σε 80 εκατ. ευρώ, το οποίο δεν

αναφέρεται στη σύμβαση πώλησης που υπεγράφη με την Ελληνικός Χρυσός.

(34) Αντικρούοντας τις παρατηρήσεις του ΕΠΜΔ, η Ελλάδα αναδιατυπώνει εκ νέου

την άποψη ότι η Ελληνικός Χρυσός δεν έλαβε κρατική ενίσχυση. Ειδικότερα, η

Ελλάδα υποστηρίζει ότι το ελληνικό Δημόσιο ουδέποτε υπήρξε ιδιοκτήτης ή

πωλητής των Μεταλλείων, αλλά είχε αποκλειστικά ρόλο μεσάζοντος στη

συναλλαγή μεταξύ των δύο συμβαλλόμενων ιδιωτικών φορέων. Η Ελλάδα

ισχυρίζεται επιπλέον ότι οι ισχυρισμοί του ΕΠΜΔ είναι αόριστοι, ανακριβείς και

αντιφατικοί. Τέλος, υποστηρίζει ότι το ΕΠΜΔ επιδιώκει την επιστροφή των

Μεταλλείων Κασσάνδρας στο ελληνικό Δημόσιο επειδή απώτερος στόχος του

είναι η προστασία του περιβάλλοντος.

(35) Τέλος, η Επιτροπή έλαβε επίσης παρατηρήσεις επί της απόφασης κίνησης της

διαδικασίας από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις15 των Μεταλλείων Κασσάνδρας

οι οποίες αμφισβητούν ότι τα μέτρα συνιστούν παράνομη κρατική ενίσχυση και

κάνουν αναφορά στη συνεισφορά των Μεταλλείων στην οικονομία και στην

απασχόληση.

IV ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ

(36) Βάσει των ανωτέρω πραγματικών περιστατικών και των επιχειρημάτων της

Ελλάδας και των λοιπών ενδιαφερομένων, η Επιτροπή αξιολογεί στην επόμενη

ενότητα τα υπό εξέταση μέτρα. Καταρχάς, η Επιτροπή αξιολογεί την ύπαρξη

κρατικής ενίσχυσης στα υπό εξέταση μέτρα προκειμένου να αποφασίσει εάν

υφίσταται ή όχι κρατική ενίσχυση (υποενότητα IV.α). Στη συνέχεια, σε περίπτωση

που κάποιο μέτρο πράγματι συνιστά ενίσχυση, η Επιτροπή αξιολογεί το

συμβιβάσιμο του μέτρου __________με την εσωτερική αγορά (υποενότητα IV.β).

IV.α. Ύπαρξη ενίσχυσης κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της

ΣΛΕΕ

(37) Προκειμένου να διαπιστώσει κατά πόσον ένα μέτρο συνιστά ενίσχυση, η Επιτροπή

πρέπει να εκτιμήσει εάν το αμφισβητούμενο μέτρο πληροί τις προϋποθέσεις του

άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ. Η εν λόγω διάταξη προβλέπει τα ακόλουθα:

«Ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με

κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό

διά της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων

παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την εσωτερική αγορά, κατά το μέτρο που

επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές, εκτός αν οι Συνθήκες ορίζουν

άλλως».

(38) Ενόψει της ως άνω διάταξης, η Επιτροπή θα αξιολογήσει στη συνέχεια κατά πόσον

τα προσβαλλόμενα μέτρα υπέρ της Ελληνικός Χρυσός συνιστούν κρατική

ενίσχυση.

Μέτρο 1: Τιμή πώλησης χαμηλότερη της αγοραίας αξίας

15 Βλ. παράγραφο 3.

12

α. Πλεονέκτημα

(39) Όταν το Δημόσιο πωλεί περιουσιακό στοιχείο σε τιμή χαμηλότερη της αγοραίας

αξίας, η πράξη αυτή ενέχει πλεονέκτημα υπέρ του αγοραστή (ο οποίος αποκτά το

περιουσιακό στοιχείο σε επιδοτούμενη τιμή), γεγονός το οποίο συνιστά

ενδεχομένως κρατική ενίσχυση. Αντιθέτως, ένα περιουσιακό στοιχείο πωλείται

στην αγοραία αξία του (και άρα αποκλείεται η ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης) όταν η

εν λόγω τιμή καθορίζεται από ανεξάρτητο εκτιμητή και αντιστοιχεί στην τιμή

πώλησης ή όταν η πώληση πραγματοποιείται μέσω ανταγωνιστικού, ανοιχτού,

διαφανούς και άνευ όρων διαγωνισμού, μέσω του οποίου επιλέγεται η μέγιστη

προσφορά16.

(40) Στην προκειμένη περίπτωση, τα Μεταλλεία Κασσάνδρας πωλήθηκαν χωρίς να

προηγηθεί ανοιχτός διαγωνισμός ή οιοσδήποτε τύπος εκτίμησης. Ωστόσο,

προκειμένου να αποφευχθεί η χορήγηση κρατικής ενίσχυσης, το Δημόσιο οφείλει

να ενεργεί ως συνετός ιδιώτης ιδιοκτήτης που αποβλέπει στη μεγιστοποίηση των

κερδών του, ήτοι ως «πωλητής της οικονομίας της αγοράς» και να επιδιώκει το

βέλτιστο οικονομικό αποτέλεσμα από μια πώληση. Συνεπώς, στην προκείμενη

περίπτωση η Επιτροπή αξιολόγησε την στάση του ελληνικού Δημοσίου ως

πωλητή της οικονομίας της αγοράς.

(41) Οι ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος υποστηρίζουν ότι περιβαλλοντικά και

κοινωνικά ζητήματα πρέπει επίσης να θεωρηθούν ως κριτήρια οικονομίας της

αγοράς διότι συνδέονται με την εικόνα της εταιρείας και με την ικανοποίηση του

προσωπικού. Κατά την άποψή τους, το επιχείρημα αυτό ενισχύεται από το γεγονός

ότι η TVX Hellas, μια επιχείρηση της οικονομίας της αγοράς, έλαβε εξίσου υπόψη

εργασιακά και περιβαλλοντικά ζητήματα καταβάλλοντας αποζημιώσεις για το

προσωπικό της, καθώς και για παλαιές περιβαλλοντικές ευθύνες (ευθύνες για την

περίοδο που προηγήθηκε της πώλησης του 2003). Ισχυρίζονται ότι, κατά τον ίδιο

τρόπο, ένας πωλητής οικονομίας της αγοράς θα δεχόταν χαμηλότερη τιμή

προκειμένου να αντιμετωπίσει περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα.

(42) Η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί το ως άνω επιχείρημα. Τα περιβαλλοντικά και

κοινωνικά προβλήματα είναι, εκ φύσεως, ζητήματα δημόσιας πολιτικής και

αποτελούν αρμοδιότητα των δημόσιων αρχών. Ένας πωλητής οικονομίας της

αγοράς θα λάμβανε ενδεχομένως υπόψη ζητήματα ανεργίας και περιβάλλοντος, το

πολύ σε περιορισμένο βαθμό, προκειμένου να προστατεύσει ή να καλλιεργήσει

την επιχειρηματική του φήμη ως κοινωνικώς ή περιβαλλοντικώς υπευθύνου

φορέα, όχι όμως σε σημείο που να θίγει σημαντικά τα οικονομικά του

συμφέροντα. Σε κάθε περίπτωση, ένας συνετός πωλητής οικονομίας της αγοράς,

στο πλαίσιο μιας πώλησης θα εκτιμούσε και θα ποσοτικοποιούσε τις πληρωμές ή

δαπάνες που θα συνεπάγοντο τα ζητήματα αυτά, προκειμένου να προσδιορίσει

πώς αυτές θα μπορούσαν να επηρεάσουν το αποδεκτό τίμημα. Στην προκειμένη

περίπτωση, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η σύμβαση δεν περιλαμβάνει ανάλογες

οικονομικές προδιαγραφές, η δε Ελλάδα δεν απέδειξε ότι κατά τη στιγμή της

πώλησης προέβη σε οιαδήποτε εκτίμηση τέτοιου είδους χρηματοοικονομικών

δαπανών.

(43) Οι ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος ισχυρίζονται επίσης ότι τα Μεταλλεία είχαν

αρνητική αγοραία αξία και αυτό καταδείχθηκε από το γεγονός ότι η Kinross,

ιδιοκτήτρια εταιρεία της TVX Hellas και επιχείρηση οικονομίας της αγοράς,

16 Έκθεση σχετικά με την πολιτική του ανταγωνισμού, 1993, σ. 256.

13

απέδωσε αρνητική αξία στα Μεταλλεία όταν κεφαλαιοποίησε σημαντικές

απώλειες από τις επενδύσεις της.

(44) Η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί αυτό το επιχείρημα. Πράγματι, η Επιτροπή

επισημαίνει ότι η TVX Hellas διέκοψε τις επιχειρηματικές της δραστηριότητες στα

Μεταλλεία Κασσάνδρας εξαιτίας της ακύρωσης των αδειών των μεταλλείων από

το Συμβούλιο Επικρατείας. Ωστόσο, το Στρατώνι διέθετε έγκυρη μεταλλευτική

άδεια κατά τη στιγμή της πώλησής του στο ελληνικό Δημόσιο από την TVX

Hellas (βλ. παράγραφο 13 ανωτέρω), ενώ η άδεια της Ολυμπιάδας παρέμενε

ακυρωθείσα. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θεωρεί ότι η απόφαση της TVX Hellas

να προβεί στην πώληση των Μεταλλείων Κασσάνδρας συνδεόταν με την αποτυχία

της σημαντικής της επένδυσης στην Ολυμπιάδα. Ως εκ τούτου, η στάση της TVX

Hellas συνδεόταν με την αξία της επένδυσης στην Ολυμπιάδα και όχι με την αξία

του μεταλλείου στο Στρατώνι.

(45) Οι ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος παραδέχονται ότι η Ελλάδα πώλησε τα

στοιχεία ενεργητικού απευθείας στην Ελληνικός Χρυσός χωρίς προκήρυξη

ανοιχτού διαγωνισμού ή προηγούμενη εκτίμηση της αξίας τους, λόγω πίεσης

χρόνου για τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας και την προστασία του

περιβάλλοντος. Σε ό,τι αφορά το τελευταίο, υποστηρίζουν ότι η μη πώληση των

Μεταλλείων θα επιβάρυνε το ελληνικό Δημόσιο με σημαντικές περιβαλλοντικές

δαπάνες, της τάξεως των 15,7 εκατ. ευρώ. Σε ό,τι αφορά την απασχόληση, οι

ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος αποδέχονται ότι η σύμβαση πώλησης δεν

προέβλεπε ρήτρα ελάχιστου αριθμού θέσεων εργασίας, υποστηρίζουν όμως ότι δεν

είναι εφικτή η ποσοτικοποίηση της υποχρέωσης διατήρησης θέσεων εργασίας και

ότι οι μεταλλευτικές δραστηριότητες απαιτούν μεγάλο αριθμό εργαζομένων.

(46) Η Επιτροπή επισημαίνει σε σχέση με τα ανωτέρω ότι πράγματι η αξία των

πωληθέντων στοιχείων ενεργητικού δεν εκτιμήθηκε με κανέναν τρόπο πριν από

την πώληση και ότι η πώληση δεν πραγματοποιήθηκε με ανοιχτή διαδικασία αλλά

με απευθείας επαφές με τον αγοραστή. Σε ό,τι αφορά τις περιβαλλοντικές δαπάνες

που υποστηρίζεται ότι θα επιβάρυναν την Ελλάδα, η Επιτροπή επισημαίνει ότι δεν

υπάρχει αναφορά σε αυτές ούτε στη σύμβαση ούτε σε οιοδήποτε άλλο έγγραφο

εκείνης της περιόδου. Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι καμία πρόσθετη

περιβαλλοντική υποχρέωση, πέραν αυτών που προβλέπει η νομοθεσία, δεν

επιβλήθηκε στον αγοραστή. Η Επιτροπή θεωρεί ότι, αν οι περιβαλλοντικές

δαπάνες θεωρηθούν παράγοντας που συνεκτιμάται για τον καθορισμό της τιμής

μιας πώλησης, ένας ιδιώτης πωλητής θα εκτιμούσε και θα ποσοτικοποιούσε

προσεκτικά τις δαπάνες αυτές προτού καθορίσει την τιμή πώλησης. Η Ελλάδα δεν

απέδειξε ότι, κατά τη στιγμή της πώλησης, προέβη σε οιαδήποτε τέτοια εκτίμηση

και ποσοτικοποίηση ή ότι έλαβε κατ’ άλλον τρόπον υπόψη τέτοιου είδους

περιβαλλοντικές δαπάνες.

(47) Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι η σύμβαση πώλησης του 2003 όντως δεν

περιελάμβανε ρήτρα βάσει της οποίας ο αγοραστής όφειλε να διατηρήσει ή να

δημιουργήσει κάποιον ελάχιστο αριθμό θέσεων εργασίας. Ως εκ τούτου, η

Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί ότι ο αγοραστής επιβαρύνθηκε με την υποχρέωση

να διατηρήσει περισσότερες θέσεις εργασίας από ό,τι ήταν αναγκαίο από

οικονομικής άποψης, δεδομένου ότι η σύμβαση πώλησης δεν προέβλεπε ουδεμία

υποχρέωση διατήρησης συγκεκριμένου αριθμού θέσεων εργασίας. Συνεπώς, η

Επιτροπή θεωρεί ότι, από την προοπτική του ιδιώτη πωλητή, κανένα επιχείρημα

σχετικά με τον αριθμό των θέσεων εργασίας και με την προστασία του

περιβάλλοντος δεν μπορεί να εξηγήσει τιμή πώλησης χαμηλότερη της αγοραίας

αξίας των μεταλλείων.

14

(48) Συνεπώς, βάσει των παραγράφων 46-47 ανωτέρω, η Επιτροπή δεν μπορεί να

δεχθεί τα επιχειρήματα της Ελλάδας και του δικαιούχου που εκτίθενται στην

παράγραφο 45 ανωτέρω.

(49) Σε ό,τι αφορά το ζήτημα της απασχόλησης και της προστασίας του περιβάλλοντος

(βλέπε παράγραφο 45), το Ελληνικό Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών

Δραστηριοτήτων αμφισβητεί την επίκληση λόγων ανεργίας για τη μεταβίβαση των

Μεταλλείων χωρίς την τήρηση των νόμιμων διαδικασιών, υποστηρίζοντας ότι η

σύμβαση πώλησης δεν προέβλεπε ουδεμία υποχρέωση της Ελληνικός Χρυσός να

προσλάβει συγκεκριμένο ή ελάχιστο αριθμό εργαζομένων. Το Ελληνικό

Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων υποστηρίζει επίσης ότι η

Ελληνικός Χρυσός αποκόμισε πλεονέκτημα διότι το άρθρο 1 της σύμβασης

πώλησης του 2003 απαλλάσσει την Ελληνικός Χρυσός από οιαδήποτε ευθύνη για

ζημία στο περιβάλλον ήθελε προκύψει ή αιτία αυτής ήθελε προκύψει πριν από τη

δημοσίευση του νόμου για την κύρωση της σύμβασης πώλησης.

(50) Όσον αφορά το δεύτερο επιχείρημα του Ελληνικού Παρατηρητηρίου

Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων ανωτέρω, η Επιτροπή επισημαίνει ότι όντως η

σύμβαση πώλησης του 2003 απαλλάσσει την Ελληνικός Χρυσός από οιαδήποτε

ευθύνη για ζημία στο περιβάλλον ήθελε προκύψει ή αιτία αυτής ήθελε προκύψει

πριν από τη δημοσίευση του νόμου για την κύρωση της σύμβασης πώλησης. Η

Επιτροπή θεωρεί ότι η ανωτέρω διάταξη της συμβάσεως δεν παρέχει στην

Ελληνικός Χρυσός ανεξάρτητο, ειδικό πλεονέκτημα το οποίο θα ήταν διαφορετικό

από την τιμή πώλησης. Στις ιδιωτικές συμβάσεις δεν είναι σπάνιες ρήτρες διά των

οποίων επιμερίζονται μεταξύ του πωλητή και του αγοραστή διάφορες

προηγούμενες οικονομικές υποχρεώσεις. Εν τέλει, τα συμβαλλόμενα μέρη της

πώλησης λαμβάνουν υπόψη τις ρήτρες αυτές κατά τον καθορισμό της τιμής

πώλησης. Για τον λόγο αυτόν, το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί τελικά στην

παρούσα υπόθεση είναι εάν η πώληση, λαμβανομένων υπόψη των όρων αυτής,

αντανακλούσε την αγοραία αξία των μεταλλείων.

(51) Οι ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος υποστηρίζουν περαιτέρω ότι η πώληση του

2003 δεν εκχώρησε κάποιο πλεονέκτημα στην Ελληνικός Χρυσός διότι η τιμή που

κατέβαλε η Ελληνικός Χρυσός ήταν ίση με τη λογιστική αξία των στοιχείων

ενεργητικού στις οικονομικές καταστάσεις της TVX Hellas, της εταιρείας που είχε

την κυριότητα των Μεταλλείων Κασσάνδρας προτού αυτά περιέλθουν στο

ελληνικό Δημόσιο.

(52) Η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί αυτό το επιχείρημα. Και τούτο διότι κρίνει ότι η

λογιστική αξία της TVX Hellas δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη για την εκτίμηση της

αξίας των στοιχείων ενεργητικού, καθότι προκύπτει από την απόσβεση της αξίας

στα βιβλία της επιχείρησης για φορολογικούς λόγους17, άρα αντιστοιχεί στη

λογιστική αξία των στοιχείων ενεργητικού. Κατά πάγια νομολογία18, η λογιστική

αξία δεν ταυτίζεται πάντοτε με την αγοραία αξία όταν το ζητούμενο είναι η

εκτίμηση των στοιχείων ενεργητικού με σκοπό τον καθορισμό της τιμής τους στο

πλαίσιο πώλησης. Επίσης, τα υπό εξέταση στοιχεία ενεργητικού μεταβιβάστηκαν

αυτόνομα και άρα η απόσβεση στην οποία είχε προβεί ο προηγούμενος ιδιοκτήτης

αφορούσε αποκλειστικά τα δικά του λογιστικά βιβλία και τη φορολόγηση του

ιδίου.

17 Απόσβεση βάσει των ποσοστών που ορίζονται από τις φορολογικές αρχές.

18 Βλ. υπόθεση T-415/05, Ελληνική Δημοκρατία κατά Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σκέψεις 307-308.

15

(53) Οι ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος ισχυρίζονται επίσης ότι η τιμή που κατέβαλε

η Ελληνικός Χρυσός αιτιολογείται με κριτήρια οικονομίας της αγοράς διότι ήταν

ίση με την τιμή που είχε ζητήσει η TVX Hellas, μια ιδιωτική εταιρεία. Εάν

μπορούσε, η τελευταία θα είχε ζητήσει υψηλότερη τιμή.

(54) Η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί αυτό το επιχείρημα. Πράγματι, η Επιτροπή

επισημαίνει ότι η τιμή που κατέβαλε η Ελλάδα στην TVX Hellas ήταν αποτέλεσμα

συμψηφισμού των αμοιβαίων αξιώσεων των δύο μερών. Η Επιτροπή επισημαίνει

επίσης ότι οι αξιώσεις της TVX Hellas έναντι της Ελλάδας ανέρχονταν σε 293,5

εκατ. ευρώ (βλ. παράγραφο 15 ανωτέρω). Κατά την έννοια αυτή, σε περίπτωση

που οι αξιώσεις των δύο μερών ανέρχονταν σε διαφορετικά ποσά, το τελικό

αποτέλεσμα του συμψηφισμού τους θα μπορούσε να είναι διαφορετικό, αν και θα

συνδεόταν με την πώληση των ίδιων στοιχείων ενεργητικού. Επομένως, η

Επιτροπή θεωρεί ότι ο προαναφερόμενος συμψηφισμός αξιώσεων δεν ήταν

αντιπροσωπευτικός της αξίας των πωληθέντων στοιχείων ενεργητικού.

(55) Συγχρόνως δε, η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι προαναφερόμενες αξιώσεις

αποτελούσαν αποζημιώσεις που είχαν ζητήσει τα δύο μέρη. Συγκεκριμένα, η

αξίωση της Ελλάδας αφορούσε περιβαλλοντικές ζημίες τις οποίες υποστηρίζει ότι

προκάλεσε η TVX Hellas. Η αξίωση της TVX Hellas αφορούσε περιβαλλοντικές

δαπάνες και απώλειες από επενδύσεις τις οποίες η εταιρεία υποστηρίζει ότι υπέστη

λόγω της ακύρωσης των μεταλλευτικών αδειών της το 2002. Η Επιτροπή

επισημαίνει επίσης ότι η αξία των στοιχείων ενεργητικού δεν είχε εκτιμηθεί κατά

οιονδήποτε τρόπο κατά την χρονική στιγμή του προαναφερόμενου συμψηφισμού.

Κατά συνέπεια, η τιμή των 11 εκατ. ευρώ για την πώληση των Μεταλλείων

Κασσάνδρας στο ελληνικό Δημόσιο συνδεόταν με τις υποτιθέμενες ευθύνες των

δύο μερών και όχι με την αξία των στοιχείων ενεργητικού.

(56) Τέλος, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η απόφαση της TVX Hellas να προβεί στην

πώληση των Μεταλλείων Κασσάνδρας συνδεόταν με την αποτυχία της

σημαντικής της επένδυσης στην Ολυμπιάδα, ήτοι με την αξία της επένδυσης στην

Ολυμπιάδα και όχι με την αξία του Στρατωνίου. Η Ελληνικός Χρυσός δεν είχε

πραγματοποιήσει τέτοιες επενδύσεις, και επομένως δεν εθίγη από την αποτυχία

της εν λόγω επένδυσης. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θεωρεί ότι η τιμή των 11 εκατ.

ευρώ για την πώληση των Μεταλλείων Κασσάνδρας στο ελληνικό Δημόσιο

αντιπροσωπεύει μόνο την εμπορική σχέση μεταξύ της TVX Hellas και του

ελληνικού Δημοσίου, καθώς και τη συγκεκριμένη κατάσταση της TVX Hellas

κατά τη χρονική στιγμή της πώλησης. Επομένως, δεν μπορούσε να είναι

αντιπροσωπευτική μιας χωριστής εμπορικής συμφωνίας, όπως αυτής μεταξύ του

ελληνικού Δημοσίου και της Ελληνικός Χρυσός.

(57) Βάσει των ανωτέρω (βλ. παραγράφους 54-56), η Επιτροπή καταλήγει στο

συμπέρασμα ότι δεν υπήρξε σύνδεση μεταξύ, αφενός, του συμψηφισμού των

αξιώσεων μεταξύ της Ελλάδας και της TVX Hellas και, αφετέρου, της αξίας των

στοιχείων ενεργητικού.

(58) Βάσει των ανωτέρω, και προκειμένου να διαπιστώσει κατά πόσο η τιμή πώλησης

αντιστοιχούσε στην αγοραία αξία των στοιχείων ενεργητικού, η Επιτροπή διέκρινε

τα στοιχεία ενεργητικού σε τρεις κατηγορίες: α) μεταλλεία, β) γη και γ) απόθεμα

μεταλλευμάτων. Για τον υπολογισμό της αγοραίας αξίας των στοιχείων

ενεργητικού, η Επιτροπή βασίστηκε στην έκθεση Behre Dolbear (βλ. παράγραφο

19 ανωτέρω). Σε ό,τι αφορά τη γη, η Επιτροπή επαλήθευσε την αξία που

αναφέρεται στην έκθεση χρησιμοποιώντας την τιμή που καταβλήθηκε για την εν

λόγω γη σε προηγούμενο διαγωνισμό του 1995 (βλ. παράγραφο 11 ανωτέρω).

16

(59) Αναφορικά με τη χρήση της έκθεσης Behre Dolbear, η Ελλάδα και ο δικαιούχος

υποστηρίζουν ότι η εν λόγω έκθεση δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη διότι στόχος της

ήταν να προσελκύσει το ενδιαφέρον των επενδυτών. Η Επιτροπή δεν μπορεί να

δεχθεί αυτό το επιχείρημα διότι η προσέλκυση του ενδιαφέροντος των επενδυτών

αποτελεί κύριο και νόμιμο στόχο οιασδήποτε έκθεσης εκτίμησης που

δημοσιεύεται εκ μέρους επιχειρήσεων της οικονομίας της αγοράς οι οποίες

αναζητούν κεφάλαια στις χρηματαγορές. Είναι απαραίτητο να ελέγχεται η

εγκυρότητα οιασδήποτε εκτίμησης, ωστόσο το γεγονός και μόνον ότι οι εκθέσεις

εκτίμησης έχουν ως στόχο να προσελκύσουν επενδυτές δεν αρκεί για να θεωρηθεί

αναξιόπιστη μια έκθεση εκτίμησης.

(60) Επιπλέον, η Ελλάδα και ο δικαιούχος υποστηρίζουν ότι η έκθεση δεν μπορεί να

ληφθεί υπόψη διότι το χρονικό σημείο αναφοράς της (Ιούνιος 2004) δεν συμπίπτει

με εκείνο της πώλησης (Δεκέμβριος 2003).

(61) Η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί το επιχείρημα αυτό. Επισημαίνει ότι η

ημερομηνία της έκθεσης Behre Dolbear είναι μεν η 30ή Ιουνίου 2004, ωστόσο το

περιεχόμενό της μπορεί να θεωρηθεί ως σύγχρονο της πώλησης του Δεκεμβρίου

2003 διότι προκύπτει από τη διαχρονική εξέλιξη των τιμών των μετάλλων κατά

την περίοδο 1993-2003.

(62) Το ελληνικό Δημόσιο και η Ελληνικός Χρυσός υποστηρίζουν ότι η έκθεση δεν

αναφέρεται στα πωληθέντα στοιχεία ενεργητικού αλλά στην αξία της Ελληνικός

Χρυσός ως ενεργούς επιχείρησης και, άρα, δεν είναι ενδεικτική της αξίας των

στοιχείων ενεργητικού που πωλήθηκαν από το ελληνικό Δημόσιο τον Δεκέμβριο

του 2003. Η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί αυτό το επιχείρημα διότι η έκθεση

παρουσιάζει αναλυτική εκτίμηση της αξίας των πωληθέντων στοιχείων

ενεργητικού σε μεμονωμένη βάση προκειμένου να υπολογιστεί η συνολική αξία

της εταιρείας.

α.α Υπολογισμός της αξίας των μεταλλείων

a.a.1. Επιχειρηματολογία σχετικά με την αξία των μεταλλείων

(63) Οι ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος ισχυρίζονται ότι την στιγμή της πώλησης, η

αγοραία αξία των Μεταλλείων Κασσάνδρας ήταν μειωμένη έως και αρνητική,

εξαιτίας της μακράς παύσης των δραστηριοτήτων και της ακύρωσης των

μεταλλευτικών αδειών. Υποστηρίζουν επίσης ότι η τιμή που καταβλήθηκε στην

πώληση του 2003 αντιπροσώπευε την αξία του μεταλλείου στο Στρατώνι, καθότι

ήταν το μόνο μεταλλείο που τελούσε εν λειτουργία. Ειδικότερα, η Ελλάδα

αποδέχεται ότι τη στιγμή της πώλησης, το Στρατώνι διέθετε έγκυρες

μεταλλευτικές άδειες και άρα τελούσε εν λειτουργία και πληρούσε τη ρήτρα

«οιονεί παραγωγικής εγκατάστασης» που εμπεριείχε η έκθεση Behre Dolbear.

(64) Η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι ακυρωτικές αποφάσεις του 2002 επηρέασαν μόνο

την αξία του μεταλλείου στην Ολυμπιάδα, διότι, πράγματι, τη στιγμή της πώλησης

το Στρατώνι διέθετε έγκυρες μεταλλευτικές άδειες και άρα είχε κάποια αξία.

Συγχρόνως δε, η TVX Hellas διέκοψε τις δραστηριότητες εξαιτίας της αποτυχίας

των επενδύσεων που είχε υλοποιήσει στον τομέα της εξόρυξης χρυσού όταν

ακυρώθηκαν οι άδειες στην Ολυμπιάδα. Ως εκ τούτου, η στάση της συνδεόταν

μόνο με την αξία της επένδυσης στην Ολυμπιάδα και όχι με την αξία του

μεταλλείου στο Στρατώνι.

17

(65) Σε ό,τι αφορά τις Σκουριές, οι ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος ισχυρίζονται ότι

ουδέποτε είχαν πραγματοποιηθεί μεταλλευτικές δραστηριότητες ή επενδύσεις εκεί,

αλλά μόνο μεταλλευτική έρευνα, την οποία διενήργησε η TVX Hellas πριν από

την πώληση του 2003, και ότι απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις προκειμένου να

κατασκευαστούν στο σημείο εκείνο μεταλλευτικές εγκαταστάσεις.

(66) Η Επιτροπή επισημαίνει ότι πράγματι το εν λόγω μεταλλείο δεν διέθετε

μεταλλευτικές άδειες ή ολοκληρωμένη μεταλλευτική υποδομή. Ωστόσο, οι

ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος δεν υπέβαλαν κάποια πληροφορία ή ισχυρό

επιχείρημα που να καταδεικνύει ότι το μεταλλείο στις Σκουριές δεν διέθετε τις

απαραίτητες διοικητικές άδειες ή ότι δεν ήταν οικονομικώς σκόπιμη η λειτουργία

του. Επιπλέον, σύμφωνα με την έκθεση Behre Dolbear, οι κεφαλαιουχικές

δαπάνες για την ανάπτυξη και κατασκευή μεταλλείου στις Σκουριές το 2004

ανέρχονταν σε 268 εκατ. δολάρια ΗΠΑ, ήτοι 220 εκατ. ευρώ. Στην έκθεσή της, η

Behre Dolbear εκφράζει την πεποίθησή της ότι οι δαπάνες αυτές είναι «εύλογες».

Συνεπώς, η Επιτροπή θεωρεί ότι δεν υπήρχαν διοικητικά ή οικονομικά κωλύματα

για την εκχώρηση των μεταλλευτικών αδειών ή για την κατασκευή μεταλλευτικών

υποδομών και την εκτέλεση μεταλλευτικών δραστηριοτήτων στις Σκουριές.

(67) Βάσει των ανωτέρω (παράγραφοι 60-64), η Επιτροπή θεωρεί ότι, τη στιγμή της

πώλησης, η αγοραία αξία της Ολυμπιάδας τέθηκε όντως σε κίνδυνο λόγω των

ακυρωτικών αποφάσεων του 2002, όμως δεν συνέβη το ίδιο με την αγοραία αξία

του Στρατωνίου και των Σκουριών. Κατά συνέπεια, κατά τη στιγμή της πώλησης

του 2003, ήταν δυνατό να εκτιμηθεί μια αγοραία αξία για τα Μεταλλεία

Κασσάνδρας.

α.α.2. Υπολογισμός της αξίας των μεταλλείων

(68) Προκειμένου να προβεί στον υπολογισμό της αξίας των Μεταλλείων Κασσάνδρας,

η Επιτροπή εξέτασε καθένα από τα τρία επιμέρους μεταλλεία που τα

συναποτελούν (Στρατώνι, Ολυμπιάδα και Σκουριές) ως προς τα εξής δύο

ζητήματα: α) την αξία του μεταλλείου, η οποία πρέπει να βασίζεται στους

οικονομικούς παράγοντες που ίσχυαν τη στιγμή της πώλησης, και β) την

ικανότητα λειτουργίας του μεταλλείου, προκειμένου να επιτευχθεί η εν λόγω αξία.

Βάσει των δύο αυτών ζητημάτων, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το

Στρατώνι και οι Σκουριές είχαν ορισμένη αξία που ήταν δυνατόν να επιτευχθεί,

ενώ η αξία της Ολυμπιάδος δύσκολα μπορούσε να καθοριστεί τη στιγμή της

πώλησης του 2003.

(69) Για την εκτίμηση της αξίας των μεταλλείων, η Επιτροπή χρησιμοποίησε την

έκθεση Behre Dolbear. Η συγκεκριμένη έκθεση εφαρμόζει τρεις μεθόδους για τον

υπολογισμό της εύλογης αγοραίας αξίας των Μεταλλείων Κασσάνδρας: α) την

εκτίμηση βάσει της Προσέγγισης Εισοδήματος19, β) την εκτίμηση βάσει των

Συναφών Συναλλαγών (συγκρίσιμων πωλήσεων), και γ) την προσέγγιση της

Κεφαλαιοποίησης της Αγοράς20. Οι αξίες που προκύπτουν από τις τρείς μεθόδους

19 Οι χρονικές περίοδοι που εξετάσθηκαν κατά την ανάλυση των ταμειακών ροών για την εκτίμηση βάσει

της Προσέγγισης Εισοδήματος για τα τρία μεταλλεία είναι: α) 2004-2035 για την Ολυμπιάδα, β) 2004-

2015 για το Στρατώνι, και γ) 2004-2034 για τις Σκουριές.

20 Η εκτίμηση μέσω της Προσέγγισης Εισοδήματος καθορίζει την εύλογη αγοραία αξία αφαιρώντας τα

σωρευτικά οφέλη που γεννώνται από ένα περιουσιακό στοιχείο το οποίο με την πάροδο του χρόνου

μετατρέπει τα οφέλη σε παρούσα αξία. Η μέθοδος των Συναφών Συναλλαγών καθορίζει την εύλογη

αγοραία αξία βάσει των τρεχουσών συναλλακτικών αξιών για περιουσιακά στοιχεία χρυσού όταν είναι

εφικτός ο καθορισμός της εύλογης αγοραίας αξίας. Τέλος, η προσέγγιση της Κεφαλαιοποίησης της

18

αντιστοίχως είναι: α) 130,3-402,5 εκατ. δολάρια ΗΠΑ ή 107,2-331,1 εκατ. ευρώ,

β) 504,7 εκατ. δολάρια ΗΠΑ ή 415,2 εκατ. ευρώ, και γ) 614,9 εκατ. δολάρια ΗΠΑ

ή 505,9 εκατ. ευρώ. Το εύρος που παρατηρείται στην εκτίμηση μέσω της

Προσέγγισης Εισοδήματος οφείλεται στα διαφορετικά σενάρια τιμολόγησης που

λαμβάνονται υπόψη (βλ. παράγραφο 72 κατωτέρω). Από τις τρεις αυτές μεθόδους,

η Επιτροπή εφάρμοσε την Προσέγγιση Εισοδήματος. Οι λόγοι για την επιλογή

αυτή αναλύονται στον πίνακα 1 κατωτέρω.

Πίνακας 1: Λόγοι για τη χρήση της Προσέγγισης Εισοδήματος

ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΓΟΡΑΣ

Η Προσέγγιση Εισοδήματος

παρέχει αναλυτικά τις αξίες

για κάθε μία εκ των τριών

μεταλλευτικών

εγκαταστάσεων και βάσει

των τιμών των μετάλλων

που ίσχυαν την στιγμή της

πώλησης των Μεταλλείων.

Κατά τον υπολογισμό της

αξίας ενός περιουσιακού

στοιχείου σε μια

συναλλαγή, μπορούν να

ληφθούν υπόψη μόνον οι

παράγοντες που ισχύουν

την στιγμή της

συναλλαγής.

Η Behre Dolbear φαίνεται

ότι θεωρεί πιο αξιόπιστη

την αξία που προκύπτει

από την Προσέγγιση

Εισοδήματος, καθώς

υποστηρίζει ότι

«Διαχρονικά, η Behre

Dolbear δίδει ιδιαίτερη

έμφαση στην αξία που

προκύπτει βάσει της

Προσέγγισης Εισοδήματος»

(σύνοψη των αξιών στη σ.

43 της έκθεσης Behre

Dolbear).

Η βάση της εκτίμησης με τη

μέθοδο Συναφών Συναλλαγών

είναι αμφισβητήσιμη διότι δύο

διαφορετικά μεταλλεία δεν

μπορούν να είναι ίδια.

Σύμφωνα με την Behre

Dolbear, η μέθοδος των

Συναφών Συναλλαγών είναι

αμφιλεγόμενη διότι κάθε

κοίτασμα μεταλλευμάτων,

ακόμη και του ίδιου αγαθού,

διαφέρει σε κάποιον βαθμό

από άλλα κοιτάσματα σε ό,τι

αφορά ζητήματα

ορυκτολογίας, τις συνθήκες

εξόρυξης, ζητήματα

μεταλλουργίας,

περιβαλλοντικές πτυχές,

κοινωνικά ζητήματα που

ανακύπτουν, την ποιότητα

των μεταλλευμάτων κ.λπ.

Η έκθεση Behre Dolbear

περιέχει επίσης ένα σχόλιο

σχετικά με τη μέθοδο της

Κεφαλαιοποίησης της Αγοράς,

από την American Appraisal

Associates. Σύμφωνα με το εν

λόγω σχόλιο, η μέθοδος αυτή

συνιστάται ως δευτερεύουσα

μέθοδος εκτίμησης ή ως

εμπειρική μέθοδος, κατάλληλη

______για τον έλεγχο εκτιμήσεων

που έγιναν με βασικές

μεθόδους.

Η Προσέγγιση Εισοδήματος

αποτελεί βασική μέθοδο

εκτίμησης. Συνεπώς, η

Προσέγγιση Εισοδήματος είναι

η πιο αξιόπιστη μέθοδος και,

επιπλέον, στην προκείμενη

περίπτωση, η μέθοδος της

Κεφαλαιοποίησης της Αγοράς

επαληθεύει μόνο την αξία που

προκύπτει από

κεφαλαιοποιήσεις της αγοράς

κατά το πρώτο εξάμηνο του

2004, οι οποίες δεν γίνονται

δεκτές επειδή οι εν λόγω

πληροφορίες είναι

μεταγενέστερες της πώλησης.

Συνεπώς, η μέθοδος της

Κεφαλαιοποίησης της Αγοράς

δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί

ούτε καν ως δευτερεύουσα

μέθοδος εκτίμησης.

(70) Η Ελλάδα παραδέχεται ότι, σε περίπτωση χρήσης της έκθεσης Behre Dolbear,

μόνον η Προσέγγιση Εισοδήματος μπορεί να γίνει δεκτή, καθότι πρόκειται για

διεθνώς εφαρμοζόμενη βασική μέθοδο εκτίμησης, και μόνο για την ημερομηνία

έγκρισής της (30 Ιουνίου 2004), καθώς και υπό την προϋπόθεση εκχώρησης των

μεταλλευτικών αδειών και υλοποίησης σοβαρών επενδύσεων.

Αγοράς βασίζεται στην παρούσα αξία που αποδίδεται από κρατικά χρηματιστήρια σε εταιρείες χρυσού

βάσει των αποδεδειγμένων και πιθανών αποθεμάτων των εν λόγω εταιρειών.

19

(71) Βάσει της Προσέγγισης Εισοδήματος, η Επιτροπή εκτιμά την αξία των μεταλλείων

την στιγμή της πώλησης του 2003, ως εξής (βλ. παραγράφους 72-79 κατωτέρω):

(72) Η Προσέγγιση Εισοδήματος εκτιμά την εύλογη αγοραία αξία των Μεταλλείων

Κασσάνδρας σε επίπεδο οιονεί παραγωγής21, όπως προκύπτει από τις

δραστηριότητες των μεταλλείων με σαφώς καθορισμένα έξοδα και αποδεδειγμένα

και πιθανά αποθέματα22. Η έκθεση εφαρμόζει τρία διαφορετικά σενάρια

καθορισμού της αξίας βάσει των τιμών που ίσχυαν κατά τις περιόδους: α) μέσος

όρος 1993-2003, β) πρώτο εξάμηνο του 2004 μόνο, και γ) μέσος όρος 1993-2003

συν το πρώτο εξάμηνο του 2004 (διά του 2). Η Επιτροπή θεωρεί ότι μπορεί να

ληφθεί υπόψη μόνο το σενάριο του μέσου όρου 1993-2003, σε αντίθεση με τα

άλλα δύο, διότι αυτό βασίζεται σε τιμές και κόστη που ίσχυαν την στιγμή της

πώλησης η οποία πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2003. Επιπροσθέτως, οι

ιστορικές τιμές της περιόδου 1993-2003, τις οποίες χρησιμοποίησε η Behre

Dolbear, δεν καταδεικνύουν καμία ιδιαίτερη τάση καθ’ u960 π{όλη τη διάρκεια της

περιόδου 1993-2003, ήτοι οι τιμές παρουσιάζουν διακυμάνσεις μεταξύ των

διαφόρων ετών και, συνεπώς, η Επιτροπή θεωρεί ότι ο μέσος όρος της περιόδου

1993-2003 ενσωματώνει καλύτερα τις ιστορικές εξελίξεις στην αγορά μετάλλων.

Επιπλέον, οι τιμές του πρώτου εξαμήνου του 2004 δεν είναι αντιπροσωπευτικές

της αξίας των μεταλλείων διότι αφορούν μόνον μια στιγμιαία εικόνα και, άρα, δεν

λαμβάνουν υπόψη τη διακύμανση των τιμών. Ο συνυπολογισμός της διακύμανσης

αυτής είναι ιδιαίτερης σημασίας προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις

ενδεχόμενων ασυνήθων αλλαγών ή τυχαίων γεγονότων και να σχηματιστεί μια

αξιόπιστη εικόνα της αξίας των μεταλλείων.

(73) Η Ελλάδα και ο δικαιούχος υποστηρίζουν ότι η Behre Dolbear εκτιμά την καθαρή

τρέχουσα αξία των οιονεί παραγωγικών Μεταλλείων Κασσάνδρας σε –2,59 εκατ.

δολάρια ΗΠΑ (σελίδα 37, πίνακας 5.3 της έκθεσης) και, άρα, η τιμή που

καταβλήθηκε στην πραγματικότητα (11 εκατ. ευρώ) ήταν υψηλότερη από την

αγοραία αξία των Μεταλλείων.

(74) Η Επιτροπή επισημαίνει ότι, σε μεμονωμένη βάση, οι καθαρές παρούσες αξίες (σε

επίπεδο οιονεί παραγωγής) που προκύπτουν βάσει της Προσέγγισης Εισοδήματος

για τις τρεις μεταλλευτικές εγκαταστάσεις είναι: α) για την Ολυμπιάδα –28,79

εκατ. δολάρια ΗΠΑ, ήτοι -23,7 εκατ. ευρώ, β) για το Στρατώνι, 10,48 εκατ.

δολάρια ΗΠΑ, ήτοι 8,6 εκατ. ευρώ, και γ) για τις Σκουριές, 15,72 εκατ. δολάρια

ΗΠΑ, ήτοι 12,9 εκατ. ευρώ. Από τις ως άνω τρεις αξίες πράγματι προκύπτει

αθροιστικά το αρνητικό ποσό των 2,59 εκατ. ευρώ.

(75) Ωστόσο, η Επιτροπή δεν αποδέχεται το ως άνω επιχείρημα της Ελλάδας και του

δικαιούχου. Από τις ως άνω αξίες, η Επιτροπή συμπεραίνει ότι πράγματι η καθαρή

παρούσα αξία της Ολυμπιάδας (σε επίπεδο οιονεί παραγωγής) την στιγμή της

πώλησης ήταν αρνητική. Ωστόσο, θεωρεί ότι η αρνητική καθαρή παρούσα αξία

της Ολυμπιάδας σημαίνει ότι την στιγμή της πώλησης τα αναμενόμενα κέρδη από

τη λειτουργία του μεταλλείου στο επίπεδο των τιμών που ίσχυαν κατά τα

προηγούμενα 11 έτη θα ήταν αρνητικά. Με βάση το επίπεδο της τιμής του χρυσού,

οιοσδήποτε ιδιοκτήτης της Ολυμπιάδας θα είχε επιλέξει να μην θέσει σε

λειτουργία το μεταλλείο και θα επεδίωκε να αποφύγει τις απώλειες, στο μέτρο του

δυνατού. Όπως προκύπτει, εάν δεν έθετε σε λειτουργία το μεταλλείο, ο αγοραστής

θα περιόριζε τις απώλειες σε 5,5 εκατ. ευρώ, έξοδα τα οποία όφειλε βάσει

21 Εν λειτουργία, υπό κατασκευή ή σε τελικό στάδιο μελέτης σκοπιμότητας.

22 Τα αποθέματα μεταλλευμάτων αποτελούν πόρους των οποίων η εξόρυξη θεωρείται οικονομικά

σκόπιμη. Τα αποθέματα μπορούν να είναι είτε πιθανά είτε αποδεδειγμένα.

20

σύμβασης να αναλάβει για περιβαλλοντικούς λόγους και για σκοπούς συντήρησης.

Ωστόσο, μόνον από τα παραπάνω δεν μπορεί κανείς να συναγάγει το συμπέρασμα

ότι η αξία του μεταλλείου της Ολυμπιάδας πρέπει να εκτιμηθεί σε -5,5 εκατ. ευρώ.

Και αυτό διότι η κυριότητα ενός μεταλλείου συνοδεύεται καταρχήν από μια αξία

προαίρεσης: ο ιδιοκτήτης μπορεί να θέσει σε λειτουργία το μεταλλείο όταν οι

συνθήκες είναι ευνοϊκές (οι τιμές του χρυσού είναι αρκετά υψηλές) και να επιλέξει

να μην το θέσει σε λειτουργία όταν οι συνθήκες είναι δυσμενείς (οι τιμές του

χρυσού δεν είναι αρκετά υψηλές). Στο πλαίσιο αυτό, η Ελληνικός Χρυσός μπορεί

να επέλεξε να εξαγοράσει το μεταλλείο ως μέρος του πακέτου των Μεταλλείων

Κασσάνδρας ή έχοντας κατά νου ότι μελλοντικά θα ήταν σε θέση να υλοποιήσει

τις απαραίτητες επενδύσεις στο μεταλλείο Ολυμπιάδας ώστε να επανεκκινήσει την

κερδοφόρο εκμετάλλευσή του όταν οι τιμές του χρυσού θα άγγιζαν επίπεδα

(σημαντικά) υψηλότερα από εκείνα της προηγούμενης περιόδου 1993-2003.

(76) Η αξιόπιστη εκτίμηση όμως της εν λόγω αξίας προαίρεσης είναι αρκετά σύνθετη.

Ακόμα πιο σημαντικό είναι δε το γεγονός ότι η αξία αυτή θα πρέπει να

προσαρμοστεί στο (ίσως μεγάλο) ενδεχόμενο ότι, ακόμη και εάν οι τιμές του

χρυσού ήταν αρκετά υψηλές ώστε να επιτρέπουν την κερδοφόρο λειτουργία, δεν

θα εκχωρούνταν άδεια για το εν λόγω μεταλλείο. Όπως υποδεικνύεται ανωτέρω

(βλ. παράγραφο 12), οι μεταλλευτικές άδειες και οι άδειες επεξεργασίας χρυσού

του μεταλλείου Ολυμπιάδας είχαν ακυρωθεί για περιβαλλοντικούς λόγους που

χαρακτηρίστηκαν σοβαροί. Ως εκ τούτου, εύλογα θα θεωρούσε κανείς ότι η αξία

προαίρεσης του μεταλλείου Ολυμπιάδος μπορεί συντηρητικά να εκτιμηθεί ως

μηδενική. Αντιστοίχως, η καθαρή αξία του μεταλλείου Ολυμπιάδος θα εκτιμάτο

σε -5,5 εκατ. ευρώ.

(77) Αντιθέτως, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι επιμέρους αξίες που αποδίδονται στο

Στρατώνι και στις Σκουριές ανέρχονται στο ποσό των 21,5 εκατ. ευρώ, ως το

άθροισμα των αξιών των δύο μεταλλείων σύμφωνα με την έκθεση της Behre

Dolbear (8,6 εκατ. ευρώ συν 12,9 εκατ. ευρώ, αντιστοίχως, βλ. παράγραφο 74

ανωτέρω), διότι:

α) το Στρατώνι διέθετε έγκυρη μεταλλευτική άδεια, ολοκληρωμένη

μεταλλευτική υποδομή και θετική αξία που προέκυπτε από τις

δραστηριότητές του (θετική καθαρή παρούσα αξία), και άρα ήταν

λειτουργικό τη στιγμή της πώλησης·

β) εις ό,τι αφορά τις Σκουριές, η Επιτροπή θεωρεί ότι δεν υπήρχαν διοικητικά

ή οικονομικά κωλύματα για την εκχώρηση των μεταλλευτικών αδειών ή

την κατασκευή μεταλλευτικών υποδομών και την εκτέλεση μεταλλευτικών

δραστηριοτήτων. Παράλληλα, και οι Σκουριές είχαν θετική αξία που

προέκυπτε από τις δραστηριότητες του μεταλλείου (θετική καθαρή

παρούσα αξία).

(78) Η Ελλάδα και ο δικαιούχος υποστηρίζουν ότι η αξία των Μεταλλείων όπως

υπολογίζεται από την Behre Dolbear δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη διότι αφορά τα

στοιχεία ενεργητικού μαζί με τις σχετικές μεταλλευτικές άδειες. Ωστόσο, η

Ελληνικός Χρυσός αγόρασε μόνο τα στοιχεία ενεργητικού, ενώ οι μεταλλευτικές

άδειες θα εκχωρούνταν αργότερα από το ελληνικό Δημόσιο. Η Επιτροπή δεν

αποδέχεται το επιχείρημα αυτό διότι, όπως καταδείχθηκε ανωτέρω, το Στρατώνι

διέθετε πράγματι έγκυρη μεταλλευτική άδεια τη στιγμή της πώλησης. Σε ό,τι

αφορά τις Σκουριές, όπως επίσης καταδείχθηκε ανωτέρω, δεν υπήρχαν διοικητικά

κωλύματα για την εκχώρηση της σχετικής μεταλλευτικής άδειας. Επίσης, το

κόστος για την υποβολή αίτησης και για την απόκτηση μεταλλευτικής άδειας για

21

τις Σκουριές περιοριζόταν στις αμοιβές των γεωλόγων και λοιπών

εμπειρογνωμόνων για την κατάρτιση των μελετών που απαιτούνταν για την

έκδοση της άδειας, καθώς και στα τέλη για εγγυητική επιστολή την οποία

απαιτούσε το αρμόδιο υπουργείο. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις των ελληνικών

αρχών, οι προαναφερόμενες δαπάνες ανέρχονται, αντιστοίχως, σε 5.000 ευρώ

περίπου σε βάση ad hoc, συν 600.000 ευρώ ετησίως, το πολύ. Η Επιτροπή θεωρεί

χαμηλά αυτά τα ποσά εν σχέσει προς τις συνολικές κεφαλαιουχικές δαπάνες για

την ανάπτυξη και την κατασκευή του μεταλλείου στις Σκουριές, οι οποίες το 2004

ανήλθαν σε 268 εκατ. δολάρια ΗΠΑ, ήτοι σε 220 εκατ. ευρώ (βλ. παράγραφο 66

ανωτέρω). Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι προαναφερόμενες δαπάνες για

την απόκτηση μεταλλευτικής άδειας δεν συνιστούσαν εμπόδιο για μια εταιρεία

που επιθυμούσε να επενδύσει στις Σκουριές. Η Επιτροπή επισημαίνει εξάλλου ότι

η έκθεση της Behre Dolbear περιλαμβάνει επίσης «διοικητικές» δαπάνες στον

υπολογισμό της καθαρής παρούσης αξίας του μεταλλείου και θεωρεί, επομένως,

ότι οι προαναφερόμενες δαπάνες (για την υποβολή αίτησης και για την απόκτηση

μεταλλευτικής άδειας για τις Σκουριές) έχουν ληφθεί υπόψη στην έκθεση της

Behre Dolbear.

(79) Βάσει των ανωτέρω, η αξία των μεταλλείων εκτιμάται σε 16 εκατ. ευρώ και για τα

τρία μεταλλεία (21,5 εκατ. ευρώ – 5,5 εκατ. ευρώ).

α.β Υπολογισμός της αξίας της γης

(80) Οι ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος υποστηρίζουν ότι η γη που αγοράζεται από

μεταλλευτική εταιρεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για μεταλλευτικές

δραστηριότητες και δεν έχει αγοραία αξία διότι η ελληνική νομοθεσία αναγνωρίζει

προτεραιότητα στις μεταλλευτικές δραστηριότητες σε ανάλογες περιοχές. Ως εκ

τούτου, η μείωση της αξίας των μεταλλευτικών δικαιωμάτων λόγω της μακράς

παύσης των δραστηριοτήτων και της ακύρωσης των μεταλλευτικών αδειών

επέφερε μείωση και στην αξία της γης.

(81) Επί του ως άνω ζητήματος, η Επιτροπή θεωρεί την υπό εξέταση γη ως στοιχείο

του ενεργητικού μιας μεταλλευτικής επιχείρησης και όχι ως «ακίνητη περιουσία»,

υπό την ευρύτερη έννοια του όρου, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των

μεταλλευτικών δραστηριοτήτων (ρύπανση, διατάραξη του περιβάλλοντος κ.λπ.)

που θα καθιστούσαν αμφίβολη τη δυνατότητα εμπορίας των εν λόγω στοιχείων

ενεργητικού χωριστά από τα μεταλλεία.

(82) Ωστόσο, η Επιτροπή θεωρεί επίσης ότι οποιοδήποτε στοιχείο του ενεργητικού μιας

επιχείρησης διαθέτει αξία, διότι συνεισφέρει ή μπορεί να συνεισφέρει στις

επιχειρηματικές της δραστηριότητες και στην αποκόμιση κερδών. Τα Μεταλλεία

Κασσάνδρας ήταν μια επιχείρηση σε λειτουργία την στιγμή της πώλησης και, άρα,

η Επιτροπή θεωρεί ότι η γη μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τις δραστηριότητες

των Μεταλλείων και ότι πράγματι είχε κάποια αξία. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεν

μπορεί να δεχθεί το επιχείρημα της Ελλάδας και της Ελληνικός Χρυσός.

(83) Το Ελληνικό Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων ισχυρίζεται ότι

στο ενεργητικό των Μεταλείων Κασσάνδρας περιλαμβάνεται μεγάλος αριθμός

ακινήτων που αυξάνει σημαντικά τη συνολική του αξία και τα οποία, ωστόσο, δεν

ελήφθησαν υπόψη στην έκθεση Behre Dolbear.

(84) Πάντως, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η έκθεση Behre Dolbear στην

πραγματικότητα λαμβάνει υπόψη τη γη, ξεχωριστά από τα μεταλλεία. Ειδικότερα,

η έκθεση Behre Dolbear θεωρεί τη γη ως μη ορυκτό στοιχείο του ενεργητικού των

22

Μεταλλείων Κασσάνδρας και της αποδίδει την αξία των 6 εκατ. ευρώ23, χωριστά

από τη μέθοδο Προσέγγισης Εισοδήματος.

(85) Η Behre Dolbear αναφέρει ωστόσο στην έκθεσή της ότι η αξία που αποδίδεται στη

γη είναι εκείνη που υποβλήθηκε από την Ελληνικός Χρυσός, και ότι η αξία αυτή

δεν έχει εκτιμηθεί από την Behre Dolbear. Συνεπώς, η Επιτροπή πρέπει να

επαληθεύσει την εν λόγω αξία.

(86) Για τους σκοπούς της επαλήθευσης, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη την τιμή που

καταβλήθηκε για τη γη στον ανοιχτό διαγωνισμό που διενεργήθηκε το 1995 για

την πώληση των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην TVX Hellas (βλ. παράγραφο 6

ανωτέρω). Δεν πρόκειται για βασικό αλλά για δευτερεύοντα υπολογισμό με

αντικείμενο την εξέταση της εγκυρότητας της αξίας στην έκθεση Behre Dolbear (6

εκατ. ευρώ).

(87) Οι ελληνικές αρχές αποδέχονται ότι θα μπορούσε να ληφθεί υπόψη η αξία που

καθορίστηκε κατά τον ανοιχτό διαγωνισμό του 1995 και ότι η αξία της γης μπορεί

να θεωρηθεί ότι παρέμεινε αμετάβλητη. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι, στο πλαίσιο

της πώλησης των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην TVX Hellas το 1995, η τιμή που

αποδόθηκε στη γη ανερχόταν σε 1,2 δισεκατ. δραχμές. Η Επιτροπή διαπιστώνει

ότι δεν υπάρχουν έγκυρες αναφορές τιμών ή δείκτες τιμών για τη γη των

Μεταλλείων Κασσάνδρας που θεωρείται ως στοιχείο του ενεργητικού μιας

μεταλλευτικής επιχείρησης και όχι ως ακίνητη περιουσία υπό την ευρύτερη έννοια

του όρου (βλ. παράγραφο 81 ανωτέρω). Αν υπήρχαν έγκυρες αναφορές τιμών ή

δείκτες τιμών αυτού του είδους, θα επέτρεπαν να υπολογιστεί η τρέχουσα αξία

αναφοράς. Ελλείψει αυτών, η Επιτροπή θεωρεί ότι η τιμή του 1995 αποτελεί την

καλύτερη διαθέσιμη εκτίμηση στην προκειμένη περίπτωση. Επομένως, η Επιτροπή

θεωρεί ως σημείο αφετηρίας την εύλογη αγοραία αξία της γης ύψους 1,2 δισεκατ.

δραχμών ή 3,5 εκατ. ευρώ (βάσει της συναλλαγματικής ισοτιμίας 340,75

δραχμές/ευρώ με την οποία η Ελλάδα εντάχθηκε στην ευρωζώνη το 2001).

(88) Επιπλέον, μετά το 1995, η TVX Hellas αγόρασε 70 επιπρόσθετες εκτάσεις (την

περίοδο 1997-2000, εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος την περίοδο 1998-1999).

Η Επιτροπή σημειώνει ότι η αξία αγοράς των εν λόγω 70 επιπρόσθετων εκτάσεων

ανέρχεται σε 1,1 εκατ. ευρώ, όπως παρουσιάζεται στις οικονομικές καταστάσεις

της TVX Hellas. Η Επιτροπή χαρακτηρίζει την εν λόγω αξία απόκτησης ως

προσανατολισμένη στην οικονομία της αγοράς διότι καθορίστηκε από την ίδια την

αγορά. Με την πρόσθεση των ανωτέρω δύο αξιών (3,5 εκατ. ευρώ συν 1,1 εκατ.

ευρώ), η συνολική εύλογη αγοραία αξία της γης ανέρχεται σε 4,6 εκατ. ευρώ.

(89) Το ως άνω ποσό των 4,6 εκατ. ευρώ αντιστοιχεί στην ονομαστική αξία της γης το

2003 βάσει των τιμών του 1995 και της περιόδου 1997-2000. Η Επιτροπή θεωρεί

ότι η αξία αυτή πρέπει να προσαρμοστεί σύμφωνα με τον ελληνικό γενικό δείκτη

τιμών βιομηχανικής παραγωγής για τις περιόδους 1995-2003 και 1998-2003.

Επιλέγεται ο δείκτης τιμών βιομηχανικής παραγωγής διότι η υπό εξέταση γη

αποτελεί στοιχείο του ενεργητικού μιας βιομηχανικής επιχείρησης και, άρα, η

προσαρμογή πρέπει να είναι αντιπροσωπευτική των αλλαγών στις τιμές που

σημειώθηκαν στον βιομηχανικό κλάδο. Η εν λόγω προσαρμογή των τιμών

πώλησης το 1995 και την τριετία 1997-2000 οδηγεί σε τελικό αποτέλεσμα 5,9

εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2003.

23 Βλέπε σ. 42 της έκθεσης Behre Dolbear, «Μη ορυκτά στοιχεία ενεργητικού και παθητικού».

23

(90) Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η ως άνω αξία των 5,9 εκατ. ευρώ προσεγγίζει σε

μεγάλο βαθμό την αξία των 6 εκατ. ευρώ που αναφέρει η Behre Dolbear στην

έκθεση εκτίμησης (βλ. παράγραφο 84 ανωτέρω). Η Επιτροπή θεωρεί ότι η στενή

αυτή αντιστοιχία που χρησιμοποιήθηκε στην έκθεση Behre Dolbear επιβεβαιώνει

την ασφαλή εκτίμηση της γης στην οποία προέβη η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. και,

συνεπώς, δικαιολογεί το γεγονός ότι το ποσό των 6 εκατ. ευρώ θεωρήθηκε

αντιπροσωπευτικό της εύλογης αγοραίας αξίας τον Δεκέμβριο του 2003.

α.γ Υπολογισμός της αξίας του αποθέματος μεταλλευμάτων

(91) Στην πώληση του 2003 περιλαμβανόταν επίσης ποσότητα ορυκτών με

συμπυκνώματα24 χρυσού. Οι ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος υποστηρίζουν ότι,

το 2003, το ως άνω απόθεμα είχε αρνητική αξία διότι η τιμή του χρυσού ήταν

σχετικά χαμηλή και οι συναφείς δαπάνες σχετικά υψηλές.

(92) Ειδικότερα, οι ελληνικές αρχές κοινοποίησαν υπολογισμό του σημείου τιμών στο

«κατώφλι κερδοφορίας», σύμφωνα με τον οποίο η εμπορία του ανωτέρω

αποθέματος θα απέφερε κέρδη. Αν ληφθεί υπόψη η συγκέντρωση χρυσού στο

μετάλλευμα, δηλαδή 0,7 ουγγιές χρυσού ανά τόνο, καθώς και η τιμή του χρυσού

στις 12 Δεκεμβρίου 2003, δηλαδή 407 δολάρια ΗΠΑ ανά ουγγιά, η αξία του

χρυσού που είναι συγκεντρωμένος στο απόθεμα χρυσού ανερχόταν σε 284,9

δολάρια ΗΠΑ ανά τόνο. Επίσης, οι ελληνικές αρχές κοινοποίησαν τις δαπάνες

σχετικά με την εμπορία του ανωτέρω αποθέματος: κόστος επεξεργασίας 245

δολάρια ΗΠΑ ανά ουγγιά και 171,5 δολάρια ΗΠΑ ανά τόνο· έξοδα μεταφοράς 50

δολάρια ΗΠΑ ανά τόνο· ποινές καθαρισμού 270 δολάρια ΗΠΑ ανά τόνο· και

χρεώσεις επεξεργασίας 5 δολάρια ΗΠΑ ανά ουγγιά και 4,1 δολάρια ΗΠΑ ανά

τόνο. Ο υπολογισμός των ανωτέρω αποτελεσμάτων δίνει αρνητική τιμή πώλησης

210,7 δολαρίων ΗΠΑ ανά τόνο.

(93) Η Επιτροπή επαλήθευσε πράγματι τον ανωτέρω υπολογισμό. Η Επιτροπή θεωρεί

ότι για τους ως άνω λόγους τιμής και κόστους, η τιμή του αποθέματος αυτού τη

στιγμή της πώλησης ήταν ζημιογόνος. Ενδεχομένως η εμπορία του αποθέματος

των μεταλλευμάτων χρυσού να απέφερε κέρδη, αν υπήρχε ή αναμενόταν αλλαγή

στα έξοδα μεταφοράς, όμως επρόκειτο για αβέβαιο στοιχείο. Επίσης, στην έκθεση

Behre Dolbear δεν παρουσιάζεται η αξία του αποθέματος των μεταλλευμάτων

χρυσού. Συνεπώς, η Επιτροπή κρίνει ότι δεν είναι εφικτός ο υπολογισμός της

αξίας του εν λόγω αποθέματος.

(94) Το Ελληνικό Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων εικάζει ότι το

απόθεμα των χρυσοφόρων μεταλλευμάτων είχε σημαντική αξία που ανερχόταν σε

80 εκατ. ευρώ. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η αξία των 80 εκατ. ευρώ δεν

τεκμηριώνεται από οιαδήποτε δεδομένα ή αποδεικτικά στοιχεία εκ μέρους του

Ελληνικού Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων. Βάσει τούτου,

καθώς και βάσει του ως άνω υπολογισμού, από τον οποίο προκύπτει ότι δεν είναι

εφικτός ο υπολογισμός της αξίας του εν λόγω αποθέματος, η Επιτροπή δεν δέχεται

το επιχείρημα του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων.

(95) Η Επιτροπή επισημαίνει ότι στα στοιχεία ενεργητικού που πωλήθηκαν τον

Δεκέμβριο του 2003 περιλαμβάνονταν επίσης δύο κοιτάσματα μολύβδου και

ψευδαργύρου. Στην έκθεση Behre Dolbear περιλαμβάνεται εκτίμηση της αξίας

των υφιστάμενων συμπυκνωμάτων μολύβδου και ψευδαργύρου την 30ή Ιουνίου

24 Το συμπύκνωμα είναι το υπόλειμμα πολύτιμου μετάλλου από το οποίο έχει αφαιρεθεί το μεγαλύτερο

μέρος των απόβλητων πετρωμάτων. Το υπόλειμμα μετάλλου αποτελεί πρώτη ύλη για την εξαγωγή

μετάλλων μέσω τήξης, ήτοι την εξορυκτική μεταλλουργία.

24

200425. Η εκτίμηση αυτή είναι χωριστή από τον υπολογισμό της καθαρής

παρούσας αξίας των ορυχείων και δεν αποτελεί μέρος της εκτίμησης βάσει της

Προσέγγισης Εισοδήματος. Η εκτίμηση αυτή παρέχει την καθαρή απόδοση

μεταλλουργείου26 για τον ιδιοκτήτη του μεταλλείου: πρώτον, υπολογίζεται η αξία

των περιεχόμενων μετάλλων (μόλυβδος, άργυρος και ψευδάργυρος) βάσει των

τρεχουσών τιμών και των διαθέσιμων ποσοτήτων· δεύτερον, εφαρμόζεται το

«πρόγραμμα πληρωμών μεταλλουργείου» (το κόστος περαιτέρω επεξεργασίας

όπως αυτό χρεώνεται από τον αγοραστή των μεταλλευμάτων στον παραγωγό

τους), λαμβανομένων υπόψη των ιδιαίτερων συνθηκών για την έκπτωση του εν

λόγω κόστους (ειδικά ποσοστά απόσβεσης, χρεώσεις επεξεργασίας και

εξευγενισμού και έξοδα αποστολής)· τέλος, το πρόγραμμα πληρωμών

μεταλλουργείου εκπίπτει από την ως άνω αξία των περιεχόμενων μετάλλων27.

(96) Η Επιτροπή σημειώνει ότι η ως άνω μέθοδος αποτελεί την πρότυπη μέθοδο

υπολογισμού πληρωμών μετάλλων. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή χρησιμοποιεί τη

μέθοδο αυτή προκειμένου να υπολογίσει την αγοραία αξία των κοιτασμάτων

ορυκτών που η Ελληνικός Χρυσός αγόρασε τον Δεκέμβριο του 2003, βάσει των

ποσοτήτων των κοιτασμάτων μεταλλευμάτων και των τιμών μετάλλων τον

Δεκέμβριο του 200328. Με την εφαρμογή της ως άνω μεθόδου για τις ποσότητες

μεταλλευμάτων, τις τιμές μετάλλων του Δεκεμβρίου 2003, καθώς και τους

ειδικούς όρους του προγράμματος πληρωμών μεταλλουργείου της Ελληνικός

Χρυσός, η Επιτροπή συμπεραίνει ότι η αγοραία αξία των ορυκτών κοιτασμάτων

που αγόρασε η Ελληνικός Χρυσός τον Δεκέμβριο του 2003 ανερχόταν σε 3,7

εκατ. δολάρια ΗΠΑ ή 3 εκατ. ευρώ (βάσει της συναλλαγματικής ισοτιμίας 1,2254

δολάρια ΗΠΑ/ευρώ την ημέρα της πώλησης των μεταλλευμάτων στην Ελληνικός

Χρυσός, ήτοι την 12η Δεκεμβρίου 2003).

(97) Η Επιτροπή επισημαίνει ότι βάσει των στοιχείων που υπέβαλε ο δικαιούχος, τα

ορυκτά κοιτάσματα μολύβδου και ψευδαργύρου που αγοράστηκαν τον Δεκέμβριο

του 2003, πωλήθηκαν τον Δεκέμβριο του 2004 (1η Δεκεμβρίου 2004 και 31η

Δεκεμβρίου 2004) και, άρα, μετά την ημερομηνία σύνταξης της έκθεσης Behre

Dolbear. Συνεπώς, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι ειδικοί όροι της ως άνω μεθόδου

(υπολογισμός αξίας κοιτασμάτων τον Ιούνιο του 2004, βλ. παράγραφο 95

ανωτέρω) ισχύουν και για τον υπολογισμό της αξίας των ορυκτών κοιτασμάτων

του Δεκεμβρίου του 2003, καθότι δεν υπήρξε άλλη πώληση μεταλλευμάτων κατά

την περίοδο που μεσολάβησε από τον Δεκέμβριο του 2003 έως τον Ιούνιο του

2004 η οποία θα μπορούσε να είχε θέσει νέους όρους.

α.δ Συμπέρασμα σχετικά με το πλεονέκτημα

25 Βλ. παράρτημα 11, «Το Στρατώνι συγκεντρώνει ταμειακές ροές».

26 Η καθαρή απόδοση μεταλλουργείου είναι το ποσό των χρημάτων που το μεταλλουργείο ή το

διυλιστήριο καταβάλλει στη μεταλλευτική επιχείρηση για το μεταλλευτικό προϊόν και βασίζεται

συνήθως σε τιμή spot ή τρέχουσα τιμή του μεταλλεύματος, με αφαίρεση των εξόδων που συνδέονται με

περαιτέρω επεξεργασία.

27 Για ενημερωτικούς σκοπούς, η Επιτροπή σημειώνει ότι το αποτέλεσμα του υπολογισμού αυτού για την

30ή Ιουνίου 2004, όπως παρουσιάζεται στην έκθεση Behre Dolbear, είναι η αξία των 3,5 εκατ.

δολαρίων ΗΠΑ, ήτοι 2,9 εκατ. ευρώ (βάσει της συναλλαγματικής ισοτιμίας 1,2155 δολαρίου

ΗΠΑ/ευρώ της 30ής Ιουνίου 2004).

28 Ποσότητες κοιτασμάτων μεταλλευμάτων (όπως υποβλήθηκαν από τον δικαιούχο): 3.050 τόνοι

μολύβδου και 2.350 τόνοι ψευδαργύρου· Τιμές μετάλλου (πηγές: www.kitco.com και www.lme.com):

684 δολάρια ΗΠΑ/τόνο για τον μόλυβδο, 5,6 δολάρια ΗΠΑ/ουγγιά για τον άργυρο και 973 δολάρια

ΗΠΑ/τόνο για τον ψευδάργυρο.

25

(98) Από τον ανωτέρω υπολογισμό προκύπτει συνολική αξία για τα ορυχεία της

Κασσάνδρας ύψους 25 εκατ. ευρώ, ως συνολική αξία των μεταλλείων (16 εκατ.

ευρώ), της γης (6 εκατ. ευρώ) και του αποθέματος μεταλλευμάτων (3 εκατ. ευρώ).

(99) Η συνολική αυτή αξία είναι πολύ χαμηλότερη από την αξία που παρουσιάζεται

στην έκθεση Behre Dolbear ως εύλογη αγοραία αξία των στοιχείων ενεργητικού

των Μεταλλείων Κασσάνδρας (500 εκατ. δολάρια ΗΠΑ ή 411 εκατ. ευρώ, βλ.

παράγραφο 19 ανωτέρω). Η αξία που παρουσιάζεται στην έκθεση Behre Dolbear

αναφέρεται στην απόφαση της Επιτροπής της 10ης Δεκεμβρίου 2008 να κινήσει

την επίσημη διαδικασία έρευνας ως ένδειξη ότι η τιμή πώλησης ήταν χαμηλότερη

από την αγοραία αξία των Μεταλλείων.

(100) Ο λόγος που δεν γίνεται δεκτή η ως άνω αξία της έκθεσης Behre Dolbear (500

εκατ. δολάρια ΗΠΑ) είναι ότι προκύπτει από δύο μεθόδους εκτίμησης που δεν

είναι κατάλληλες στην προκειμένη περίπτωση (βλ. πίνακα 1 ανωτέρω).

Ειδικότερα, προκύπτει από δύο μεθόδους εκτίμησης, συγκεκριμένα, τη μέθοδο

«Συναφών Συναλλαγών» και τη μέθοδο «Κεφαλαιοποίησης της Αγοράς», οι

οποίες δεν γίνονται δεκτές διότι: α) η βάση της εκτίμησης με τη μέθοδο Συναφών

Συναλλαγών είναι αμφισβητήσιμη, δεδομένου ότι δύο διαφορετικά μεταλλεία δεν

μπορούν να είναι ίδια: κάθε κοίτασμα μεταλλευμάτων, ακόμη και του ίδιου

αγαθού, διαφέρει σε κάποιο βαθμό από άλλα κοιτάσματα· β) η μέθοδος της

Κεφαλαιοποίησης της Αγοράς συνιστάται ως δευτερεύουσα μέθοδος εκτίμησης ή

ως εμπειρική μέθοδος για την επαλήθευση ορισμένων εκτιμήσεων προερχόμενων

από βασικές μεθόδους όπως η Προσέγγιση Εισοδήματος. Στην προκειμένη

περίπτωση, η μέθοδος της Κεφαλαιοποίησης της Αγοράς δεν μπορεί να

χρησιμοποιηθεί ούτε ως δευτερεύουσα μέθοδος εκτίμησης διότι επαληθεύει μόνο

την αξία που υπολογίζεται βάσει της Προσέγγισης Εισοδήματος που προκύπτει

από κεφαλαιοποιήσεις της αγοράς κατά το πρώτο εξάμηνο του 2004, η οποία δεν

μπορεί να γίνει δεκτή διότι οι πληροφορίες αυτές είναι μεταγενέστερες της

ημερομηνίας πώλησης, και γ) η Behre Dolbear θεωρεί πιο αξιόπιστη την αξία που

προκύπτει από την Προσέγγιση Εισοδήματος.

(101) Επιπλέον, η συνολική αξία στην οποία καταλήγει η Επιτροπή (25 εκατ. ευρώ)

είναι πολύ χαμηλότερη από το εύρος τιμών που κοινοποίησε η Προσέγγιση

Εισοδήματος (107,2 εκατ. ευρώ-331,1 εκατ. ευρώ, βλ. παράγραφο 69 παραπάνω).

Τούτο οφείλεται στο γεγονός ότι η δεύτερη τιμή αφορά: α) αξίες στοιχείων

ενεργητικού που δεν μεταβιβάστηκαν τον Δεκέμβριο του 2003, π.χ. απαιτήσεων,

ταμειακών ροών και αποθέματος μεταλλευμάτων (οι αξίες του Ιουνίου 2004

διέφεραν από τις αξίες του Δεκεμβρίου 2003, βλ. υπολογισμό στις παραγράφους

91-97)· και β) ορυκτούς πόρους που χαρακτηρίζονται ως θεωρητικοί και

αβέβαιοι29 στην έκθεση Behre Dolbear (εξορύξιμο υλικό ή δυναμικό έρευνας). Οι

τελευταίοι δεν συμπεριλαμβάνονται στις ταμειακές ροές για τον προσδιορισμό της

καθαρής παρούσας αξίας σύμφωνα με την Προσέγγιση Εισοδήματος (βλ.

παράγραφο 72 ανωτέρω), η οποία προκύπτει μόνον από αποδεδειγμένα και πιθανά

αποθέματα, συμπεριλαμβανομένων όλων των άλλων πόρων. Επιπλέον, το

ανωτέρω εύρος τιμών περιλαμβάνει επίσης διαφορετικές αξίες της Ολυμπιάδας

βάσει τριών διαφορετικών σεναρίων καθορισμού της αξίας. Ωστόσο, η Επιτροπή

δεν δέχεται τις αξίες αυτές (βλ. παραγράφους 72-76 ανωτέρω). Τέλος, το ανωτέρω

εύρος τιμών επηρεάζεται από τα προαναφερόμενα διαφορετικά σενάρια

καθορισμού της αξίας, εκ των οποίων η Επιτροπή δέχεται μόνον ένα (βλ.

παράγραφος 72 ανωτέρω).

29 Βλ. σ. 10, 16 και 20.

26

(102) Συνεπώς, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αγοραία αξία των

στοιχείων ενεργητικού των Μεταλλείων Κασσάνδρας ανέρχονταν σε 25 εκατ.

ευρώ τη στιγμή της πώλησής τους στην Ελληνικός Χρυσός.

(103) Η Επιτροπή θεωρεί ότι η αξία του πλεονεκτήματος του οποίου επωφελήθηκε η

Ελληνικός Χρυσός ανέρχεται σε 14 εκατ. ευρώ, όπως προκύπτει από τη διαφορά

μεταξύ της συνολικής εύλογης αγοραίας αξίας των στοιχείων ενεργητικού των

Μεταλλείων Κασσάνδρας (25 εκατ. ευρώ) και της τιμής που καταβλήθηκε κατά

την πώληση (11 εκατ. ευρώ).

(104) Βάσει της ως άνω ανάλυσης των επιχειρημάτων που προβλήθηκαν από την

Ελλάδα και τον δικαιούχο, καθώς και βάσει του υπολογισμού της αγοραίας αξίας

των πωληθέντων στοιχείων ενεργητικού και της σύγκρισης αυτής με την τιμή που

κατέβαλε στην πραγματικότητα η Ελληνικός Χρυσός, η Επιτροπή κρίνει ότι

ικανοποιείται το κριτήριο του πλεονεκτήματος.

β. Κρατικοί πόροι

(105) Οι ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα ενήργησε ως

απλός μεσάζων στην πώληση του 2003 και ότι ουδέποτε είχε στην κυριότητά της

τα Μεταλλεία. Υποστηρίζουν επίσης ότι η Ελλάδα δεν έλαβε κανένα χρηματικό

ποσό από την πώληση του 2003, καθότι τα 11 εκατ. ευρώ καταβλήθηκαν

απευθείας στην TVX Hellas. Τέλος, οι ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος

υποστηρίζουν ότι η συναλλαγή πώλησης του 1995 πραγματοποιήθηκε μεταξύ της

TVX Hellas και του προηγούμενου ιδιοκτήτη, μιας ιδιωτικής εταιρείας σε

πτωχευτική διαδικασία.

(106) Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η Ελλάδα ήταν ενεργό μέρος αμφότερων των

συναλλαγών που πραγματοποιήθηκαν μέσω δύο διαφορετικών συμβάσεων. Στη

δεύτερη σύμβαση, η Ελλάδα ανέλαβε υποχρεώσεις πωλητή, είχε όμως και

δικαιώματα στα έσοδα της πώλησης. Αυτά καταβλήθηκαν απευθείας στην TVX

Hellas προκειμένου να καλύψουν συγκεκριμένη υποχρέωση του Ελληνικού

Δημοσίου και, άρα, επαληθεύεται ακόμη μια φορά ο ρόλος της Ελλάδας ως

πωλητή και όχι ως απλού μεσάζοντος. Σε ό,τι αφορά το επιχείρημα ότι η πώληση

του 1995 πραγματοποιήθηκε μεταξύ της TVX Hellas και μιας ιδιωτικής εταιρείας,

η Επιτροπή θεωρεί ότι δεν είναι σχετικό προς το κριτήριο των κρατικών πόρων

στην προκειμένη περίπτωση, διότι το συγκεκριμένο κριτήριο εξετάζεται μόνο για

την πώληση του 2003.

(107) Συνεπώς, η Επιτροπή δεν δέχεται τα επιχειρήματα που προέβαλαν οι ελληνικές

αρχές και ο δικαιούχος, θεωρεί δε ότι ικανοποιείται το κριτήριο των κρατικών

πόρων.

γ. Επιλεκτικότητα

______________(108) Τα Μεταλλεία Κασσάνδρας πωλήθηκαν στην Ελληνικός Χρυσός, και άρα η

τελευταία επωφελήθηκε επιλεκτικά της διαφοράς μεταξύ της τιμής πώλησης και

της αγοραίας αξίας των πωληθέντων στοιχείων ενεργητικού. Ως εκ τούτου, η

Επιτροπή θεωρεί ότι το μέτρο είναι επιλεκτικό καθότι ευνοεί μόνο την

συγκεκριμένη εταιρεία.

(109) Ούτε η Ελλάδα ούτε ο δικαιούχος προέβαλαν ενστάσεις στο σημείο αυτό.

δ. Στρέβλωση του ανταγωνισμού και επηρεασμός των συναλλαγών των κρατών

μελών

27

(110) Ο κλάδος στον οποίο δραστηριοποιείται η Ελληνικός Χρυσός αφορά προϊόντα που

διακινούνται ευρέως μεταξύ των κρατών μελών. Ειδικότερα, δραστηριότητες

εξόρυξης ψευδαργύρου, χαλκού, μολύβδου, χρυσού, και αργύρου αναπτύσσονται

σε έντεκα κράτη μέλη, πέραν της Ελλάδας, και συγκεκριμένα στο Ηνωμένο

Βασίλειο, στην Ιταλία, στη Φινλανδία, στην Πολωνία, στη Σλοβακία, στη

Ρουμανία, στη Βουλγαρία, στην Ισπανία, στην Ιρλανδία, στην Πορτογαλία και στη

Σουηδία30. Όσον αφορά τον ψευδάργυρο, τον χαλκό, τον μόλυβδο, τον χρυσό και

τον άργυρο, τα προϊόντα αυτά αποτελούν αντικείμενο εμπορίας σε όλα τα κράτη

μέλη31. Επίσης, τα εξεταζόμενα μέτρα εξασφάλισαν στην Ελληνικός Χρυσός

πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών της (βλ. παραγράφους 39-103 ανωτέρω).

Όταν μια κρατική ενίσχυση ενισχύει τη θέση μιας επιχείρησης έναντι άλλων

επιχειρήσεων που ανταγωνίζονται σε επίπεδο εμπορίου μεταξύ των κρατών

μελών, οι τελευταίες πρέπει να θεωρηθεί ότι θίγονται από την εν λόγω ενίσχυση.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ικανοποιείται το κριτήριο της στρέβλωσης του

ανταγωνισμού και του επηρεασμού των συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών.

(111) Ούτε η Ελλάδα ούτε ο δικαιούχος προέβαλαν ενστάσεις στο σημείο αυτό.

ε. Συμπέρασμα επί της ύπαρξης ενίσχυσης στο μέτρο 1

(112) Βάσει των ανωτέρω, η Επιτροπή συμπεραίνει ότι η πώληση των Μεταλλείων

Κασσάνδρας στην Ελληνικός Χρυσός το 2003 συνιστά κρατική ενίσχυση υπέρ της

Ελληνικός Χρυσός κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ. Το

ποσό της ενίσχυσης ανέρχεται σε 14 εκατ. ευρώ και αντιστοιχεί στη διαφορά

μεταξύ της καταβληθείσας τιμής κατά την πώληση του 2003, ήτοι 11 εκατ. ευρώ,

και της αγοραίας αξίας των πωληθέντων στοιχείων ενεργητικού κατά τη χρονική

στιγμή της πώλησης, ήτοι 25 εκατ. ευρώ.

Μέτρο 2: Απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής φόρου και μείωση των

δικηγορικών αμοιβών

α. Κρατικοί πόροι

(113) Σύμφωνα με την Ελλάδα και τον δικαιούχο, η μείωση των δικηγορικών αμοιβών

δεν εμπλέκει κρατικούς πόρους διότι οι δικηγόροι είναι ιδιώτες επαγγελματίες και

όχι δημόσιοι υπάλληλοι, ο δε φόρος και τα τέλη επί των αμοιβών τους είχαν

καταβληθεί δεόντως. Επίσης, σύμφωνα με την Ελλάδα, οι δικηγορικές αμοιβές δεν

καταβλήθηκαν από το Δημόσιο. Συγχρόνως, η μείωση των δικηγορικών εξόδων

ορίζεται στο άρθρο 5 της σύμβασης πώλησης, όπου αναφέρεται ότι τα νομικά

δικαιώματα και τα δικηγορικά έξοδα «μειώνονται κατά 5% του ελάχιστου

επιπέδου αμοιβής, όπως προβλέπουν οι σχετικές νομοθεσίες».

(114) Η Επιτροπή συμφωνεί με την άποψη ότι οι δικηγόροι δεν είναι δημόσιοι

υπάλληλοι. Από την άλλη, επισημαίνει ότι οι συμβολαιογράφοι είναι στην

πραγματικότητα δημόσιοι λειτουργοί. Ωστόσο, οι συμβολαιογράφοι δεν

λαμβάνουν μισθό και το εισόδημά τους προέρχεται αποκλειστικά από τους

πελάτες τους και όχι από τον κρατικό προϋπολογισμό.

(115) Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι, στις συμβάσεις πώλησης, τα δικηγορικά έξοδα

βαρύνουν τα μέρη. Στην προκειμένη περίπτωση, η Επιτροπή δέχεται το επιχείρημα

των ελληνικών αρχών σύμφωνα με το οποίο το κράτος δεν κατέβαλε τις ανωτέρω

αμοιβές αντί του αγοραστή.

30 Πηγή: European Association of Mining Industries, http://www.euromines.org.

31 Πηγή: European Mineral Statistics 2004-2008, British Geological Survey, http://www.bgs.ac.uk/.

28

(116) Συνεπώς, η Επιτροπή φρονεί ότι η μείωση των δικηγορικών αμοιβών δεν εμπλέκει

κρατικούς πόρους και, άρα, δεν συνιστά κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του

άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ.

(117) Σε ό,τι αφορά την απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής φόρου, στόχος των

φόρων είναι η χρηματοδότηση του κρατικού προϋπολογισμού. Συνεπώς, η μη

είσπραξη αυτών των φόρων στερεί πόρους από το κράτος. Επομένως, η Επιτροπή

κρίνει ότι η απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής φόρου εμπλέκει κρατικούς

πόρους.

β. Πλεονέκτημα

(118) Η Επιτροπή επισημαίνει ότι δύο φόροι ήταν απαιτητοί στην περίπτωση της

πώλησης Μεταλλείων Κασσάνδρας: 1) ένας φόρος για τη μεταβίβαση των

μεταλλείων, που ισοδυναμούσε με το 5%· και 2) ένας φόρος για τη μεταβίβαση

της γης, που ισοδυναμούσε με το 7%-9%.

(119) Η Ελληνικός Χρυσός υποστηρίζει ότι η επιβολή οιουδήποτε φόρου στην πώληση

του 2003 θα ήταν πρόωρη, διότι η σύμβαση πώλησης δεν ήταν οριστική λόγω της

ύπαρξης ακυρωτικής ρήτρας. Η Επιτροπή δεν δέχεται το επιχείρημα αυτό, διότι η

συγκεκριμένη ακυρωτική ρήτρα προβλέπει μόνο την ακύρωση της πώλησης σε

περίπτωση που οι δύο συμβαλλόμενοι δεν τηρούν ορισμένες υποχρεώσεις

προκειμένου να διασφαλιστεί η ισχύς της και αποτελεί κοινή ρήτρα για την

πλειονότητα των συμβάσεων χωρίς να τις καθιστά μη οριστικές. Επιπροσθέτως, η

σύμβαση πράγματι προϋποθέτει την κύρωσή της, ιδίως στο άρθρο 9 αυτής,

σύμφωνα με το οποίο ως επικύρωση της σύμβασης ορίζεται η ημερομηνία

δημοσίευσης του νόμου κύρωσής της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τέλος,

στη σύμβαση δεν γίνεται λόγος για μη οριστικό χαρακτήρα. Άρα, η Επιτροπή

κρίνει ότι η σύμβαση ήταν στην πραγματικότητα οριστική και θα έπρεπε να είχαν

επιβληθεί οι αντίστοιχοι φόροι.

(120) Οι ελληνικές αρχές και ο δικαιούχος υποστηρίζουν επίσης ότι η αξία των

Μεταλλείων ήταν αρνητική και άρα απαιτείτο κάποιο κίνητρο για τους

υποψήφιους αγοραστές. Επί του επιχειρήματος αυτού η Επιτροπή επισημαίνει ότι

η αξία των Μεταλλείων τη στιγμή της πώλησης δεν ήταν αρνητική αλλά θετική,

ανερχόταν δε σε 16 εκατ. ευρώ (όπως υπολογίζεται στις παραγράφους 68-79

ανωτέρω).

(121) Η Επιτροπή επισημαίνει ότι, σύμφωνα με τον Ελληνικό Μεταλλευτικό Κώδικα, οι

μεταβιβάσεις μεταλλείων φορολογούνται με ποσοστό 5% επί της αξίας τους και

ότι αυτό ισχύει για συναλλαγές εξ επαχθούς αιτίας. Οι ελληνικές αρχές

υποστηρίζουν ότι οι συναλλαγές εξ επαχθούς αιτίας είναι οι συναλλαγές που

προκύπτουν συνεπεία κάποιου ατυχούς συμβάντος, π.χ. θανάτου του ιδιοκτήτη,

και συνεπώς ο φόρος 5% επιβάλλεται μόνο για ανάλογες συναλλαγές και δεν ήταν

εφαρμοστέος στην προκειμένη περίπτωση. Η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί αυτό

το επιχείρημα διότι, σύμφωνα με την έρευνά της, οι συναλλαγές εξ επαχθούς

αιτίας συντρέχουν όταν το πρόσωπο που αγοράζει ένα περιουσιακό στοιχείο δίνει

ως αμοιβή κάποιο αντάλλαγμα και, γενικότερα, υπάρχει κάποιο αντίτιμο για την

αγορά. Αυτή είναι επίσης η καθιερωμένη και αποδεκτή ερμηνεία του ζητήματος32.

32 Βλ. π.χ. «Ερμηνεία και νομολογία Αστικού Κώδικα», Βασίλειος Βαθρακοκοίλης, Δικαστής Αρείου

Πάγου, τ. 2, 2003, σ. 636.

29

(122) Η αγοραία αξία των μεταλλείων το 2003 ανερχόταν σε 16 εκατ. ευρώ (όπως

υπολογίζεται στις παραγράφους 68-79 ανωτέρω). Ως εκ τούτου, η Επιτροπή

θεωρεί ότι ο αντίστοιχος φόρος για τα πωληθέντα το 2003 μεταλλεία θα

ισοδυναμούσε με 0,8 εκατ. ευρώ.

(123) Επιπλέον, η Ελλάδα αναγνωρίζει ότι επιβάλλεται πράγματι φόρος 7%-9% σε όλες

τις περιπτώσεις πώλησης γης, ανεξαρτήτως εάν πρόκειται για πώληση στοιχείων

ενεργητικού εταιρείας ή περιουσιακών στοιχείων ιδιωτών. Επί του ζητήματος

αυτού, η Επιτροπή έλαβε δύο διαφορετικές επιστολές, μία από το Υπουργείο

Οικονομικών και μία από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και

Κλιματικής Αλλαγής (αρμόδιο για μεταλλευτικά ζητήματα), οι οποίες είναι

αντικρουόμενες. Η Επιτροπή υπέδειξε το αντικρουόμενο περιεχόμενο των

επιστολών στις ελληνικές αρχές όμως δεν έλαβε επιστολή οριστικής

γνωμοδότησης. Επομένως, η Επιτροπή δέχθηκε τις πληροφορίες που υπέβαλε το

Υπουργείο Οικονομικών, ως αρμόδια υπηρεσία για φορολογικά ζητήματα.

(124) Η αγοραία αξία της γης το 2003 ανερχόταν σε 6 εκατ. ευρώ (όπως υπολογίστηκε

στις παραγράφους 80-90 ανωτέρω). Συνεπώς, η Επιτροπή θεωρεί ότι η πώληση

γης του 2003 θα έπρεπε να προβλέπει για τη γη φόρο ύψους 0,54 εκατ. ευρώ33.

(125) Δεδομένου ότι η σύμβαση πώλησης του 2003 προβλέπει μηδενικό φόρο

μεταβίβασης, η Επιτροπή θεωρεί ότι τα ως άνω ποσά (συνολικού ύψους 1,34 εκατ.

ευρώ) αποτελούν το πλεονέκτημα του οποίου έτυχε η Ελληνικός Χρυσός.

(126) Η Ελλάδα και ο δικαιούχος ισχυρίζονται ότι η απαλλαγή από την υποχρέωση

καταβολής φόρου ισοδυναμούσε με 38 000 ευρώ και, άρα, ήταν χαμηλότερη από

το κατώτατο όριο για ενισχύσεις ήσσονος σημασίας34 και δεν παρείχε

πλεονέκτημα στον αγοραστή. Η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί το επιχείρημα

αυτό, δεδομένου ότι το κατώτατο όριο, που ισοδυναμούσε με 100 000 ευρώ τη

στιγμή της πώλησης του 2003, εφαρμόζεται ανεξάρτητα από τη μορφή και τον

στόχο της ενίσχυσης. Συνεπώς, δεν μπορεί να γίνει διάκριση μεταξύ των

προκειμένων διαφορετικών μέτρων ενίσχυσης, ήτοι των μέτρων 1 και 2, και να

ληφθεί υπόψη μόνο μέρος του μέτρου 2, ήτοι η απαλλαγή από την υποχρέωση

καταβολής φόρου. Επομένως, η Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη αμφότερα τα

μέτρα ενίσχυσης στην προκειμένη περίπτωση και διαπιστώνοντας ότι τα μέτρα

αυτά συνεπάγονται ποσά ενίσχυσης που υπερβαίνουν το κατώτατο περιθώριο των

100 000 ευρώ, θεωρεί ότι η χορηγηθείσα ενίσχυση δεν πληροί τις προϋποθέσεις

των ενισχύσεων ήσσονος σημασίας. Βάσει των ανωτέρω, η Επιτροπή εμμένει στο

συμπέρασμα της παραγράφου 110 ανωτέρω.

γ. Επιλεκτικότητα

(127) Το κριτήριο της επιλεκτικότητας ικανοποιείται με τον ίδιο τρόπο όπως και στην

παράγραφο 108 ανωτέρω.

δ. Στρέβλωση του ανταγωνισμού και επηρεασμός των συναλλαγών των κρατών

μελών

(128) Τέλος, το κριτήριο της στρέβλωσης του ανταγωνισμού και του επηρεασμού των

συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών ικανοποιείται με τον ίδιο τρόπο όπως και

στην παράγραφο 110 ανωτέρω.

33 Υπολογισμός με την εφαρμογή του 7%-9% του φόρου: EUR 15,000 * 0,07 + EUR 5.990.000 * 0,09 =

EUR 1.050 + EUR 539.100 = EUR 540.150.

34 Βλ. υποσημείωση 17 ανωτέρω.

30

ε. Συμπέρασμα επί της ύπαρξης ενίσχυσης στο μέτρο 2

(129) Βάσει των ανωτέρω, η Επιτροπή συμπεραίνει ότι η απαλλαγή από την υποχρέωση

καταβολής φόρου συνιστά κρατική ενίσχυση ύψους 1,34 εκατ. ευρώ υπέρ της

Ελληνικός Χρυσός κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ. Η

Επιτροπή θεωρεί, αντιθέτως, ότι η μείωση των δικηγορικών αμοιβών δεν συνιστά

κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ.

IV.β. Συμβιβάσιμο της ενίσχυσης με την εσωτερική αγορά

Γενικά

(130) Στον βαθμό που τα μέτρα συνιστούν ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107

παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, πρέπει να εξεταστεί το συμβιβάσιμο των εν λόγω

μέτρων βάσει των εξαιρέσεων που προβλέπονται στις παραγράφους 2 και 3 του

άρθρου αυτού.

(131) Τα άρθρα 107 παράγραφοι 2 και 3 της ΣΛΕΕ προβλέπουν εξαιρέσεις από τον

γενικό κανόνα σύμφωνα με τον οποίο η κρατική ενίσχυση είναι ασυμ__________βίβαστη με

την εσωτερική αγορά, όπως αναφέρεται στο άρθρο 107 παράγραφος 1.

(132) Στη συνέχεια, η Επιτροπή αξιολογεί το συμβιβάσιμο των μέτρων βάσει των εν

λόγω εξαιρέσεων.

Εξαιρέσεις δυνάμει του άρθρου 107 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ

(133) Οι εξαιρέσεις του άρθρου 107 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ δεν εφαρμόζονται στην

προκειμένη περίπτωση διότι το παρόν μέτρο δεν έχει κοινωνικό χαρακτήρα, δεν

έχει απονεμηθεί σε μεμονωμένους καταναλωτές, δεν έχει σχεδιαστεί για την

αποκατάσταση ζημιών που προκλήθηκαν από θεομηνίες ή έκτακτα γεγονότα και

δεν έχει χορηγηθεί προς την οικονομία ορισμένων περιοχών της Ομοσπονδιακής

Δημοκρατίας της Γερμανίας που είχαν θιγεί από τη διαίρεση της εν λόγω χώρας.

Εξαιρέσεις δυνάμει του άρθρου 107 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ

(134) Επί πλέον εξαιρέσεις ορίζονται στο άρθρο 107 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ. Οι

εξαιρέσεις που ορίζονται στο άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχεία β), δ) και ε), είναι

σαφώς ανεφάρμοστες και δεν τις επικαλέστηκαν οι ελληνικές αρχές. Στη συνέχεια,

η Επιτροπή θα αξιολογήσει τον πιθανό συμβιβάσιμο χαρακτήρα των μέτρων

σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχεία α) και γ).

(135) Το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο α) ορίζει ότι δύνανται να θεωρηθούν ότι

συμβιβάζονται με την εσωτερική αγορά «οι ενισχύσεις για την προώθηση της

οικονομικής αναπτύξεως περιοχών στις οποίες το βιοτικό επίπεδο είναι ασυνήθως

χαμηλό καθώς και των ή στις οποίες επικρατεί σοβαρή υποαπασχόληση». Τα

Μεταλλεία Κασσάνδρας βρίσκονται σε ενισχυόμενη περιοχή σύμφωνα με το

άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο α) της ΣΛΕΕ και, άρα, η Ελληνικός Χρυσός θα

μπορούσε ενδεχομένως να είναι επιλέξιμη για περιφερειακή ενίσχυση.

(136) Οι κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις περιφερειακού

χαρακτήρα που ίσχυαν την στιγμή της πώλησης του 2003 («κατευθυντήριες

31

γραμμές του 1998 για τις ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα»35) θέτουν τις

προϋποθέσεις έγκρισης ενίσχυσης περιφερειακών επενδύσεων.

(137) Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του 1988 για τις ενισχύσεις

περιφερειακού χαρακτήρα, οι περιφερειακές ενισχύσεις έχουν ως στόχο είτε την

πραγματοποίηση παραγωγικών επενδύσεων (αρχικές επενδύσεις), είτε τη

δημιουργία θέσεων απασχόλησης συνδεόμενων με την πραγματοποίηση κάποιας

επένδυσης.

(138) Σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο να θεωρηθεί ως ενίσχυση για τη δημιουργία θέσεων

απασχόλησης, επισημαίνεται ότι στο πλαίσιο των περιφερειακών ενισχύσεων, ως

δημιουργία θέσεων απασχόλησης νοείται η καθαρή αύξηση του αριθμού των

θέσεων εργασίας στην υπό εξέταση επιχείρηση σε σχέση με τον μέσο όρο μιας

περιόδου αναφοράς, όλες δε οι θέσεις εργασίας που τυχόν καταργήθηκαν κατά τη

διάρκεια της υπό εξέταση περιόδου πρέπει να αφαιρεθούν από τον αριθμό των

εμφανών θέσεων απασχόλησης που δημιουργήθηκαν κατά το ίδιο χρονικό

διάστημα. Επιπλέον, το ποσό ενίσχυσης υπολογίζεται βάσει του μισθολογικού

κόστους, και κυρίως δεν πρέπει να υπερβαίνει ορισμένο ποσοστό του

μισθολογικού κόστους του προσληφθέντος προσώπου, υπολογισμένου για μία

διετία.

(139) Σε σχέση με τις απαιτήσεις αυτές, η Επιτροπή παρατηρεί ότι, πρώτον, η σύμβαση

πώλησης περιείχε μόνο μια ασαφή ρήτρα που παραχωρούσε στην Ελληνικός

Χρυσός τη διακριτική ευχέρεια να προσλάβει οιονδήποτε αριθμό εργαζομένων,

ανάλογα με τις ανάγκες της· δεύτερον, οι ως άνω προϋποθέσεις δεν πληρούνται.

Επομένως, η Επιτροπή είναι της άποψης ότι η δημιουργία θέσεων εργασίας, κατά

την έννοια των κατευθυντήριων αρχών, δεν ήταν κατοχυρωμένη.

(140) Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του 1988 για τις ενισχύσεις

περιφερειακού χαρακτήρα, η αρχική επένδυση ορίζεται ως επένδυση παγίου

κεφαλαίου η οποία αφορά τη δημιουργία νέων εγκαταστάσεων, την επέκταση

υφιστάμενων εγκαταστάσεων ή την εκκίνηση δραστηριότητας η οποία

συνεπάγεται θεμελιώδη αλλαγή στο προϊόν ή την μέθοδο παραγωγής μιας

υφιστάμενης εγκατάστασης (διαμέσου του εξορθολογισμού, της διαφοροποίησης

ή του εκσυγχρονισμού)36.

(141) Η Επιτροπή δέχεται ότι η αγορά στις Σκουριές θεωρείται αρχική επένδυση, βάσει

του ανωτέρου ορισμού των κατευθυντήριων γραμμών. Πράγματι, τη στιγμή της

πώλησης του 2003, δεν υπήρχε ολοκληρωμένη μεταλλευτική υποδομή στις

Σκουριές και, επομένως, είχε ζητηθεί επένδυση παγίου κεφαλαίου σχετικά με την

εγκατάσταση της κατασκευής του νέου μεταλλείου (βλ. παράγραφο 66 ανωτέρω).

(142) Όσον αφορά το Στρατώνι, η Επιτροπή αμφιβάλλει κατά πόσον η πώληση

στοιχείων ενεργητικού μπορεί να θεωρηθεί αρχική επένδυση κατά την έννοια των

κατευθυντήριων γραμμών37.

35 ΕΕ C 74 της 10.3.1998, σ. 9.

36 Σημείο 4.4 των κατευθυντήριων γραμμών.

37 Πράγματι, το Στρατώνι διέθετε έγκυρη μεταλλευτική άδεια και ολοκληρωμένη μεταλλευτική υποδομή,

και άρα ήταν λειτουργικό τη στιγμή της πώλησης (βλ. παράγραφο 77α). Επομένως, δεν φαίνεται ότι η

πώληση του μεταλλείου του Στρατωνίου συνδέεται με τη δημιουργία νέας εγκατάστασης, την επέκταση

υφιστάμενης εγκατάστασης ή την εκκίνηση δραστηριότητας που συνεπάγεται θεμελιώδη αλλαγή στο

προϊόν ή στη μέθοδο παραγωγής υφιστάμενης εγκατάστασης.

32

(143) Ωστόσο, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του 1988 για τις ενισχύσεις

περιφερειακού χαρακτήρα, κάθε επένδυση παγίου κεφαλαίου υπό μορφή εξαγοράς

εγκατάστασης που έχει κλείσει ή θα είχε κλείσει χωρίς την εξαγορά αυτή, μπορεί

να θεωρηθεί αρχική επένδυση.

(144) Εν προκειμένω, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η Ελλάδα έχει πράγματι αποδείξει ότι

τα μεταλλεία είχαν κλείσει ή ότι θα έκλειναν αν δεν εξαγοράζονταν από την

Ελληνικός Χρυσός38. Άρα, μια τέτοια επένδυση θα μπορούσε να θεωρηθεί αρχική

επένδυση.

(145) Εντούτοις, το γεγονός ότι η πώληση των Μεταλλείων Κασσάνδρας πρέπει να

θεωρείται αρχική επένδυση δεν σημαίνει ότι η επένδυση αυτή είναι συμβιβάσιμη

σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του 1988 για τις ενισχύσεις

περιφερειακού χαρακτήρα. Πράγματι, όπως προκύπτει από τις παραγράφους 145–

151, δεν πληρούνται δύο όροι των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών:

(146) Πρώτον, η πώληση των Μεταλλείων Κασσάνδρας αποτελεί ad hoc μέτρο. Επ’

αυτού, οι κατευθυντήριες γραμμές του 1988 για τις ενισχύσεις περιφερειακού

χαρακτήρα αναφέρουν ρητά τα εξής: «Παρέκκλιση από την αρχή του μη

συμβιβάσιμου των ενισχύσεων, την οποία θεσπίζει το άρθρο [107 παράγραφος 1]

της συνθήκης, χορηγείται, στο πλαίσιο των περιφερειακών ενισχύσεων, μόνον

εφόσον δύναται να διασφαλισθεί η ισορροπία μεταξύ των στρεβλώσεων που

προκαλούν στον ανταγωνισμό και των πλεονεκτημάτων __________που προσφέρουν για την

ανάπτυξη μίας μειονεκτικής περιοχής […]. Οι ad hoc ενισχύσεις που χορηγούνται

σε μεμονωμένες επιχειρήσεις, ή οι ενισχύσεις που περιορίζονται σε έναν μόνον

τομέα δραστηριότητας, ενδέχεται να επηρεάσουν σημαντικά τον ανταγωνισμό

στην εν λόγω αγορά, ενώ η επίδρασή τους στην περιφερειακή ανάπτυξη μπορεί να

είναι πολύ περιορισμένη. Οι ενισχύσεις αυτές εγγράφονται, γενικά, στο πλαίσιο

μιας βιομηχανικής πολιτικής και αποκλίνουν από το πνεύμα της πολιτικής των

περιφερειακών ενισχύσεων καθαυτής. Σε κάθε περίπτωση, η πολιτική των

περιφερειακών ενισχύσεων πρέπει να παραμένει ουδέτερη έναντι της κατανομής

των παραγωγικών πόρων στους διάφορους τομείς και οικονομικές

δραστηριότητες. Η Επιτροπή θεωρεί ότι εφόσον δεν αποδεικνύεται το αντίθετο, οι

ενισχύσεις αυτές δεν πληρούν τα κριτήρια που αναφέρονται στην προηγούμενη

παράγραφο» (σημείο 2, δεύτερο εδάφιο των κατευθυντηρίων γραμμών ).

(147) Παρότι η Ελλάδα κλήθηκε να αποφανθεί σχετικά με το συμβιβάσιμο των

ενισχύσεων, βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο α) της ΣΛΕΕ και των

κατευθυντηρίων γραμμών για τις ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα του 1998,

στο πλαίσιο της απόφασης της Επιτροπής για την κίνηση της διαδικασίας της 10ης

Δεκεμβρίου 2008, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η Ελλάδα δεν απέδειξε με κανέναν

τρόπο ότι η πώληση των Μεταλλείων Κασσάνδρας είχε βασιστεί σε εξισορρόπηση

των στρεβλώσεων που προκαλούν στον ανταγωνισμό και των πλεονεκτημάτων

που προσφέρουν για την ανάπτυξη μίας μειονεκτικής περιοχής.

(148) Δεύτερον, οι περιφερειακές ενισχύσεις πρέπει να έχουν χαρακτήρα κινήτρου, ήτοι

πρέπει να παρέχουν πραγματικό κίνητρο για την ανάληψη επενδύσεων που, σε

διαφορετική περίπτωση, δεν θα είχαν πραγματοποιηθεί σε ενισχυόμενες περιοχές.

Με το πνεύμα αυτό, οι κατευθυντήριες γραμμές αναφέρουν ότι «τα καθεστώτα

ενίσχυσης πρέπει να προβλέπουν ότι η αίτηση για ενίσχυση πρέπει να

38 Η Επιτροπή θεωρεί ότι, σαφώς, το Δημόσιο ως ιδιοκτήτης των μεταλλείων, δεν επρόκειτο να τα

εκμεταλλευτεί το ίδιο οικονομικά. Συνεπώς, η αγορά των μεταλλείων από την Ελληνικός Χρυσός θα

μπορούσε να θεωρηθεί ως απαραίτητη προϋπόθεση για την αποφυγή της εξαφάνισης των εν λόγω

στοιχείων ενεργητικού από την υπό εξέταση ενισχυόμενη περιοχή.

33

υποβάλλεται πριν από την έναρξη της εκτέλεσης των σχεδίων»39. Η προϋπόθεση

αυτή ισχύει και στα ad hoc μέτρα ενισχύσεων40. Η Ελλάδα δεν κατέδειξε ότι ο

δικαιούχος πληροί την ανωτέρω προϋπόθεση και ότι υπέβαλε αίτησης χορήγησης

ενίσχυσης πριν από την έναρξη του σχεδίου.

(149) Επίσης, όσον αφορά τον χαρακτήρα κινήτρου της ενίσχυσης, η Επιτροπή

επισημαίνει ότι η Ελλάδα δεν πραγματοποίησε ανοιχτό και άνευ όρων διαγωνισμό

για την πώληση των Μεταλλείων Κασσάνδρας. Η Επιτροπή θεωρεί ότι ένας

τέτοιος ανοιχτός και άνευ όρων διαγωνισμός θα επέτρεπε να εξακριβωθεί κατά

πόσον υπήρχαν πράγματι πρόθυμοι επενδυτές στην αγορά για τα μεταλλεία.

Δεδομένου ότι δεν πραγματοποιήθηκε τέτοιος διαγωνισμός, η Επιτροπή θεωρεί ότι

η Ελλάδα δεν επαλήθευσε το επίπεδο προθυμίας της αγοράς να επενδύσει στα

Μεταλλεία Κασσάνδρας και, άρα, δεν επαλήθευσε κατά πόσον ήταν αναγκαία μια

ενίσχυση με χαρακτήρα κινήτρου.

(150) Επιπλέον, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η αγορά των Μεταλλείων Κασσάνδρας

αποτελούσε επένδυση στον μεταλλευτικό τομέα. Ο τελευταίος είναι τομέας

έντασης κεφαλαίου, στον οποίο απαιτούνται σημαντικά ποσά επενδύσεων για την

ανάπτυξη των επιχειρήσεων και τις επιχειρηματικές δραστηριότητες. Πράγματι,

στην προκειμένη περίπτωση, σύμφωνα με την έκθεση Behre Dolbear, οι

κεφαλαιουχικές δαπάνες για την ανάπτυξη και κατασκευή μεταλλείου στις

Σκουριές ανέρχονταν σε 220 εκατ. δολάρια ΗΠΑ (βλ. παράγραφο 66 ανωτέρω). Η

Επιτροπή επισημαίνει ότι το ποσό αυτό είναι σημαντικά υψηλότερο από το υπό

εξέταση ποσό της ενίσχυσης, ήτοι 15,34 εκατ. ευρώ (βλ. συνολικά ποσά στις

παραγράφους 111 και 124 ανωτέρω). Ειδικότερα, το ανωτέρω ποσό ενίσχυσης

αντιπροσωπεύει μόνο το 7% της απαιτούμενης επένδυσης σε ένα από τα

μεταλλεία. Επιπλέον, η Επιτροπή δεν έλαβε στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η

Ελληνικός Χρυσός δεν μπορούσε να πραγματοποιήσει τις επενδύσεις άνευ

ενισχύσεως. Αντιθέτως, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η Ελλάδα και η Ελληνικός

Χρυσός συμφώνησαν ότι η τελευταία θα πραγματοποιούσε όντως κεφαλαιουχικές

επενδύσεις για την ανάπτυξη των μεταλλείων41. Άρα, η Επιτροπή θεωρεί ότι η εν

λόγω ενίσχυση δεν είχε χαρακτήρα κινήτρου και ότι δεν ήταν απαραίτητη για

επενδυτές που ήθελαν να αγοράσουν τα Μεταλλεία Κασσάνδρας.

(151) Τέλος, η Ελλάδα δεν απέδειξε κατά κανένα τρόπο τον χαρακτήρα κινήτρου της εν

λόγω ενίσχυσης.

39 Σημείο 4.2 των κατευθυντήριων γραμμών.

40 Βλέπε υπόθεση T-162/06 , Kronoply κατά Επιτροπής, [2009] Συλλογή σ. II-1, αιτιολογικές σκέψεις 80

και 81. Στην απόφαση αυτή, το Πρωτοδικείο δεν καθορίζει κατά πόσον η συγκεκριμένη ενίσχυση έχει

χαρακτήρα κινήτρου αλλά ορίζει σαφώς ότι ο χαρακτήρας κινήτρου αποτελεί προϋπόθεση του

συμβατού της περιφερειακής ενίσχυσης και ότι το σημείο 4.2 των κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με

τις ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα του 1998 «αναφέρεται σε ένα στοιχείο χρονικής φύσεως και

παραπέμπει, συνεπώς, σε μια ratione temporis εξέταση, η οποία είναι απολύτως κατάλληλη για την

εκτίμηση του χαρακτήρα της ενισχύσεως ως κινήτρου». Βλ. επίσης απόφαση της Επιτροπής, της 14ης

Οκτωβρίου 1998, όσον αφορά σχέδιο ενίσχυσης της Αυστρίας υπέρ της LiftgmbH (υπόθεση C(1998)

3212) – αρνητική απόφαση βασιζόμενη σε έλλειψη χαρακτήρα κινήτρου μιας ενίσχυσης άμεσης

επένδυσης στην αλλοδαπή από μεγάλη επιχείρηση.

41 Όπως ορίζεται στα άρθρα 3 παράγραφοι 2 έως 5 της σύμβασης πώλησης του 2003, η Ελληνικός

Χρυσός ήταν υποχρεωμένη να καταρτίσει επενδυτικό σχέδιο εντός 24 μηνών από τη δημοσίευση του

νόμου για την κύρωση της σύμβασης πώλησης, να υποβάλει το σχέδιο αυτό για να λάβει τις

απαιτούμενες διοικητικές εγκρίσεις και να πραγματοποιήσει το εγκεκριμένο σχέδιο εντός της

διοικητικώς καθορισθείσας προθεσμίας.

34

(152) Βάσει των ανωτέρω, η Επιτροπή θεωρεί ότι η πώληση των Μεταλλείων

Κασσάνδρας δεν πληροί τους όρους των κατευθυντήριων γραμμών του 1998 για

τις ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα ώστε να χαρακτηριστεί η ενίσχυση

συμβιβάσιμη ως ενίσχυση αρχικής επένδυσης.

(153) Θα μπορούσε επίσης να εξεταστεί κατά πόσον η ενίσχυση μπορεί να

χαρακτηριστεί συμβιβάσιμη ως λειτουργική ενίσχυση δυνάμει των ίδιων

κατευθυντήριων αρχών. Οι κατευθυντήριες γραμμές του 1998 για τις ενισχύσεις

περιφερειακού χαρακτήρα ορίζουν τη λειτουργική ενίσχυση ως ενίσχυση που

προορίζεται για τη μείωση των τρεχουσών δαπανών μιας επιχείρησης. Σύμφωνα

με τις κατευθυντήριες γραμμές, η λειτουργική ενίσχυση χορηγείται κατ’ εξαίρεση

σε περιοχές επιλέξιμες βάσει της παρέκκλισης που αναφέρεται στο άρθρο 107

παράγραφος 3 στοιχείο α) της ΣΛΕΕ.

(154) Ωστόσο, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές, η λειτουργική ενίσχυση

αποτελεί ενίσχυση «που προορίζεται για τη μείωση των τρεχουσών δαπανών μιας

επιχείρησης» (σημείο 4.15). Η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι τρέχουσες δαπάνες δεν

είναι κεφαλαιουχικές και συνήθως περιοδικές δαπάνες που είναι απαραίτητες για

τη λειτουργία μιας επιχείρησης. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η εν λόγω ενίσχυση

δεν χρηματοδότησε τρέχουσες δαπάνες υπό την ανωτέρω έννοια, αλλά επένδυση

παγίου κεφαλαίου (αγορά μεταλλείων και γης), καθώς και απαλλαγή από τους

απαιτητούς φόρους για την ανωτέρω επένδυση (φόροι μεταβίβασης). Συνεπώς, η

εν λόγω ενίσχυση δεν χρηματοδότησε τρέχουσες δαπάνες. Άρα, η Επιτροπή

θεωρεί ότι η εν λόγω ενίσχυση δεν πληροί τον ορισμό της λειτουργικής ενίσχυσης

κατά την έννοια των κατευθυντηρίων αρχών.

(155) Επίσης, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες αρχές, λειτουργική ενίσχυση μπορεί να

χορηγηθεί σε επιλέξιμες περιοχές, υπό τον όρο ότι το ύψος της είναι ανάλογο προς

τα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει και εναπόκειται στο κράτος μέλος

να παράσχει στοιχεία που αποδεικνύουν την ύπαρξη και τη σημασία των

προβλημάτων αυτών. Στην προκειμένη περίπτωση, η Ελλάδα δεν κοινοποίησε

μέτρηση ή υπολογισμό οιουδήποτε τύπου όσον αφορά τα προβλήματα της

περιοχής και το ύψος της ενίσχυσης ώστε να αποδείξει ότι η ενίσχυση είναι

ανάλογη προς τα προβλήματα.

(156) Τέλος, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές, οι λειτουργικές ενισχύσεις πρέπει

να χορηγούνται για περιορισμένο χρονικό διάστημα και να μειώνονται

προοδευτικά. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η εν λόγω πώληση δεν δεσμευόταν από

χρονικό περιορισμό ή προοδευτική μείωση. Πράγματι, τόσο η τιμή πώλησης όσο

και η απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής φόρου, όπως καθορίζονταν στη

σύμβαση πώλησης, προσδιορίζονταν και επικυρώνονταν χωρίς μνεία οιουδήποτε

χρονικού περιορισμού ή μείωσης.

(157) Επομένως, η Επιτροπή θεωρεί ότι η ενίσχυση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί

συμβιβάσιμη με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές.

(158) Συνεπώς, η Επιτροπή συμπεραίνει ότι η ενίσχυση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί

συμβιβάσιμη με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές του 1998 για τις ενισχύσεις

περιφερειακού χαρακτήρα.

35

(159) Σε ό,τι αφορά το συμβιβάσιμο της ενίσχυσης βάσει του γενικού κανονισμού

απαλλαγής κατά κατηγορία, στον οποίον ορίζονται συγκεκριμένες κατηγορίες

ενίσχυσης συμβιβάσιμες με την κοινή αγορά κατ’ εφαρμογή των άρθρων 107 και

108 της ΣΛΕΕ42, η Επιτροπή θεωρεί ότι, βάσει των οικονομικών στοιχείων που

υποβλήθηκαν από τις ελληνικές αρχές, η Ελληνικός Χρυσός είναι μεγάλη

επιχείρηση, όπως καταδεικνύεται στην παράγραφο 12 ανωτέρω. Σύμφωνα με τον

γενικό κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία, άρθρο 1 παράγραφος 5, η ad hoc

ενίσχυση προς μεγάλες επιχειρήσεις εξαιρείται από το πεδίο εφαρμογής του.

(160) Επίσης, σύμφωνα με τον γενικό κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία, άρθρο 8

παράγραφος 3, σε περίπτωση που κάποια ενίσχυση που καλύπτεται από αυτόν

χορηγηθεί σε μεγάλη επιχείρηση, το κράτος μέλος πρέπει να επιβεβαιώσει τη

δημιουργία υλικών κινήτρων από την ενίσχυση μέσω εγγράφου όπου θα

αναλύεται η βιωσιμότητα του ενισχυόμενου έργου ή δραστηριότητας, με και χωρίς

την ενίσχυση. Η Επιτροπή δεν παρέλαβε ανάλογα αποδεικτικά στοιχεία.

(161) Τέλος, σύμφωνα με τον γενικό κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία, η αγορά

πάγιων στοιχείων ενεργητικού που συνδέονται άμεσα με μια μονάδα, εφόσον έχει

κλείσει ή θα είχε κλείσει αν δεν είχε αγορασθεί, θεωρείται ότι αποτελεί επιλέξιμο

κόστος, υπό την προϋπόθεση ότι η συναλλαγή πραγματοποιήθηκε υπό όρους

οικονομίας της αγοράς. Οι ελληνικές αρχές παραδέχτηκαν ότι η συναλλαγή

πραγματοποιήθηκε χωρίς ανοικτό, άνευ όρων και διαφανή διαγωνισμό ή με

ανεξάρτητη εκτίμηση της αγοραίας αξίας των περιουσιακών στοιχείων των

Μεταλλείων Κασσάνδρας. Επομένως, η Επιτροπή θεωρεί ότι η εν λόγω πώληση

δεν πραγματοποιήθηκε υπό όρους οικονομίας της αγοράς.

(162) Συμπερασματικά, η ενίσχυση που χορηγήθηκε στην Ελληνικός Χρυσός δεν είναι

συμβιβάσιμη δυνάμει του γενικού κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία.

(163) Το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της ΣΛΕΕ προβλέπει ότι «οι ενισχύσεις

για την προώθηση της αναπτύξεως ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων ή

οικονομικών περιοχών, εφόσον δεν αλλοιώνουν τους όρους των συναλλαγών κατά

τρόπο που θα αντέκειτο προς το κοινό συμφέρον», δύνανται να θεωρηθούν

συμβιβάσιμες με την εσωτερική αγορά.

(164) Η Επιτροπή θεωρεί ότι η παρέκκλιση που αναφέρεται στο άρθρο 107 παράγραφος

3 στοιχείο γ) δεν ισχύει στην προκειμένη περίπτωση και ότι η Ελληνικός Χρυσός

δεν είναι επιλέξιμη για ενίσχυση διάσωσης και/ή αναδιάρθρωσης. Πράγματι,

σύμφωνα με το σημείο 7 των κοινοτικών κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά

τις κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωση και την αναδιάρθρωση προβληματικών

επιχειρήσεων του 1999, που ίσχυαν τη στιγμή της πώλησης του 200343, «[…] μια

νεοσύστατη επιχείρηση δεν είναι επιλέξιμη για ενισχύσεις διάσωσης ή

αναδιάρθρωσης, ακόμη και αν η αρχική της χρηματοοικονομική θέση είναι

επισφαλής. Αυτό ισχύει, για παράδειγμα, όταν μια νέα επιχείρηση προκύπτει από

εκκαθάριση προϋπάρχουσας επιχείρησης ή από ανάληψη μόνο του ενεργητικού της».

Η Ελληνικός Χρυσός είναι μια εταιρεία που συστάθηκε τρεις ημέρες πριν από την

αγορά των Μεταλλείων Κασσάνδρας. Επιπλέον, προϋπόθεση για τη χορήγηση

ενίσχυσης αναδιάρθρωσης είναι η ύπαρξη αξιόπιστου σχεδίου αναδιάρθρωσης. Η

Ελλάδα δεν υπέβαλε τέτοιο σχέδιο αναδιάρθρωσης. Συμπερασματικά, η ενίσχυση

που χορηγήθηκε στην Ελληνικός Χρυσός δεν είναι συμβιβάσιμη βάσει των

κανόνων ενίσχυσης διάσωσης και/ή αναδιάρθρωσης.

42 ΕΕ L 214 της 9.8.2008, σ. 3.

43 ΕΕ C 288 της 9.10.1999, σ. 2.

36

(165) Τέλος, σε ό,τι αφορά τις ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, η

Ελληνικός Χρυσός ήταν υποχρεωμένη να συμμορφώνεται προς τα ισχύοντα

περιβαλλοντικά πρότυπα. Ειδικότερα, ήταν υποχρεωμένη να προβαίνει σε

επενδύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και να διεξάγει τις

μεταλλευτικές της δραστηριότητες σύμφωνα με την ελληνική και την κοινοτική

νομοθεσία για το περιβάλλον. Δεδομένου ότι τα ανωτέρω ήταν υποχρεωτικά διά

νόμου, δεν ήταν απαραίτητο να χορηγηθεί ενίσχυση στην Ελληνικός Χρυσός

προκειμένου αυτή να συμμορφωθεί προς τη νομοθεσία.

Συμπέρασμα επί του συμβιβάσιμου

(166) Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, η Επιτροπή συμπεραίνει ότι τα υπό εξέταση

μέτρα ενίσχυσης δεν είναι συμβιβάσιμα με τη ΣΛΕΕ.

(167) Ειδικότερα, η Επιτροπή θεωρεί ότι η διαφορά μεταξύ της αγοραίας αξίας των

στοιχείων ενεργητικού των Μεταλλείων Κασσάνδρας και της τιμής στην οποία

αυτά πωλήθηκαν στην Ελληνικός Χρυσός συνιστά ασυμβίβαστη ενίσχυση υπέρ

της Ελληνικός Χρυσός. Η Επιτροπή θεωρεί επίσης ότι το ποσό των φόρων που θα

έπρεπε να είχε καταβάλει η Ελληνικός Χρυσός για την αγορά των μεταλλείων και

της γης συνιστά ασυμβίβαστη ενίσχυση υπέρ της Ελληνικός Χρυσός.

V ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

(168) Λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερθέντα, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα

ότι τα υπό εξέταση μέτρα συνιστούν κρατική ενίσχυση υπέρ της Ελληνικός

Χρυσός κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ. Ειδικότερα, η

Επιτροπή θεωρεί ότι η διαφορά μεταξύ της αγοραίας αξίας των στοιχείων

ενεργητικού των Μεταλλείων Κασσάνδρας και της τιμής στην οποία αυτά

πωλήθηκαν στην Ελληνικός Χρυσός συνιστά ενίσχυση υπέρ της Ελληνικός

Χρυσός. Η Επιτροπή θεωρεί επίσης ότι το ποσό των φόρων που όφειλε να είχε

καταβάλει η Ελληνικός Χρυσός για την αγορά των μεταλλείων και της γης

συνιστά ενίσχυση υπέρ της Ελληνικός Χρυσός.

(169) Επιπροσθέτως, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα υπό εξέταση μέτρα

ενίσχυσης δεν συμβιβάζονται με την εσωτερική αγορά. Ειδικότερα, η Επιτροπή

θεωρεί ότι η διαφορά μεταξύ της αγοραίας αξίας των στοιχείων ενεργητικού των

Μεταλλείων Κασσάνδρας και της τιμής στην οποία αυτά πωλήθηκαν στην

Ελληνικός Χρυσός συνιστά ασυμβίβαστη ενίσχυση υπέρ της Ελληνικός Χρυσός.

Η Επιτροπή θεωρεί επίσης ότι το ποσό των φόρων που όφειλε να είχε καταβάλει η

Ελληνικός Χρυσός για την αγορά των μεταλλείων και της γης συνιστά

ασυμβίβαστη ενίσχυση υπέρ της Ελληνικός Χρυσός..

(170) Σύμφωνα με τη συνθήκη ΣΛΕΕ και την πάγια νομολογία του Ευρωπαϊκού

Δικαστηρίου, η Επιτροπή, όταν βεβαιώνει το ασυμβίβαστο μιας ενίσχυσης με την

κοινή αγορά, είναι αρμόδια να αποφασίσει αν το οικείο κράτος μέλος υποχρεούται

να καταργήσει ή να τροποποιήσει την ενίσχυση αυτή44. Επίσης, σύμφωνα με την

πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, η υποχρέωση του κράτους να καταργήσει την

ενίσχυση την οποία η Επιτροπή έχει θεωρήσει ασυμβίβαστη με την εσωτερική

αγορά, σκοπό έχει την επαναφορά των πραγμάτων στην προτέρα κατάσταση45. Σε

αυτό το πλαίσιο, το Δικαστήριο έχει αποφανθεί ότι ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται

44 Υπόθεση C-70/72 Επιτροπή κατά Γερμανίας [1973] Συλλογή 1973, σ. 813, σκέψη 13.

45 Συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-278/92, C-279/92 και C-280/92 Ισπανία κατά Επιτροπής (Συλλογή

1994, σ. I-4103), σκέψη 75.

37

όταν ο δικαιούχος επιστρέφει την παράνομη ενίσχυση και με αυτόν τον τρόπο

χάνει το πλεονέκτημα που είχε έναντι των ανταγωνιστών του και αποκαθίσταται η

κατάσταση που επικρατούσε πριν τη χορήγηση της ενίσχυσης46.

(171) Σύμφωνα με τη νομολογία αυτή, το άρθρο 14 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/9947

ορίζει ότι «σε περίπτωση αρνητικής απόφασης για υπόθεση παράνομων

ενισχύσεων, η Επιτροπή αποφασίζει την εκ μέρους του οικείου κράτους μέλους

λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων για την ανάκτηση της ενίσχυσης από τον

δικαιούχο».

(172) Συνεπώς, δεδομένου ότι τα υπό εξέταση μέτρα χαρακτηρίζονται ως παράνομη και

ασυμβίβαστη ενίσχυση, τα ποσά της ενίσχυσης πρέπει να ανακτηθούν

προκειμένου να αποκατασταθεί η κατάσταση που επικρατούσε στην αγορά πριν

από τη χορήγηση της ενίσχυσης. Για την ανάκτηση, ως σημείο εκκίνησης

λαμβάνεται η στιγμή κατά την οποία χορηγήθηκε το πλεονέκτημα στον δικαιούχο,

ήτοι όταν η ενίσχυση τέθηκε στη διάθεση του δικαιούχου, ο οποίος αναλαμβάνει

τους τόκους ανάκτησης έως την πραγματική ανάκτηση της ενίσχυσης.

(173) Το στοιχείο ασυμβίβαστης ενίσχυσης που περιλαμβάνουν τα μέτρα υπολογίζεται

ως το άθροισμα: α) της διαφοράς μεταξύ της αγοραίας αξίας των στοιχείων

ενεργητικού των Μεταλλείων Κασσάνδρας και της τιμής στην οποία αυτά

πωλήθηκαν στην Ελληνικός Χρυσός (14 εκατ. ευρώ) και β) του ποσού των φόρων

που η Ελληνικός Χρυσός όφειλε να είχε καταβάλει για την αγορά των στοιχείων

ενεργητικού, ήτοι μεταλλεία και γη (1,34 εκατ. ευρώ). Το ως άνω ποσό ανέρχεται

σε 15,34 εκατ. ευρώ.

(174) Επί __________πλέον, σε ό,τι αφορά την ανάκτηση , η Επιτροπή επισημαίνει ότι η σύμβαση

πώλησης του 2003 περιείχε δύο ακυρωτικές διατάξεις στο άρθρο 4. Σύμφωνα με

τις εν λόγω διατάξεις, η Ελληνικός Χρυσός δύναται να ακυρώσει την πώληση σε

περίπτωση: α) διοικητικής ή νομικής πράξης εκ μέρους των ελληνικών αρχών για

την τροποποίηση του καθεστώτος των μεταλλευτικών αδειών, ή β) δικαστικής

απόφασης (σε σχέση με το καθεστώς των μεταλλευτικών αδειών) για την παύση

των δραστηριοτήτων ή την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου. Σε αμφότερες τις

περιπτώσεις, η Ελληνικός Χρυσός θα επέστρεφε τα στοιχεία ενεργητικού στο

Ελληνικό Δημόσιο και θα ανακτούσε το συνολικό ποσό των 11 εκατ. ευρώ, με

πιθανή πρόσθετη ανταμοιβή.

(175) Οι ελληνικές αρχές δήλωσαν ότι οι δύο προαναφερόμενες διατάξεις θα μπορούσαν

να ενεργοποιηθούν με απόφαση της Επιτροπής για την ανάκτηση ασυμβίβαστης

ενίσχυσης. Στην περίπτωση αυτή, πρόκειται για ζήτημα ερμηνείας της σύμβασης

και του εθνικού δικαίου. Ωστόσο, αν οι διατάξεις ενεργοποιηθούν, αυτό ουδόλως

επηρεάζει την υποχρέωση της Ελλάδας να ανακτήσει το ποσό της ενίσχυσης που

αναφέρεται στην παρούσα απόφαση,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Η κρατική ενίσχυση ύψους 15,34 εκατ. ευρώ, η οποία χορηγήθηκε παράνομα από την

Ελλάδα, κατά παράβαση του άρθρου 108 παράγραφος 3 της συνθήκης για τη λειτουργία

της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπέρ της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε., με την πώληση

περιουσιακών στοιχείων και γης σε τιμή κατώτερη της αξίας της και με απαλλαγή της

46 Υπόθεση C-75/97 Βέλγιο κατά Επιτροπής [1999] (Συλλογή 1999, σ. I-3671), σκέψεις 64-65.

47 ΕΕ L 83 της 27.3.1999, σ. 1.

38

υποχρέωσης καταβολής των συνδεόμενων φόρων, με σκοπό την προστασία της

απασχόλησης και του περιβάλλοντος, καθώς και τη δημιουργία κινήτρου για τους

υποψηφίους αγοραστές των Μεταλλείων Κασσάνδρας, είναι ασυμβίβαστη με την

εσωτερική αγορά.

Άρθρο 2

1. Η Ελλάδα ανακτά από τον αποδέκτη την ενίσχυση που αναφέρεται στο άρθρο 1.

2. Τα ανακτώμενα ποσά βαρύνονται με τόκο από την ημερομηνία κατά την οποία

τέθηκαν στη διάθεση των δικαιούχων μέχρι την ημερομηνία της πραγματικής τους

ανάκτησης.

3. Οι τόκοι υπολογίζονται με τη μέθοδο του ανατοκισμού σύμφωνα με τις διατάξεις

του κεφαλαίου V του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 794/2004 και του κανονισμού (ΕΚ)

αριθ. 271/2008 ο οποίος τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 794/2004.

4. Η Ελλάδα ακυρώνει όλες τις εκκρεμείς πληρωμές των ενισχύσεων που αναφέρονται

στο άρθρο 1 από την ημερομηνία έκδοσης της παρούσας απόφασης.

Άρθρο 3

1. Η ανάκτηση της ενίσχυσης που ορίζεται στο άρθρο 1 είναι άμεση και

αποτελεσματική.

2. Η Ελλάδα εξασφαλίζει την εκτέλεση της παρούσας απόφασης εντός τεσσάρων

μηνών από την ημερομηνία της κοινοποίησής της.

Άρθρο 4

1. Εντός δύο μηνών από την κοινοποίηση της παρούσας απόφασης, η Ελλάδα

υποβάλλει τις ακόλουθες πληροφορίες στην Επιτροπή:

α) το συνολικό ποσό (αρχικό κεφάλαιο και τόκους ανάκτησης) που θα πρέπει να

ανακτηθεί από τον δικαιούχο·

β) ακριβή περιγραφή των μέτρων που έχουν ήδη ληφθεί ή πρόκειται να ληφθούν

για τη συμμόρφωση προς την παρούσα απόφαση·

γ) έγγραφα τα οποία αποδεικνύουν ότι ζητήθηκε από τον δικαιούχο η επιστροφή

της ενίσχυσης.

39

2. Η Ελλάδα τηρεί την Επιτροπή ενήμερη σχετικά με την πρόοδο των εθνικών μέτρων

που λαμβάνονται για την εκτέλεση της παρούσας απόφασης μέχρι την ανάκτηση της

ενίσχυσης που αναφέρεται στο άρθρο 1. Εφόσον ζητηθεί εκ μέρους της Επιτροπής,

η Ελλάδα παρέχει αμελλητί όλες τις πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που έχει ήδη

λάβει ή πρόκειται να λάβει για να συμμορφωθεί προς την παρούσα απόφαση.

Παρέχει επίσης λεπτομερείς πληροφορίες για τα ποσά της ενίσχυσης και των τόκων

που έχουν ήδη ανακτηθεί από τον δικαιούχο.

Άρθρο 5

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Ελλάδα.

Βρυξέλλες, 23.02.2011

Για την Επιτροπή

Joaquín Almunia

Αντιπρόεδρος

Πρακτικό

Εφόσον η απόφαση περιέχει εμπιστευτικά στοιχεία τα οποία δεν πρέπει να δημοσιευθούν,

καλείστε να ενημερώσετε σχετικά την Επιτροπή εντός προθεσμίας δεκαπέντε εργάσιμων

ημερών από την ημερομηνία παραλαβής της παρούσας επιστολής. Εάν η Επιτροπή δεν

λάβει αιτιολογημένη αίτηση έως την προθεσμία αυτή, θα θεωρήσει ότι συμφωνείτε με τη

δημοσίευση του πλήρους κειμένου της απόφασης. Τα αιτήματα που αναφέρουν τις

σχετικές πληροφορίες πρέπει να αποστέλλονται με συστημένη επιστολή ή μέσω

τηλεομοιοτυπίας στη διεύθυνση:

European Commission

Directorate-General for Competition

State aid Greffe

B – 1049 Brussels

Αριθ. φαξ: +32 2 2961242

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Δ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ