ΑΡΧΑΙΑ ΙΘΩΜΗ ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΙΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ

Του Γιώργου Καραμπελιά

Ως προοίμιο θα ήθελα να θυμίσω ένα κείμενο του μεγάλου Έλληνα φιλόσοφου Παναγιώτη Κονδύλη πριν από 27 χρόνια, το 1997, που παρουσιάζει μια μάλλον επηυξημένη επικαιρότητα: “Η Ελλάδα μεταβάλλεται σταθερά σε χώρα με περιορισμένα κυριαρχικά δικαιώματα, ενώ παράλληλα η στάση της γίνεται όλο και περισσότερο παθητική ή αντιφατική.

Στον βαθμό όπου η Ελλάδα θα καθίσταται ανεπαίσθητα γεωπολιτικός δορυφόρος της Τουρκίας, ο κίνδυνος πολέμου θα απομακρύνεται, οι ψευδαισθήσεις θα αβγατίζουν και η παράλυση θα γίνεται ακόμα ηδονικότερη… Πράγματι, το σημερινό δίλημμα είναι αντικειμενικά τρομακτικό και ψυχολογικά αφόρητο: η ειρήνη σημαίνει για την Ελλάδα δορυφοροποίηση και ο πόλεμος σημαίνει συντριβή.

Η υπέρβαση του διλήμματος αυτού, η ανατροπή των σημερινών γεωπολιτικών και στρατηγικών συσχετισμών απαιτεί ούτε λίγο ούτε πολύ την επιτέλεση ενός ηράκλειου άθλου, για τον όποιο η ελληνική κοινωνία, έτσι όπως είναι, δεν διαθέτει τα κότσια.

Οι μετριότητες που συναπαρτίζουν τον ελληνικό πολιτικό και παραπολιτικό κόσμο, δεν έχουν το ανάστημα να θέσουν και να λύσουν ιστορικά προβλήματα τέτοιας έκτασης.” 

Το ερώτημα λοιπόν βρίσκεται ακριβώς εκεί, εάν δηλαδή  αυτός ο άθλος είναι εφικτό να πραγματοποιηθεί από τη σημερινή Ελλάδα, διότι κατά τα άλλα τα πράγματα έχουν όπως τα ανέφερε τότε με την επιβαρυντική προσθήκη ότι σε αυτά τα 27 χρόνια η διαφορά δυναμικού, του οικονομικού- πληθυσμιακού-γεωπολιτικού αποτυπώματος, ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία έχει μεγαλώσει ακόμη περισσότερο. 

Μερικοί αριθμοί για να ξέρουμε που βρισκόμαστε

Αξίζει να θυμίσω πως το 1974 η Τουρκία είχε περίπου 39 εκατομμύριο πληθυσμό και σήμερα έχει 90, ενώ ο πληθυσμός της Ελλάδας παραμένει σταθερός και γηράσκων. Το 1974 το ΑΕΠ της Τουρκίας ήταν μόλις 35 δισ. δολάρια σε τρέχουσες τιμές και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ 911 δολάρια, ενώ στην Ελλάδα ήταν 25,5 δισ. και το κατά κεφαλήν 2.800 δολάρια.

Το ΑΕΠ της Τουρκίας το  2024 ήταν 1.114  τρισ. δολ σε ονομαστική αγοραία αξία, και $3.832 τρισ. σε πραγματική αγοραστική δύναμη. Όσο για το κατά κεφαλήν ΑΕΠ έφθασε τα $12,765 σε αγοραίες τιμές και $43,921 ως προς την αγοραστική δύναμη.

Έτσι έχει ξεπεράσει το ελληνικό ονομαστικό ΑΕΠ των 250.276 δισ. δολ. πάνω από πέντε φορές, ενώ με όρους αγοραστικής δύναμης το ελληνικό ΑΕΠ φθάνει τα $430.125 δισ., δηλαδή λιγότερο από το ένα όγδοο του τουρκικού.

(Το κατά κεφαλήν εισόδημα σε τρέχουσες αγοραίες τιμές είναι $23,966  και $41,188 ως προς την αγοραστική δυνατότητα, δηλαδή μικρότερο από το τουρκικό). 

Σήμερα, ο συσχετισμός ισχύος θυμίζει μάλλον εκείνον μεταξύ των ελληνικών και των τουρκικών δυνάμεων στη διάρκεια της ελληνικής Επανάστασης!  

Και η Ελλάδα ναι μεν εξοπλίζεται μετά από μια μακρά περίοδο αποεπένδυσης στην άμυνα, αλλά αντιστοίχως εξοπλίζεται και η Τουρκία.

Το μεγάλο πρόβλημα όμως είναι ότι η Ελλάδα αφοπλίζεται ιδεολογικά  – έχει μειώσει και τη στρατιωτική θητεία, ενώ οι στρατιωτικές σχολές αδειάζουν από σπουδαστές. 

Εξοπλιστικά προγράμματα και ιδεολογικός αφοπλισμός 

Και προφανώς, το καίριο ζήτημα είναι ο ιδεολογικός αφοπλισμός καθώς  η αντιπαράθεση με την Τουρκία, ενώ αποτελεί εδώ και καιρό το κεντρικό ζήτημα της Ελλάδας εμφανίζεται ως δευτερεύον στην ελληνική κοινωνία – στο 3% ή στο 5% ως προτεραιότητα.

Και σε αυτό έχει παίξει καθοριστικό ρόλο η ελληνική πολιτική ηγεσία και οι ελληνικές ελίτ στο σύνολό τους, οι οποίες περνούν τη λογική ότι “έχουμε απλά χρονικά εντοπισμένες συγκρούσεις.

Και όμως αυτές οι  δήθεν “χρονικά εντοπισμένες συγκρούσεις” κρατάνε σχεδόν χίλια χρόνια: από τη μάχη του Ματζικέρτ, το 1071, χρονολογούνται  οι αδιάκοπες “μικρές(!) παρεμβάσεις” της Τουρκίας. 

Και όμως είναι προφανές πως προϋπόθεση για να μπορέσει η Τουρκία να μεταβληθεί και πάλι σε ηγεμονική δύναμη στην περιοχή είναι η καθυπόταξη της Ελλάδας με όλα τα μέσα είτε στρατιωτικά είτε οικονομικά. 

Πρόσφατα πολλοί επιχαίρουν επειδή ήλθαν πολλοί Τούρκοι τουρίστες στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και έτσι αντιμετωπίζεται η τουριστική τους υστέρηση. Και όμως στην πραγματικότητα ο απειλούμενος από την “γαλάζια πατρίδα”, πληθυσμός των νησιών μας, καλείται να εθιστεί, και να εύχεται, την τουρκική παρουσία.

Ήδη στα ξενοδοχεία των νησιών κυματίζει μία σημαία της Τουρκίας δίπλα με εκείνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ελλάδας. 

Η τουριστική υστέρηση των νησιών θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί  με ειδικές επιδοτήσεις του ελληνικού κράτους – φθηνά εισιτήρια και ανάλογο προσανατολισμό του κοινωνικού τουρισμού.

Αντίθετα, με την πολιτική του ανοίγματος των νησιών,  δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να δημιουργηθούν λόμπι στήριξης της Τουρκίας και της τουρκικής παρουσίας στα ίδια τα απειλούμενα  νησιά μας – άλλωστε οι  Τούρκοι αγοράζουν και πάρα πολλά ακίνητα σε αυτά.

Και μπορεί να αποφύγαμε τις υπερπτήσεις στα νησιά αλλά για 1,5 χρόνο τώρα μάλλον ξεπλένουμε την Τουρκία έναντι των Αμερικανών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Βεβαίως και δεν θέλουμε πολεμικές αντιπαραθέσεις, όμως πρέπει διαρκώς να βάζουμε τα προβλήματα πάνω στο τραπέζι.

Η Τουρκία με βάση τις υποτιθέμενες καλές σχέσεις με την Ελλάδα μπορεί να επικεντρωθεί περισσότερο στη Μέση Ανατολή που σήμερα την καίει.

Παράλληλα εκμεταλλεύεται τις καλές σχέσεις με την Ελλάδα για να πάρει τα F-16, όπως και έγινε, ενώ  σήμερα θέτει όλο και πιο πιεστικά την επιστροφή της στο πρόγραμμα των  F35.

Στην ΕΕ μετά από συμφωνία της Ελλάδας και της Κύπρου μπόρεσε η Τουρκία να συμμετάσχει με  τον Φιντάν, στο Συμβούλιο των υπουργών εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης! 

Ένα ωραίο ανέκδοτο το οποίο ταιριάζει και με την woke περίοδο την οποία διανύουμε, αναφέρει πως “ο λύκος στάθηκε έξω από ένα μαντρί με πρόβατα και αφού τους ανήγγειλε ότι αυτοπροσδιορίζεται  ως πρόβατο(!)  ζήτησε να του ανοίξουν την είσοδο για να μπει στο μαντρί”.

Έτσι και η Τουρκία με βάση τις αρχές του αυτοπροσδιορισμού ζητάει να μπει στο μαντρί της ΕΕ και στα νησιά της Ελλάδας. 

Άλλωστε την ώρα που εμείς αφοπλιζόμαστε ιδεολογικά η Τουρκία εισάγει στα σχολεία της την “γαλάζια πατρίδα” χωρίς να καταγγείλουμε σθεναρά αυτή την ενέργεια.

Όταν η Μονή της Χώρας γίνεται τζαμί, δεν κάνουμε σχεδόν τίποτε. Όταν ο πρόεδρος του κόμματος του Ερντογάν, ο Τσελίκ επιτίθεται με ιταμό τρόπο στον υπουργό άμυνας της Ελλάδας, τον Δένδια, η ελληνική κυβέρνηση δεν εκδίδει καν μία ανακοίνωση διαμαρτυρίας.

Για να μην αναφερθώ στην εξωφρενική παρέμβαση των Τούρκων στα ανοικτά της Κάσου ή τον διπλασιασμό των μεταναστευτικών ροών από την Τουρκία. 

“Χαμηλοί τόνοι” και το αντιπαράδειγμα του Ισραήλ

Προβάλλεται συχνά το επιχείρημα πως κρατάμε χαμηλούς τόνους για να έχουμε χρόνο να εξοπλιστούμε.

Μόνο που η Τουρκία εξοπλίζεται πιο πολύ από μας και προπαντός εξοπλίζεται ιδεολογικά και φανατίζει τον τουρκικό λαό για τις επιθετικές κινήσεις τις οποίες σχεδιάζει.

Πώς μπορεί να αντισταθεί ο ελληνικός λαός όταν τα δικά μας παιδιά  – όσα παιδιά έχουν μείνει στη χώρα– οδηγούνται από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα να θεωρούν την τόσο μειωμένη  στρατιωτική θητεία ως τη χειρότερη αγγαρεία. 

Και όσο για εκείνους που βρίσκονται στην Ευρώπη υπάρχει εκείνο το πατριωτικό φρόνημα που θα τους κάνει να επιστρέψουν όταν η πατρίδα βρεθεί εν κινδύνω;

Όταν ξέσπασαν οι Βαλκανικοί πόλεμοι το 1912 56.000 Ελληνοαμερικανοί επέστρεψαν για να συμμετάσχουν στον απελευθερωτικό πόλεμο, παρότι ήταν πρόσφατοι μετανάστες και το ταξίδι ήταν επίπονο και μακρύ.

Όμως επέστρεψαν γιατί είχαν γαλουχηθεί  μέσα σε ένα αγωνιστικό φρόνημα, σε μια Μεγάλη Ιδέα απελευθέρωσης.

Αντίθετα με τη σημερινή λογική που εκπορεύεται από πολιτικούς και διανοουμένους η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει την οικονομική και στρατιωτική πίεση μιας Τουρκίας που είναι ισχυρότερη από μας, από άποψη δεικτών. 

Χαρακτηριστικό αντιπαράδειγμα είναι εκείνο του Ισραήλ που έχει ανάλογα πληθυσμιακά μεγέθη με την Ελλάδα.

Εκεί η κυρίαρχη λογική είναι της επιβίωσης με κάθε μέσο.

Με βάση αυτή λογική ρυθμίζουν ολόκληρη της πολιτική τους σε όλα τα πεδία. Ανάλογα, και το πρώτο μέλημα του ελληνικού κράτους έπρεπε να είναι η αντίσταση απέναντι στον νεοοθωμανισμό, που προφανώς αποτελεί σημαντικότερη απειλή από ότι η Χαμάς και η Χεζμπολάχ για το Ισραήλ.

Και από αυτό το αφετηριακό αξίωμα θα  έπρεπε να εκπορεύεται και η πολιτική μας για το δημογραφικό και η βιομηχανική πολιτική μας ώστε να φτιάξουμε επιτέλους μία δική μας αμυντική βιομηχανία, από αυτό το αξίωμα θα έπρεπε να διαμορφώνεται το ήθος του ελληνικού λαού.

Δεν βρισκόμαστε σε συνθήκες ειρηνικές είμαστε σε συνθήκες ειρηνοπολέμου όπως λέγανε κάποιοι άλλοι το 1886. 

Η Ελλάδα δεν βρίσκεται δυστυχώς σε ειρηνική σχέση με την Τουρκία,  η οποία κατέχει την Κύπρο έναν τόπο με ελληνική ιστορία μεγαλύτερη ίσως και από άλλων περιοχών της σημερινής Ελλάδας.

Και όμως η ελληνική πολιτεία υποβαθμίζει το κυπριακό: Δεν το προτάσσουμε στις συζητήσεις ενώ έπρεπε να έχει την πρώτη θέση. Και αυτή η πολιτική δεν  κάνει καλό ούτε στα στενά ελληνοτουρκικά θέματα –Αιγαίο-Θράκη– διότι η κατοχή της Κύπρου θα μπορούσε να αποτελεί μία βάση καταγγελίας της Τουρκίας όταν μας κατηγορεί ότι στρατικοποιήσαμε τα νησιά.

 Όταν εσύ έχεις καταλάβει την Κύπρο εδώ και 50 χρόνια, απειλείς και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και ζητάς την αποστρατικοποίησή τους;  

Η στρατηγική του ελληνικού κράτους και έθνους σήμερα μας οδηγεί σε αδιέξοδο: η διαφορά μεγαλώνει ενώ οι σύμμαχοι τους οποίους πρέπει να διαθέτουμε χρειάζονται αποδείξεις για την αποφασιστικότητά μας και τον ρόλο που μπορούμε να διαδραματίσουμε στην περιοχή.

Εάν δεν έχουμε μια στιβαρή πολιτική αντιμετώπισης του τουρκικού επεκτατισμού δεν θα μας παίρνει κανείς υπόψη του. Το Ναβαρίνο μπόρεσε να γίνει γιατί οι Έλληνες πολεμούσαν επί έξι χρόνια.

Οι Αμερικανοί υποχρεώνονται να παίρνουν υπόψη τους το Ισραήλ παρότι πολλές φορές διαφωνούν με την πολιτική του.

Είναι η πολιτική μιας μικρής χώρας η οποία όμως είναι αποφασισμένη με κάθε τίμημα να διατηρήσει την αυτονομία της – και όπως  έγραφε ο Κονδύλης χρειάζεται μια τεράστια επανάσταση για να γίνει αυτό στην Ελλάδα. 

Όταν υποβαθμίζονται οι επιθετικές ενέργειες της Τουρκίας κινδυνεύουμε να οδηγηθούμε σε φιλανδοποίηση.  

Αντανακλαστικές απαντήσεις και συνολικό όραμα

Και όμως οι ίδιοι οι πολιτικοί μας, παρότι έχουν ως πρώτο τους μέλημα “να τα βρούμε ειρηνικά”, κάθε τόσο είναι υποχρεωμένοι εκόντες ή άκοντες  να αντιστέκονται.

Το 2019 η κυβέρνηση ψήφισε μειωμένο προϋπολογισμό για την Άμυνα του 2020, αλλά μερικούς μήνες μετά υποχρεώθηκε να τον αναθεωρήσει και οι εξοπλιστικές δαπάνες για το 2021 πενταπλασιάστηκαν. 

Μόνο που αυτό δεν εντάσσεται σε μια συνολική πολιτική αποτροπής του νέο-οθωμανισμού και σε ένα όραμα για την Ελλάδα του 21ου αιώνα  ως ενός Ακρίτα του συρρικνούμενου ευρωπαϊκού χώρου. Και έτσι μετά από λίγο ξαναγυρίζουμε στην ασύγγνωστη χαλαρότητά μας.

Οι Τούρκοι βρίσκονται εδώ από τη μάχη του Ματζικερτ και θέλουν να εξαφανίσουν οριστικά αυτή τη συνέχεια ενός κάποτε μεγάλου έθνους· είμαστε λοιπόν υποχρεωμένοι αν θέλουμε να επιβιώσουμε να διαμορφώσουμε ένα νέο αντιστασιακό ήθος, εμπνεόμενοι από τους αγωνιστές του 21 που ήταν επίσης πολύ λιγότεροι, αλλά διέθεταν υψηλό φρόνημα.

*Συγγραφέας, εκδότης περιοδικού Άρδην

ΠΛΑΤΩΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ